Ποια στοιχεία φανερώνουν ένα προφίλ catfish;

Αν είναι να φοβάσαι κάτι φλερτάροντας στο ίντερνετ, τότε αυτό είναι το catfishing. Κυριολεκτικά σημαίνει «ψάρεμα γατόψαρου» αλλά μεταφορικά έχει την έννοια της εσκεμμένης παραπληροφόρησης. Ο όρος χρησιμοποιείται κυρίως στα social media, όταν κάποιος χρησιμοποιεί ψεύτικα στοιχεία, ταυτότητα, όνομα, φωτογραφίες και στήνει ένα ψεύτικο προφίλ σε κάποιον ιστότοπο, με πιο συχνά το φεις μπουκ, το ίνσταγκραμ ή τις διάφορες εφαρμογές γνωριμιών.

Παλιότερα, το φαινόμενο catfishing δεν ήταν τόσο διαδεδομένο, καθώς τα social media δε μετείχαν τόσο ενεργά στις ζωές μας. Πλέον, όμως, σχεδόν τα πάντα γίνονται διαδικτυακά, ακόμα και οι ερωτικές σχέσεις. Είναι πάρα πολύ εύκολο για κάποιον να στήσει ένα ψεύτικο προφίλ και να ξεκινήσει συνομιλίες με το ίδιο ή με το άλλο φύλο, αποκρύπτοντας τα στοιχεία του και προβάλλοντας έναν άλλον εαυτό. Κι αυτό γιατί τους δίνει η ίδια η πλατφόρμα τη δυνατότητα να το κάνουν, μην ελέγχοντας τα στοιχεία που δίνουν, όπως κι όλοι μας, όταν εγγράφονται.

Οι θύτες επιλέγουν κάποιες φορές τη λεία τους και για οικονομικά συμφέροντα. Πολλές φορές, φοράνε τη μάσκα ενός τρυφερού και ρομαντικού ανθρώπου, που τάζει τον ουρανό με τα άστρα, προκειμένου να γίνει ερωτεύσιμος και να γοητεύσει. Αφού κερδίσει την εμπιστοσύνη εκείνου με τον οποίο μιλάει, προχωράει στο να ζητήσει κάτι, το οποίο συχνά τού δίνεται, όπως για παράδειγμα χρήματα. Αρκετά άτομα έχουν πέσει σε αυτή την παγίδα και αρκετοί διάσημοι έχουν δηλώσει on camera ότι έχουν πέσει θύματα catfishing.

Ας ξεκινήσουμε πρώτα από τα χαρακτηριστικά του catfisher. Άτομα που εκ φύσεως είναι παθολογικοί ψεύτες, δεν τους είναι καθόλου δύσκολο να δημιουργήσουν μέσω διαδικτύου μια φανταστική εικόνα για τον εαυτό τους. Έχουν αρκετά θέματα αυτοπεποίθησης και προβάλλουν μια άλλη ταυτότητα διότι δεν είναι ικανοποιημένοι με την πραγματική τους ή θεωρούν πως δεν αποτελεί το κατάλληλο μέσο για να τους πάει εκεί που ζητούν να πάνε. Ζούνε διαρκώς σε μια άλλη διάσταση, σε ένα φανταστικό σύμπαν. Δε θα ζητήσουν ποτέ ραντεβού από κοντά και θα αποφύγουν τις βιντεοκλήσεις.

Τα θύματα που προσελκύουν δένονται συναισθηματικά μαζί τους, κάνουν όνειρα κι ίσως πλάσουν στο μυαλό τους μια σχέση. Όταν, εν τέλει, αποδειχθεί το ψέμα, τους αφήνουν αρκετά συναισθηματικά κατάλοιπα. Αισθάνονται δυσφορία, απογοήτευση, μοναξιά, προδοσία. Πολλές φορές πέφτουν σε μελαγχολία, κλείνονται στον εαυτό τους ή εγκαταλείπουν την κοινωνική και προσωπική τους ζωή. Έχοντας πιστέψει κι επενδύσει στον catfisher τους, το συναίσθημα που αφήνει το ξεσκέπασμα μιας τέτοιας γνωριμίας είναι τουλάχιστον απογοητευτικό.

Η αλήθεια είναι πως πολλοί άνθρωποι εκεί έξω είναι μόνοι τους κι αναζητούν συντροφιά για συζήτηση και σχέση. Οι εφαρμογές γνωριμιών εξυπηρετούν σε μεγάλο βαθμό αυτές τις ανάγκες, καθώς προσφέρουν στους ανθρώπους τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν, να αναπτύξουν κοινωνικές σχέσεις και να ερωτευτούν. Η έλλειψη χρόνου, η εργασιομανία, οι διαφορετικές προτεραιότητες δυσχεραίνουν τις ανθρώπινες σχέσεις και καθιστούν πιο συχνές τις διαδικτυακές γνωριμίες. Επομένως, είναι πάρα πολύ εύκολο να πέσει κάποιος θύμα του φαινομένου catfishing και άθελά του να βρεθεί σε έναν λαβύρινθο τακτικής επικοινωνίας με έναν άνθρωπο που έχει κρύψει αυτό που πραγματικά είναι. Αυτός ο λαβύρινθος, όμως, γεννάει ελπίδες και συναισθήματα και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν τόσο για την ψυχική όσο και για τη σωματική ηρεμία είναι μεγάλοι.

Τα σημάδια για να αναγνωρίσεις μια τέτοια παγίδα είναι αρκετά εμφανή. Σε πρώτο πλάνο, κατέβασε ένα πρόγραμμα ανάλυσης προσώπων και επεξεργάσου τις φωτογραφίες που έχει το συγκεκριμένο προφίλ. Συνήθως το πρόγραμμα μπορεί να αναγνωρίσει μια φωτογραφία που έχει κατέβει από το διαδίκτυο. Επιπλέον, έλεγξε τις πληροφορίες που σου δίνει. Αν σου φαίνονται ασυνάρτητες και η διαίσθησή σου σε προειδοποιεί για κάτι περίεργο, τότε ακολούθησέ την. Σίγουρα σε καθοδηγεί σωστά. Όταν συνομιλείς μέσω κάποιας εφαρμογής, φρόντισε πάντα να ζητάς ραντεβού από κοντά σε δημόσιο χώρο και τσέκαρε αντιδράσεις. Αν μια κοντινή συνάντηση για τον οποιοδήποτε λόγο δεν είναι εφικτή, τότε ζήτησε να μιλήσετε με βιντεοκλήση. Αν αρνείται, τότε έχεις το πιο σοβαρό δείγμα.

Γενικά, τα social media καλώς η κακώς επηρεάζουν την καθημερινότητά μας σε μέγιστο βαθμό. Όμως, οι πραγματικές σχέσεις και ο έρωτας δεν κρύβονται εκεί. Στον πραγματικό κόσμο, στα βλέμματα και τις κινήσεις, εκεί θα τα βρεις. Άλλωστε, ποιος θέλει ένα γατόψαρο να τον αγκαλιάζει μέσα από το μπλε φως της οθόνης όταν μπορεί να έχει πολλά περισσότερα -κι αληθινά- από κοντά;