Κούβα. Ένα εξωτικό νησί κάπου εκεί στην Καραϊβική. Γνωστή κυρίως για τα πούρα Αβάνας, το ρούμι αλλά και τον Fidel Castro αν έχεις το επαναστατικό στοιχείο μέσα σου. Ωστόσο η Κούβα έχει και τη δική της μουσική παράδοση που μετράει μια ιστορία εκατοντάδων χρόνων. Και σήμερα, όταν αναφερόμαστε στη Latin μουσική, εννοούμε την Κουβανέζικη μουσική. Τι λες; Πάμε να μάθουμε τη μουσική παράδοση του μαγευτικού αυτού νησιού;
Η Κούβα λοιπόν, προϋπήρχε πολλά χρόνια πριν την ανακαλύψει ο Χριστόφορος Κολόμβος το 1492. Κατοικούνταν από δύο αυτόχθονες φυλές, τους Tarno και τους Siboney, που ζούσαν αρμονικά στο νησί από τη γεωργία και το κυνήγι αντίστοιχα. Οι φυλές αυτές, θέλοντας να τιμήσουν τις θεότητές τους, στις θρησκευτικές τους τελετές, συνόδευαν τους ύμνους τους με πνευστά κυρίως όργανα που κατασκεύαζαν οι ίδιοι και ανάλογα με την περίσταση, είτε ευχαριστούσαν τους θεούς για την εύνοιά τους είτε προσπαθούσαν να κατευνάσουν την οργή τους. Όταν το 1492 ήρθαν οι Ισπανοί στο νησί κι έφεραν μαζί τους τα δικά τους ήθη και τη δική τους μουσική κουλτούρα, αρχικά υιοθέτησαν κάποια στοιχεία της «πρωτόγονης» μουσικής παράδοσης των ιθαγενών. Καθώς όμως το νησί αποικιοποιήθηκε, διατηρήθηκαν κάποια ελάχιστα ψήγματα της παράδοσης αυτής. Και με την αφομοίωσή τους από τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, η παράδοση αυτή σχεδόν εξαλείφθηκε.
Με το πέρασμα των χρόνων και με την ανάγκη για ταχεία εκμετάλλευση των εδαφών της Κούβας από τους αποικιοκράτες Ισπανούς, ο αριθμός των ντόπιων εργατικών χεριών, άρχισε να γίνεται ανεπαρκής. Και κάπου εκεί στις αρχές του 1500, άρχισε η μεταφορά σκλάβων από την Αφρική στο νησί προκειμένου να αυξηθεί το εργατικό δυναμικό. Όπως ήταν φυσικό, εκτός από τη δουλειά οι Αφρικανοί έφεραν με τη σειρά τους και αυτοί τη δική τους κουλτούρα και μουσική παράδοση. Οι περισσότεροι από αυτούς που εγκαταστάθηκαν στην Κούβα, προέρχονταν από τη φυλή των Yoruba. Βαθιά πιστοί στη θρησκεία τους Santeria, στα δικά τους τελετουργικά χρησιμοποιούσαν τα δικά τους παραδοσιακά μουσικά όργανα που ήταν κυρίως τύμπανα στο ρυθμό των οποίων οι Yoruba χόρευαν τους χορούς της πατρίδας τους. Και κάπως έτσι, στα πνευστά όργανα των ιθαγενών και τα έγχορδα των Ισπανών, προστέθηκαν και τα αφρικάνικα κρουστά, δημιουργώντας σιγά-σιγά την παραδοσιακή μουσική της Κούβας.
Από το 1500 που έφτασαν οι πρώτοι Αφρικανοί σκλάβοι, μέχρι και τα τέλη του 1800 που καταργήθηκε η δουλεία στο νησί, ήρθαν κι άλλες αφρικανικές φυλές, φέρνοντας η κάθε μια τις δικές της παραδοσιακές μουσικές. Μέσα σ’ αυτούς τους περίπου τρεις αιώνες, όλες αυτές οι διαφορετικές και σχεδόν παγκόσμιες κουλτούρες, ζυμώθηκαν μεταξύ τους δημιουργώντας αυτό που λέμε κουβανέζικη μουσική. Και το όνομα αυτής, Rumba. Η Rumba πλέον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Κούβας και του πολιτισμού της. Ο ίδιος ο Castro, πρώτος ανεπίσημα έδωσε το όνομα «αφροϊσπανική» μουσική στο χαρακτηριστικό αυτό ήχο της χώρας του, πριν αποκτήσει την επίσημη ονομασία της. Είναι πλέον η λαϊκή μουσική της Κούβας, που συνοδεύει τους Κουβανούς στην καθημερινότητά τους και σε κάθε πτυχή της ζωής τους. Και ως γνήσιοι Λατίνοι οι Κουβανοί, έχουν το κέφι και τη διασκέδαση στο DNA τους. Και ζουν τη ζωή τους σαν μια ατελείωτη φιέστα.
Κάπως έτσι εξελίχθηκε στο πέρασμα των αιώνων η Rumba. Μια μουσική παράδοση συνυφασμένη με τη χαρά και τη ζωή. Που όμως έχει μια ιστορία με δυσκολίες, αίμα και σκλαβιά. Κι όμως, όλα αυτά τα μετέτρεψε σ’ ένα γλέντι, γιατί τελικά, η ζωή είναι ωραία. Υπάρχει άραγε ομορφότερο ηθικό δίδαγμα αλήθεια;
Συντάκτης: Δημήτρης Ευσταθιάδης
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
Επιμέλεια κειμένου: Ζηνοβία Τσαρτσίδου
