Όταν η δουλειά σου σε πιέζει ψυχολογικά

Διάβασα πρόσφατα πως η κατάθλιψη μέχρι το 2050 ενδέχεται να αποτελεί το νούμερο ένα ψυχικό νόσημα που θα ταλαιπωρεί τον άνθρωπο. Η κατάθλιψη έχει άπειρα πρόσωπα και κανένα από αυτά δε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως λιγότερο επικίνδυνο ή περισσότερο ανησυχητικό. Όλα είναι θέμα προσωπικής εμπειρίας και δεν μπορούμε παρά να βλέπουμε τα πράγματα εξατομικευμένα. Καλό είναι να έχουμε στο μυαλό πως η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή, με πολλές μορφές που συχνά καμουφλάρεται στο ότι απλώς είχαμε μια κακή μέρα, εβδομάδα ή μήνα, ενώ ο τρόπος αντιμετώπισης ποικίλει ανάλογα με την εκάστοτε περίπτωση.

Μια μοντέρνα μορφή κατάθλιψης που ταλανίζει σημαντικό αριθμό ανθρώπων και προκαλεί δυσφορία και δυσκολίες στην καθημερινότητα είναι η εργασιακή κατάθλιψη. Δε θα έλεγε κανείς πως είναι πρωτοεμφανιζόμενη, αλλά ίσως άρχισε να αποκτά το δικό της βάθρο και να αναγνωρίζεται καλύτερα τις τελευταίες δεκαετίες λόγω αύξησης των περιπτώσεων ατόμων που την υφίστανται.

Ένας συνήθης λόγος εμφάνισής της είναι η συναισθηματική μεταδοτικότητα σύμφωνα με την οποία όταν ένας εργοδότης φαίνεται να δυσανασχετεί, να μην του αρέσει η δουλειά του, να τα θέλει όλα στην εντέλεια χωρίς να δείχνει κατανόηση και να έχει ενσυναίσθηση, η αρνητικότητα μεταδίδεται και στους υπαλλήλους, οι οποίοι προσπαθούν με νύχια και με δόντια να πάνε με τα νερά του. Με άλλα λόγια όταν το αφεντικό φτερνίζεται, αρρωσταίνουν οι υπάλληλοι.

Άλλες συχνές αιτίες της εργασιακής κατάθλιψης είναι η απότομη συμπεριφορά των ανωτέρων, οι υπερβολικές απαιτήσεις, οι ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ συναδέλφων. Παράλληλα ο τεράστιος φόρτος εργασίας έχει άμεσο αντίκτυπο στην πνευματική και συναισθηματική φόρτιση με μηδαμινό χρόνο για προσωπική και κοινωνική ζωή. Επιπρόσθετα το γεγονός ότι η σκληρή δουλειά, οι κόποι, οι θυσίες και οι προσπάθειες πολλές φορές δεν αναγνωρίζονται μπορεί να είναι παράγοντας που θα οδηγήσει σε εργασιακή κατάθλιψη. Σε αυτό το κομμάτι συγκαταλέγεται και ο χαμηλός μισθός που δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του πόστου ή και στο ωράριο εργασίας.

Μια επιπλέον αιτία εργασιακής κατάθλιψης είναι να πηγαίνει κανείς κόντρα στην προσωπική του ηθική και να πράττει όσα απαιτούνται από τον εργασιακό του περίγυρο. Είναι ασυμβίβαστο και δυσανάλογο με την επιτυχία και την πληρότητα να προβαίνει κάποιος σε πράγματα με τα οποία δε συμφωνεί που στην τελική συγκρούονται με τις αντιλήψεις και τις αρχές του και αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει επιθυμίες άλλων.

Με τον καιρό και λόγω της συνεχούς κατάστασης στρες, ο εργαζόμενος πέφτει ψυχολογικά γνωρίζοντας πως περνάει πάνω απ’ τη μισή του μέρα σε κάτι που δεν τον ικανοποιεί, αλλά που είναι απαραίτητο για να εξασφαλίσει ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης. Αλλάζει η συμπεριφορά του, αποκτάει πιο παθητική στάση ζωής, προσποιείται ότι απλώς πρόκειται για μια κακή στιγμή, ώρα, μέρα, προσπαθώντας να τα αφήνει όλα πίσω όταν επιστρέφει σπίτι. Ωστόσο η αρνητική ψυχολογία μεταφέρεται και στους υπόλοιπους τομείς της καθημερινότητάς του. Τις πλείστες φορές ο εργαζόμενος αποφασίζει ώριμα να παραμείνει σε μια δουλειά που τον φθείρει ψυχολογικά κυρίως για οικονομικούς λόγους. Από τη στιγμή που αμείβεται καλά, ικανοποιητικά ώστε να τα βγάζει πέρα, δυσκολεύεται να τα παρατήσει όλα και να βρεθεί σε κατάσταση αβεβαιότητας, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που η εύρεση εργασίας δεν είναι και ό,τι πιο εύκολο.

Είναι δύσκολο κάθε Δευτέρα πρωί να αποτελεί ένα μόνιμο άγχος και να αναρωτιέσαι αν θα καταφέρεις να τα βγάλεις πέρα. Οι αλλαγές με σκοπό την καλύτερη προσαρμογή των υπάλληλών κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος σύμφωνα με έρευνες. Τέτοια αλλαγές είναι ο καθορισμός μιας μέρας με λιγότερες ώρες εργασίας, η παροχή στις εταιρίες κατάλληλου εξοπλισμού, όπως κρεβάτια για ξεκούραση, κουζίνες και χώροι όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να κάνουν το διάλειμμά τους, δωμάτια για τα παιδιά των εργαζομένων, αύξηση μισθών -εάν και  εφόσον οι συνθήκες το επιτρέπουν-, αλληλοκατανόηση, υγιής ανταγωνισμός και πολλές φορές συναγωνισμός και απόκτηση κινήτρων.

Οι ειδικοί σε τομείς ψυχικής υγείας, ιατρικής, καθώς και πεπειραμένοι επαγγελματίες με χρόνια εμπειρίας προειδοποιούν αυτό που είχε πρωτοπεί ο Νεύτωνας προ αιώνων, δηλαδή ότι όπου υπάρχει δράση θα υπάρχει και αντίδραση. Όσο κι αν ο εργαζόμενος πιεστεί ψυχολογικά για να τα βγάλει πέρα επειδή έχει ανάγκη τη δουλειά, θα έρθει κάποια στιγμή που θα αγανακτήσει και δε θα μπορεί να ανεχτεί τίποτα περισσότερο. Εκείνη τη στιγμή δε θα υπολογίσει τα χρήματα που χάνει, θα προσπαθήσει να βρει κάτι καλύτερο, μια δουλειά που θα τον κάνει να ξυπνάει με χαμόγελο και να απολαμβάνει τις ώρες που βρίσκεται στον χώρο εργασίας του!