Λάθος, το : 1. Ενέργεια ή παράλειψη που αποκλίνει από τον κανόνα, το ορθό, το επιθυμητό, το επιτυχημένο, 2. οφείλεται σε παρεξήγηση, άγνοια, ελλιπή γνώση, κακή κρίση. Συνών.: σφάλμα, πλάνη, ανοχή, αμαρτία. Αντίθ.: σωστό, αποδεκτό, ηθικό.
Συνήθως όταν μια λέξη σε δυσκολεύει στο να αποδώσεις τον ορισμό της, η πιο εύκολη λύση είναι να καταφύγεις στο λεξικό.
Ας ξετυλίξουμε μαζί το κουβάρι. Το λάθος είναι ουσιαστικό. Ούτε αρσενικό ούτε θηλυκό. Ουδέτερο προνόμιο. Και συγκεκριμένο και αφηρημένο. Κυρίως, όμως, επιπόλαιο.
Κλίνεται και στον ενικό και στον πληθυντικό, σε περίπτωση που χρειαστεί να αριθμήσεις πολλά.
Βγαίνει από το ρήμα «λανθάνω», που σημαίνει άλλοτε σφάλλω και άλλοτε διαφεύγω της προσοχής κάποιου, δηλαδή δεν γίνομαι αντιληπτός. Διόλου τυχαία συνεύρεση. Κράτα το ως σημείωση, θα σου χρειαστεί.
Διαβαθμίζεται κιόλας: αμελητέο λάθος – λαθάκι – μεγάλο λάθος – τεράστιο λάθος – (φίλε μου, την πάτησες!).
Συνοδεύεται από κτητικές αντωνυμίες (δικό σου/της/του/ σας/ τους). Σπάνια «μου». Βασικά, το λάθος αποφεύγει το «μου».
Άλλοτε διορθώνεται (βλ. ορθογραφικό) και άλλοτε επαναλαμβάνεται (βλ. συστηματικό).
Κατά βάση πολλαπλασιάζεται (απόλυτο λάθος) και συνήθως δεν φέρει ευθύνη (ακούσιο ή ιατρικό, διάλεξε!).
Αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο. Μεταφράζεται σε όλες τις γλώσσες.
Έχει ισχύ, μονάχα όση του παραχωρείς εσύ και τόση ώστε ενίοτε να στέκεται ανεξάρτητο ως πρόταση, π.χ. – Με πλήγωσες! – Ουπς! Λάθος!
Το λάθος προτιμά τις παρενθέσεις.
Εκεί βρίσκει καταφύγιο, οργανώνεται και επιτίθεται δριμύτερο.
Παραμονεύει και εμφανίζεται την κατάλληλη στιγμή.
Να ολοκληρώσει ό,τι άφησε. Να ισοπεδώσει ό,τι κατέστρεψε. Κόβει βόλτες.
Όπως το ιδρωμένο άλογο του Λεονάρντο έξω από το σπίτι της νύφης, στον ματωμένο γάμο του Λόρκα.
Για τέτοια εμμονή σου μιλάω. Κρύβεται στον πρόλογο αλλά και στον επίλογο.
Σπάνια θα το δεις στο κυρίως θέμα, ίσως γιατί βγαίνει πάντα εκτός.
Είτε με μικρό είτε με κεφαλαίο ορθώνει απειλητικά το ανάστημά του.
Θα εκπλαγείς πόσο, αν το δεις να δεσπόζει στο κέντρο μιας σελίδας:
Λ Α Θ Ο Σ
Ωραία. Και τώρα που έμαθες να το αναγνωρίζεις, φαντάζομαι δεν έχεις την απαίτηση να μάθεις και να το αποφεύγεις.
Λυπάμαι, τέτοια πληροφορία δεν δίνει το λεξικό. Προφανώς, γιατί είσαι προορισμένος να το ζήσεις.
Όχι, δεν προσπαθώ να σε πείσω για την αθωότητα του λάθους ή να σου δώσω άλλοθι συνείδησης.
Εξάλλου, κανείς μας φαντάζομαι δεν έχει στο μυαλό τη στιγμή που ανοίγει τα μάτια του: «Ιδού η ευκαιρία! Σήμερα θα βγω και θα τα κάνω θάλασσα στη ζωή μου!».
Δοκίμασε να το δεις λίγο διαφορετικά σε περίπτωση που κλαις ακόμα πάνω από το χυμένο γάλα ή μετράς τα βήματα προς το εκτελεστικό απόσπασμα ή στέκεις στη γωνία της τάξης με το κεφάλι στραμμένο προς τον πίνακα.
Εάν βρίσκεσαι στην Αθήνα και πρέπει να πας στη Θεσσαλονίκη, το να πάρεις την κατεύθυνση προς Πάτρα σίγουρα δεν σε οδηγεί εκεί που θέλεις. Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό στην Πάτρα, απλώς δεν είναι ο προορισμός σου.
Όσο γρήγορα και αν διανύσεις την απόσταση, όσο προσεχτικά και αν οδηγήσεις, όσο καλή παρέα και αν έχεις, δεν παύει να έχεις ακολουθήσει λάθος διαδρομή.
Αλλά κάπως έτσι δεν ανακαλύφθηκε και η Αμερική;
Συμπέρασμα: Ξέχνα τους χάρτες και τα λεξικά και αφέσου στην εμπειρία της ελεύθερης πτώσης. Αρκεί να ξέρεις να σηκώνεσαι…
Ζωή δεν είπαμε ότι είναι το άλλο όνομα του λάθους;
Συντάκτης: Βασιλική Τσουρή
