Η Βασιλική αυτή τη στιγμή νιώθει κουρασμένη. Μάλλον χρειάζεται ένα μεγάλο διάλειμμα, μια μέρα να μην κάνει τίποτα, να χαλαρώσει. Δεν τον προσέχει τον εαυτό της όσο θα ‘πρεπε, τον εξαντλεί, τον φτάνει στα άκρα κι αγγίζει στα όρια της. Προχθές έγινε ένα ατύχημα μπροστά στα μάτια της κι η εικόνα του τραυματισμένου μικρού παιδιού ακόμα τριγυρίζει στο μυαλό της. Την έχει επηρεάσει ψυχολογικά κι ας μην το ‘χει πει πουθενά.
Καταρχάς, να σας συστηθώ. H Βασιλική είμαι εγώ. Τι πιο φυσικό απ’ το να μιλάς σε σένα για σένα; Σας φάνηκε, όμως, τόσο περίεργο που αναφέρθηκα συνειδητά στον εαυτό μου σε τρίτο ενικό; Ο συνήθης τρόπος να μας απευθυνόμαστε είναι προφανώς σε α΄ενικό πρόσωπο, όμως είναι τόσο κακό να χρησιμοποιείς τρίτο κάποιες φορές; Αν σε δει κάποιος στο δρόμο να μιλάς στον εαυτό σου πολύ πιθανόν να σε χαρακτηρίσει τρελό, πόσο μάλλον αν ακούσει πως αντί να ξεκινάς με το εγώ, χρησιμοποιείς το όνομά σου για να σου απευθυνθείς. Πρέπει πάντα να έχεις κάποιου είδους ψυχική διαταραχή ή μπορείς να είναι άκρως φυσιολογική συνειδητή πράξη;
Το να μιλάς σε τρίτο ενικό -είτε είναι μπροστά άλλα πρόσωπα, είτε όχι- σε βοηθάει να αποστασιοποιείσαι από μια κατάσταση. Η υποκειμενική ματιά που αναπόφευκτα έχεις όταν βρίσκεσαι μέσα σ’ αυτή γίνεται πλέον λίγο πιο καθαρή, πιο αντικειμενική, κι η κρίση σου καλύτερη. Καταφέρνεις μ’ αυτό τον τρόπο να ελέγξεις τα συναισθήματά σου και ν’ αφήσεις τη λογική να γίνει πρωτοστάτης και σύμμαχος στην προσπάθειά σου να δεις τα γεγονότα από άλλη οπτική, τη ρεαλιστική. Ενώ απαιτείται η ίδια νοητική προσπάθεια με την αναφορά στον εαυτό σου σε α’ πρόσωπο, έρευνες δείχνουν ότι είσαι πιο αποτελεσματικός, αφού κρατάς τα συναισθήματά σου σε ισορροπία.
Πολλές φορές χρειαζόμαστε μια γνώμη παρατηρητή, ενός ανθρώπου που βρίσκεται έξω από μια κατάσταση. Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να έχουμε συνέχεια κάποιον τρίτο δίπλα μας στον οποίο θα απευθυνόμαστε για ό,τι μας απασχολεί, όποια στιγμή θέλουμε και υπάρχουν και ορισμένα πράγματα που αντί να τα μοιραστούμε, προτιμάμε να τα κρατήσουμε για τον εαυτό μας και μόνο. Στις περιπτώσεις αυτές, το τρίτο πρόσωπο, μπορούμε να γίνουμε εμείς οι ίδιοι. Όταν μιλάς για σένα σε σένα, συνομιλητής σου είναι ο εαυτός σου -ίσως, όμως, να ‘ναι και το έτερος εγώ που θα βοηθήσει μια καλά κρυμμένη σκέψη σου, μια άποψη, μια γνώμη, να βγει στην επιφάνεια και να καταφέρεις να τη διακρίνεις. Ίσως είναι μια μορφή ενδοσκόπησης, μια ανάκριση από σένα προς το ίδιο σου τον εαυτό, σε μια προσπάθεια να δει μια κατάσταση σφαιρικά κι όχι μονόπλευρα.
Έτσι μπορείς να αποφύγεις ακραίες εκδηλώσεις, παρορμητικές, υπερσυναισθηματικές. Σκέφτεσαι σαν να δίνεις συμβουλή σε κάποιο φίλο σου εκείνη τη στιγμή. Σύμφωνα με μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό Scientific Reports το να μιλάμε στον εαυτό μας σαν να απευθυνόμαστε σε τρίτους είναι ένας τρόπος να απομακρύνουμε τα έντονα αρνητικά συναισθήματα, όπως το άγχος. Περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την παραγωγή συναισθημάτων, όπως υποστηρίζεται από επιστήμονες, διεγείρονται περισσότερο με τη χρήση α’ προσώπου συγκριτικά με τη χρήση τρίτου.
Υπάρχει, βέβαια, κι η απόλυτη αντίθετη άποψη, ότι τα άτομα που απευθύνονται στον εαυτό τους σε γ’ ενικό προσπαθούν να ξεχωρίσουν και με τον τρόπο αυτό να τραβήξουν την προσοχή των άλλων. Ίσως έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανάγκη για αυτοεπιβεβαίωση και συχνά θα χαρακτηριστούν εγωιστές, μιας και προσποιούνται ότι δεν είναι καλά για να δουν ποιοι θα ανησυχήσουν και ποιοι τους νοιάζονται. Μπορεί όμως όντως να νιώθουν παραμελημένα τα συγκεκριμένα άτομα και αυτός να είναι ο μόνος τρόπος που κατάφεραν να βρουν για να εκδηλώσουν το συγκεκριμένο συναίσθημα. Ιστορικά δε, επειδή οι βασιλείς απευθύνονταν στον εαυτό τους σε γ’ ενικό όταν μιλούσαν στους ακολούθους του, οι χαρακτήρες αυτοί έχουν χαρακτηριστεί ακόμα και απαιτητικοί.
Αν το να μιλάς στον εαυτό σου σε τρίτο πρόσωπο δεν είναι συνειδητή πράξη, αλλά σου βγαίνει αυθόρμητα και γίνεται συνέχεια, ίσως να είναι και ψυχική διαταραχή για την οποία θα πρέπει να συμβουλευτείς ειδικό. Αν, όμως, ξέρεις πως για σένα δεν είναι άλλο παρά ένα γλωσσικό τρικ για να κερδίσεις ψυχολογική απόσταση, να δεις τα συναισθήματα και τις σκέψεις σου μέσα απ’ τα μάτια κάποιου άλλου, τότε δεν μπορεί παρά θετικά να λειτουργήσει η τεχνική αυτή για σένα.
Η Βασιλική αυτή τη στιγμή είναι πιο ήρεμη. Μοιράστηκε μαζί σας τις σκέψεις της για ένα ιδιαίτερα σημαντικό θέμα. Και θα ήθελε να σας πει να τα λέτε πού και πού με τον εαυτό σας, σε όποιο πρόσωπο εσείς θέλετε, ώστε να κάνετε και την αυτοκριτική σας. Αυτό θα σας βοηθήσει να σας γνωρίσετε καλύτερα.
Συντάκτης: Βασιλική Γ.
