Αν δεν πονούσαμε δε θα δημιουργούσαμε

Ποια είναι η απάντηση, λοιπόν; Ο ψυχικός πόνος προσφέρει στην τέχνη ή η τέχνη απαλύνει τον πόνο; Νομίζω είναι μια σχέση αλληλεπίδρασης. Ίσως είναι από τις πιο αγνές κι ανιδιοτελείς σχέσεις που μπορεί να συνάψει ένας άνθρωπος.

Μπορεί να πραγματώσει κάποιος τεχνούργημα χαρούμενος; Μπορεί. Πόσο συχνά όμως οδηγούμαστε να ξυπνήσουμε τις βαθύτερες καλλιτεχνικές μας φύσεις; Όταν πονάμε. Όταν αποζητούμε μια διέξοδο, ένα παυσίπονο ψυχής, κάτι που δε θα μας θυμίζει την ανθρώπινη φύση μας, η οποία συνάπτεται από τρωτές κι ασθενικές ιδιότητες. Ποιος δεν ένιωσε θεός μετά από την τελευταία πινελιά πάνω σε καμβά; Ποιος διάβασε κείμενο ή ποίημά του και δεν ένιωσε τα πόδια του να μην πατούν το παγωμένο πλακάκι;

Την ώρα εκείνη, της δημιουργίας, απλώς ψάχνουμε να βρούμε ένα μαξιλάρι ψυχής, μια μεγάλη αγκαλιά που δεν προσδοκά τίποτα από εμάς. Μόνο να είμαστε ο εαυτός μας, να δώσουμε αυτό το υλικό μας που πηγάζει, κυρίως, από τον παιδί μέσα μας. Αυτό που λόγια πολλά δεν ήξερε, ούτε πολλά είχε ζήσει. Όμως ένιωθε. Ένιωθε τα πάντα στον υπέρτατο βαθμό και σχεδόν κτηνωδώς ήθελε να τα βγάλει προς τα έξω.

Δεν είναι τυχαίο που η τέχνη χρησιμοποιείται σαν παράλληλο ή μεμονωμένο μέσο ψυχανάλυσης. Προφανώς, θα μου πείτε. Αλλά δεν είναι προφανές τελικά. Καθημερινά συναντάμε ανθρώπους που θεωρούν την τέχνη κάποιου είδους προνομιακή ιδιότητα. Ως παιδιά σε θρανία, όλοι ζωγραφίσαμε, όλοι γράψαμε εκθέσεις, όλοι κρατήσαμε τις χειροτεχνίες μας. Όλοι είχαμε πρόσβαση σε αυτό κι όλοι, εν τέλει, τα πήγαμε περήφανα σπίτι. Όχι περήφανα πάντα γιατί είχαμε το πιο ωραίο αποτέλεσμα. Δε μας ένοιαζε καν ο διπλανός μας. Η όλη μας χαρά πήγαζε από την ικανοποίηση της πραγμάτωσης. Επειδή τα καταφέραμε. Κι αν τότε νομίζαμε πως απλώς καταφέραμε το ζητούμενο, τώρα ίσως κοιτάξουμε κάπως λοξά όσα από τα χέρια μας έχουν γεννηθεί.

Τότε, ως μικροί και εύπλαστοι που ήμασταν μας έμαθαν πως η τέχνη και η έκφραση είναι πραγματικά για όλους. Μεγαλώνοντας κάποιοι την αγκάλιασαν, άλλοι την περιόρισαν, άλλοι την αγνόησαν σαν περιττή ή αχρείαστη δραστηριότητα, ενώ άλλοι απλώς αρκέστηκαν στην απόλαυσή της ως τρίτοι. Πόσο αντιφατικό όμως να απαρνείται κάποιος την ίδια του τη φύση; Συναισθήματα έχουμε όλοι, φυσικό επόμενο να έχουμε ενίοτε και τον ψυχικό πόνο μέσα στην γκάμα αυτή. Άλλες φορές σε αφθονία, ενώ άλλες σαν απλό περαστικό.

Πολλοί τρόποι να λυθεί, ή έστω να περιοριστεί, όμως ποιο κομμάτι του ανθρώπινου πληθυσμού επιλέγει να πλαγιάσει με τη δημιουργική έκφραση για να τον απαλύνει, ακόμη και στιγμιαία; Στατιστικά δεν ξέρω, θα απαντήσω εμπειρικά κι από τον κοινωνικό μου περίγυρο. Πολύ λίγοι. Μετριοπαθή άτομα απαρνούνται την καλλιτεχνική φύση τους, που ενδεχομένως να κοιμάται από την τετάρτη δημοτικού και θεωρούν ανούσιο να την αφυπνίσουν. Μέχρι να δημιουργήσουν ξανά.

Συναισθηματικά αδρανή πλέον όντα, τρομοκρατημένοι από τον φόβο της κριτικής, των άλλων αλλά κυρίως του εαυτού μας, αποδεχόμαστε μια αναληθή πραγματικότητα γεμάτοι με όλου το κόσμου τη μετριοπάθεια. Κανένας μεγάλος και δοξασμένος ποιητής, ζωγράφος, γλύπτης, μουσικός, περουκιέρης, χτίστης, ζαχαροπλάστης δεν πίστευε απόλυτα στη μεγαλοσύνη του. Είχε όμως μια ανάγκη όπως όλοι, να εκφραστούν κι ένα θάρρος παραπάνω να αγαπήσουν τους εαυτούς τους.

Σαν παυσίπονο μπαίνει μέσα μας η γλυκιά χαρά αυτή, την ώρα της δημιουργίας και σαν δόξα από τον εαυτό μας προς τον ίδιο η πραγμάτωσή της. Αν δεν το είχαμε ανάγκη, αν δεν πονούσαμε, αν τα λόγια κι οι σκέψεις δε μας έπνιγαν μέχρι το λαρύγγι δε θα το κάναμε. Δε θα ψάχναμε καν ένα τρόπο να λυτρωθούμε. Απλώς θα ζούσαμε τη στιγμή και θα την απολαμβάναμε. Γι’ αυτό, ούτε τη ζούμε ούτε την απολαμβάνουμε εκείνη την ώρα. Αδημονούμε για την άλλη στιγμή, εκείνη που θα γεμίσουμε ντοπαμίνη τις ίνες μας, μετά το γέννημά μας.

Γιατί τι ποιο όμορφο από το να δημιουργείς εσύ ο ίδιος τη χαρά, από το να δωρίσεις στον πληγωμένο εαυτό σου την τέρψη εκείνη που θα προέρχεται από το βαθύτερο μέσα σου, αφού το απεικονίσεις και το δεις με τα μάτια σου; Δε θα βερμπαλίσω άλλο, διότι η τέχνη όταν χρειάζεται να εξηγηθεί με νοήματα και θεωρίες, νιώθω ότι χάνει τον πρωταρχικό της ρόλο, τον αυθορμητισμό.

Θέλουμε και τη δική σου άποψη!

Στείλε το άρθρο σου στο info@pillowfights.gr και μπες στη μεγαλύτερη αρθρογραφική ομάδα!

Μάθε περισσότερα ΕΔΩ!