Στην εποχή των social media, όπου η σύνδεση είναι συνεχής και η επικοινωνία ακολουθεί τη ροή των likes και των shares, η ευτυχία φαίνεται να υφίσταται μια παράδοξη κρίση. Η έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας του 2024, που δημοσιεύει η εφημερίδα Guardian, φέρνει στο φως αυτή την ανησυχητική τάση, αποκαλύπτοντας ότι η νέα γενιά αισθάνεται λιγότερο ευτυχισμένη σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές.
Οι νέοι λοιπόν, στη Βόρεια Αμερική και τη Δυτική Ευρώπη φαίνεται να αντιμετωπίζουν (κι αυτό αναμένεται να αυξηθεί) μια εξαιρετικά χαμηλή διάθεση ευτυχίας, σε σύγκριση με άτομα που ζουν σε περιοχές με χαμηλότερο εισόδημα, όπως η υποσαχάρια Αφρική και η Ανατολική Ευρώπη. Αυτό το φαινόμενο ρίχνει φως στο γεγονός ότι η ευτυχία δεν είναι απλώς ένα αποτέλεσμα της οικονομικής ευημερίας, αλλά συνδέεται με πολλαπλές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνικής σύγκρισης, αλλά και της συνολικής ποιότητας ζωής.
Η Έκθεση για την Παγκόσμια Ευτυχία αναδεικνύει μια σημαντική αντίθεση στην ευτυχία μεταξύ διαφορετικών ηλικιακών ομάδων. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι Βρετανοί κάτω των 30 ετών βρίσκονται στην 32η θέση της κατάταξης, ενώ οι άνω των 60 ετών βρίσκονται στην κορυφαία 20άδα των πιο ευτυχισμένων. Ομοίως, στις ΗΠΑ, οι νέοι αντιμετωπίζουν μειωμένη ευτυχία, κατατάσσονται στην 62η θέση, ενώ οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης διατηρούν τις υψηλές θέσεις τους.
Η Ελλάδα υποχωρεί στην κατάταξη σε σχέση με το 2023 από την 58η στην 64η θέση, ενώ οι Φινλανδικές, Δανέζικες και Ισλανδικές κοινωνίες παραμένουν ανώτερες σε ευτυχία. Η Κόστα Ρίκα και το Κουβέιτ έκαναν την εμφάνισή τους για πρώτη φορά στην κορυφαία 20άδα της Παγκόσμιας Έκθεσης για την Ευτυχία, ενώ η Γερμανία υποχώρησε από την 16η στην 24η θέση. Αντίθετα, το Αφγανιστάν και ο Λίβανος παρέμειναν στις τελευταίες θέσεις της λίστας ως τα δύο λιγότερα ευτυχισμένα έθνη. Επιπλέον, πολλά Αφρικανικά έθνη, η Καμπότζη, καθώς και η Ρωσία και η Κίνα, ανάμεσα σε άλλες χώρες, παρουσίασαν αύξηση στο επίπεδο ευτυχίας σύμφωνα με την έκθεση.
Η αυξημένη χρήση των social media αναδεικνύεται ως ένας σημαντικός παράγοντας που συνδέεται με τη μειωμένη ευτυχία των νέων. Αφενός, η συνεχόμενα συνδεδεμένη κοινωνική δικτύωση δημιουργεί ένα πλαίσιο όπου οι συγκρίσεις είναι αμέτρητες και συχνά επικίνδυνα προβληματικές. Κι όλα αυτά απλά για να «φανούν» λίγο παραπάνω σε αυτόν τον απέραντο ωκεανό του διαδικτύου, της εντύπωσης του facebook και των φίλτρων του instagram. Εννοείται φυσικά, ότι η υπερβολική χρήση των μέσων αυτών οδηγεί μαθηματικά, σε απομόνωση και αποξένωση από τον πραγματικό κόσμο, σπρώχνοντας “κάτω από το πατάκι” την ευκαιρία για βαθύτερες σχέσεις και ευτυχία. Καθώς οι νέοι επενδύουν ολοένα και περισσότερο χρόνο στις διαδικτυακές τους δραστηριότητες, αφήνουν στην άκρη τις πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις. Η εμμονή με τα social media μπορεί να δημιουργήσει ένα ψηφιακό φίλτρο που απομονώνει από την πραγματική επαφή κι επικοινωνία με άλλους ανθρώπους κι εν τέλει να φέρει εντονότερο αίσθημα μοναξιάς και θλίψης στη ζωή μας.
Παράλληλα, η εισοδηματική ανισότητα, η στεγαστική κρίση και οι φόβοι για το μέλλον, όπως ο πόλεμος και η κλιματική αλλαγή, αναδεικνύονται ως παράγοντες που στερούν τη χαρά της νέας γενιάς. Οι νέοι αντιμετωπίζουν μια σειρά προκλήσεων κι αβεβαιότητας που ενδεχομένως να είναι πιο έντονες από ποτέ στη σύγχρονη κοινωνία. Η ανατροφή σε ένα περιβάλλον που είναι ιδιαίτερα απαιτητικό κι αβέβαιο, σε συνδυασμό με την ανταγωνιστική φύση της σύγχρονης ζωής, μπορεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον που είναι δύσκολο να επιτευχθεί η ευτυχία και η ικανοποίηση.
Ας δούμε όμως, τι μπορούμε να κάνουμε για να ανατρέψουμε την παρούσα κατάσταση, και να προσπαθήσουμε να επιστρέψει ξανά η ευτυχία στις ζωές των νέων κι όχι μόνο. Η δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στα social media για παιδιά και εφήβους είναι μια επείγουσα ανάγκη για το μέλλον της κοινωνίας μας. Η προστασία των νέων από τυχόν επιβλαβείς επιπτώσεις των κοινωνικών μέσων είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η χρήση αυτών των αυξάνεται συνεχώς. Πρέπει να συνεργαστούμε ως κοινωνία για να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που προωθεί την επικοινωνία, την αυτογνωσία και την ανάπτυξη, αντί να προκαλεί κοινωνική απομόνωση και συναισθηματική ανασφάλεια. Μέσω επενδύσεων σε εκπαιδευτικά προγράμματα, ψυχολογική υποστήριξη και τεχνολογικές καινοτομίες, ενίσχυση της κοινωνικής υποστήριξης στα σχολεία, δημιουργία προγραμμάτων ψυχολογικής συμβουλευτικής, προώθηση της φυσικής δραστηριότητας και της υγιεινής διατροφής ως μέσο συνολικής ευημερίας, ενίσχυση κοινωνικών δεσμών και σχέσεων στις κοινότητες, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όπου οι νέοι μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς, καθώς αναπτύσσονται και διασχίζουν την ψηφιακή τους εποχή.
Τα ευρήματα της Έκθεσης Παγκόσμιας Ευτυχίας είναι ένα καμπανάκι, πως η ευτυχία είναι ένα πολύπλοκο φαινόμενο που δεν μπορεί να μετρηθεί απλά από τα υλικά αγαθά ή τις επιδόσεις. Καθώς προχωρούμε προς το μέλλον, πρέπει να διερευνούμε πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε μια κοινωνία που οδηγεί προς τη χαρά για όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως ηλικίας, οικονομικής ή κοινωνικής θέσης. Ξεκινώντας από τα νέα παιδιά που αν μη τι άλλο, τους το χρωστάμε.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου