Ε, και;
Θα έχετε προσέξει τον τίτλο της στήλης μου.
Είναι δυο λέξεις που στιγμάτισαν θετικά τη ζωή μου από τότε που τις άκουσα για πρώτη φορά.
Μια τόσο απλή, σε πρώτη ανάγνωση, ερώτηση που εμπεριέχει τόσες απαντήσεις, όσες και οι δυσκολίες που αντιμετώπισα.
Μια ερώτηση που στην ουσία της είναι η απάντηση από μόνη της.
Κι ας έχει το ερωτηματικό στο τέλος.
Κι η απάντηση είναι τόσο ανατρεπτική, όσο δύσκολα ήταν και τα ερωτηματικά που μου τέθηκαν ή έβαζα εγώ στον εαυτό μου.
Είναι οι δυο λέξεις που με έκαναν να επαναπροσδιορίσω τα πρέπει και τα θέλω μέσα μου.
Να σας πω μερικά παραδείγματα:
Πρέπει να σπουδάσεις. γιατί αν δεν το κάνεις δεν θα προοδεύσεις στη ζωή σου. Ε, και;
Πρέπει να κάνεις πολλά λεφτά, γιατί αλλιώς δεν θα έχεις την εκτίμηση του κόσμου. Ε, και;
Πρέπει να πάρεις καινούριο αυτοκίνητο, γιατί έχουν όλοι. Ε, και;
Είμαι ερωτευμένος, αλλά δεν με θέλει. Ε, και;
Πρέπει να κάνω γυμναστική, γιατί οι γυμνασμένοι έχουν περισσότερες ευκαιρίες στον έρωτα. Ε, και;
Σκέφτομαι να κάνω καμάκι, αλλά μπορεί να με απορρίψει. Ε, και;
Φοβάμαι να ταξιδεύω με το αεροπλάνο, αλλά ο φίλος μου δεν έχει κανένα πρόβλημα. Ε, και;
Θέλω να ζητήσω κάτι παραπάνω στο σεξ, αλλά σκέφτομαι πως δεν είναι σωστό και θα παρεξηγηθώ. Ε, και;
Βλέπετε πόσο εύκολα μπορεί να τελειώνει μια πρόταση, αγωνία, φόβος, απορία, ερωτηματικά μ’ αυτές τις δυο μόνο λέξεις;
Όποτε λοιπόν μου έρχονταν μόνες τους στη σκέψη, συνέβαινε το εξής εκπληκτικό: αμέσως ηρεμούσα, έφευγε ο πανικός μιας αρνητικής προδιάθεσης.
Αμέσως μετά, αφού είχε ακυρωθεί μέσα μου το κακό, έπαιρνα τόσο θάρρος που σχεδόν γινόταν αυτό ακριβώς που επιθυμούσα.
Σαν να έβλεπε ο άλλος πως δεν μ’ απασχολεί ιδιαίτερα, και μου το παρείχε όχι ως κάτι που έχω ανάγκη, αλλά ως κάτι που επιθυμούσα.
Γινόταν ξεκάθαρη η δική μου επιθυμία, όχι αυτή που θα έπρεπε να έχω για τους άλλους.
Πολύ σημαντικό επίσης ήταν πως σταμάτησαν να μ’ αντιμετωπίζουν σαν πεινασμένο. Όχι μόνο για φαγητό, αλλά σαν πεινασμένο για έρωτα, για φιλία, γι’ αγάπη.
Ο πεινασμένος προκαλεί στον άλλον συναισθήματα οίκτου και συμπόνιας.
Τέτοιες σχέσεις δεν ήθελα ποτέ μου. Ισότιμες και ανθρώπινες σχέσεις ποθούσα πάντα. Αν δεν μπορούσε να μου τις προσφέρουν, δεν μ’ ενδιέφερε.
Σκεφτείτε πόσες φορές έχετε προσποιηθεί τον άνετο και τον χορτάτο ερωτικά προκειμένου να μη σας περάσουν για λιγούρη και ζήτουλα.
Στο τέλος, το μόνο που αφήνουν είναι μια πίκρα και μια απογοήτευση, έστω και αν ενδώσει τελικά ο άλλος σ’ αυτό που ζητάτε.
Σκεφτείτε πόσες φορές έχει πληγωθεί η αξιοπρέπειά σας επειδή δεν έγινε αυτό που θέλατε και επιμένατε.
Σκεφτείτε επίσης πόσες φορές θαυμάσατε την άνεση και την αυτάρκεια που είχε κάποιος δίπλα σας.
Πόσες φορές ζηλέψατε έναν φίλο σας που όταν έτρωγε χυλόπιτα το θεωρούσε σαν μια από τις πιθανότητες που υπήρχαν όταν έκανε το καμάκι του. Και πόσο θα τον σιχαινόσασταν αν παρακαλούσε για να κερδίσει μερικές στιγμές με το αντικείμενο του πόθου του.
Που δεν ζητούσε ποτέ τίποτε. Που του αρκούσαν αυτά που είχε.
Μια κι αυτός ένοιωθε απόρριψη θα μου πείτε. Ε, και; Όταν προσπαθούμε για κάτι, είναι πάντα δεδομένο πως θα το πετύχουμε; Η έννοια της αποτυχίας δεν υπάρχει στο μυαλό μας; Αν δεν υπάρχει μην ξεκινάτε καθόλου μια μάχη.
Γιατί αν αποτύχετε ή που δεν θα συνέλθετε ποτέ ή που θα το φέρετε μέσα σας τόσο βαριά και θα πάρει πολύ καιρό να συνέλθετε.
Ο πιο σπουδαίος μαχητής είναι αυτός που έχει τη δύναμη ν’ αποδεχτεί την ήττα του. Για μένα είναι σπουδαιότερος από τον νικητή. Αυτόν τον σέβομαι, τον εκτιμάω και τον θαυμάζω. Θέλει μεγάλη δύναμη να μπορέσεις ν’ αντέξεις την ήττα.
Να ξεκαθαρίσουμε κάτι σημαντικό: το ότι δεν ζητάω δεν σημαίνει πως δεν διεκδικώ. Αλλά άλλο η διεκδίκηση που προϋποθέτει μάχη και άλλο η ζητιανιά.
Άλλο πράγμα είναι το «κέρδισα» που σημαίνει περηφάνια, και άλλο «μου το έδωσε» που σημαίνει πως είμαι ανίκανος να δώσω τον αγώνα μου για να πετύχω αυτό που θέλω.
Μα θα ρωτήσει κάποιος, δεν ήθελες ποτέ τίποτα τόσο πολύ που να κάνεις τα πάντα για να τ’ αποκτήσεις;
Όλα τα ήθελα και τα θέλω, αλλά όχι δεν θα κάνω τα πάντα. Ο μεγαλύτερος εξευτελισμός είναι όταν κοιτάζεις τον εαυτό σου και τον φτύνεις, όχι όταν σε φτύνουν οι άλλοι.
Εκεί λοιπόν ήρθαν και κόλλησαν, έδεσαν και έγιναν ένα αυτές οι δυο μαγικές λέξεις. Το «Ε, και;» και οι αξίες μου.
Όσο πιο σαφείς και συγκεκριμένες είναι οι αρχές, οι αξίες και τα πιστεύω του καθένα, τόσο πιο πολύ δυναμώνουν αυτές οι δυο λέξεις.
Όσο δεν ξεκαθάριζα τι ήθελα αλλά και πώς θα τ’ αποκτούσα –κυρίως το δεύτερο– τότε έρχονταν αυτές οι δυο λέξεις και το έκαναν για εμένα.
Αυτό που θαύμαζα πάντα στους άλλους ήταν η ευθύτητα και ο ξεκάθαρος λόγος.
Πολλοί πιστεύουν πως το να είναι κανείς ξεκάθαρος δεν είναι ερωτικός. Πείτε μου τότε πως σας γοητεύουν και οι πλαστικές εγχειρήσεις, το ψεύτικο δηλαδή.
Δεν υπάρχει τίποτα πιο ερωτικό από το αληθινό θέλω, από το ευθύ και βαθύ βλέμμα, από την σαφή και πραγματική στάση του σώματος στον έρωτα.
Όλα τ’ άλλα είναι σκηνές από τσόντες που προσπαθούμε να μιμηθούμε.
Όπως θα καταλάβατε, αυτές οι δυο μοναδικές λέξεις λειτούργησαν μέσα μου σαν ψυχοθεραπεία, σαν φυσικό ηρεμιστικό.
Τον ίδιο τίτλο έχω επιλέξει και για τη ραδιοφωνική μου εκπομπή στο pillowfights radio.
Αναζητώντας ερμηνείες για τη συμπεριφορά των ανθρώπων γύρω μου, πάλι σ’ αυτές τις δυο λέξεις θα στηριχτώ για να μπορέσω να τους καταλάβω και να σας μεταφέρω όταν θα μ’ ακούτε.
«Μα είσαι βέβαιος πως θα σε ακούμε;» θα με ρωτήσετε.
Ε, και; Θα σας απαντούσα.
(Ψέματα, εδώ δηλώνω αδυναμία. Θέλω πολύ να μοιραστώ μαζί σας τις εκπομπές μου, αλλά μην με μαρτυρήσετε για την αδυναμία μου, άνθρωπος είμαι, δεν είμαι τέλειος.)