"Monkey trap" ή αλλιώς κάνοντας το λάθος περιμένοντας το σωστό

Monkey Trap ή στα ελληνικά «παγίδα για μαϊμούδες». Σε χώρες όπου είναι φιλόξενο το περιβάλλον για μαϊμούδες, είναι πολύ σύνηθες οι κάτοικοι -σε πλήρη αντιδιαστολή- να τις αιχμαλωτίζουν. Ένα monkey trap χρειάζεται τρία απλά πράγματα, ένα κλειστό δοχείο, λίγο φαΐ και φυσικά ένα αρκετά πεισματάρικο μαϊμουδάκι. Πιο συγκεκριμένα, για δοχείο χρησιμοποιείται, τις περισσότερες φορές, μία καρύδα στην οποία έχουν ανοίξει στο επάνω μέρος της μια οπή και μέσα της έχουν βάλει είτε λίγο ρύζι είτε κομμάτια μπανάνας. Η μαϊμού, όταν δει το φαΐ μέσα στην καρύδα βάζει το χέρι της στη σχισμή για να το πιάσει. Το χέρι χωράει ίσα ίσα από την οπή όταν μπαίνει και φρακάρει στην έξοδο, όταν το μικρόσωμο πλασματάκι κρατάει σφιχτά στη χούφτα του, το φαΐ του.

Η γροθιά δεν του επιτρέπει να ελευθερωθεί. Τώρα το μικρό πλάσμα είναι σε ένα μεγάλο δίλημμα, θα αφήσει το φαΐ του ώστε να ελευθερωθεί με το ενδεχόμενο αργότερα να μη βρει κάτι, ή θα ελευθερώσει τη γροθιά του και θα απαλλαγεί από την καρύδα; Οι περισσότερες μαϊμούδες δε χαλαρώνουν το καρπό τους. Κρατάνε το πιθανό γεύμα τους στη χούφτα μέχρι και τη στιγμή της αιχμαλώτισής τους.

Τι είναι αυτό που κρατάει τη μαϊμού δέσμια στην καρύδα; Η μαϊμού φυλακίζεται για μια ιδέα. Βλέπει το φαΐ και εκεί ενεργεί το αίσθημα της αυτοσυντήρησης, όταν βάζει το χέρι της μέσα στην καρύδα και πιάνει το όποιο γεύμα, χαίρεται που το βρήκε. Τότε έρχεται η ώρα της επιστροφής και της αποδέσμευσης από την καρύδα. Η μαϊμού δυσαρεστείται πολύ. Προτιμά να βρει έναν άλλο τρόπο να απαλλαγεί, παρά να κάνει μια απλή κίνηση και να χαλαρώσει τον καρπό της.

Ο όρος monkey trap έχει καθιερωθεί και στην ψυχολογία. Όταν γίνεται αναφορά σε αυτόν, γίνεται λόγος για καταστάσεις κρίσης ή πανικού όπου ένας άνθρωπος μένει προσκολλημένος στα πιστεύω του και δε δέχεται νέες ιδέες που μπορούν να τον βοηθήσουν σε αυτό του το πρόβλημα. Οι προκαταλήψεις και τα πιστεύω του κάθε ανθρώπου μπορούν να γίνουν η καταστροφή του, όταν σε μια δυσμενή κατάσταση δεν εντάξει στον τρόπο σκέψης του κάτι ρηξικέλευθο. Αν η μαϊμού δεχόταν να αφήσει το φαΐ της και να πάει να ψάξει για κάτι άλλο θα σωζόταν. Έτσι και ο άνθρωπος, αν δεν απαλλαγεί από σκέψεις του που τον οδηγούν στα ίδια σκοτεινά μονοπάτια του μυαλού του και δεν του επιφέρουν καμία λύση είναι καταδικασμένος να υποφέρει, μέχρι να αλλάξει πλεύση και σχέδιο δράσης.

Ο πόνος που βιώνουμε είναι σαν ένα monkey trap. Νιώθουμε εγκλωβισμένοι μέσα σ’ αυτόν, όμως παραμένουμε προσκολλημένοι για να μην αλλάξουμε κάτι στον τρόπο σκέψης και στα πιστεύω μας. Σε τέτοιες καταστάσεις, η παγίδα που πέφτουμε είναι ότι ο πόνος στη ζωή μας θα είναι μόνιμος και συνεχής. Το οξύμωρο της υπόθεσης είναι το γεγονός ότι ενώ κάνουμε προσπάθειες να απαλλαγούμε από τον πόνο που μας διακατέχει, το να ζήσουμε μια ζωή χωρίς αυτόν είναι εξωπραγματικό. Δηλαδή, ενώ κανένας δε θέλει να πονάει, πολλές φορές επιζητεί τον πόνο γιατί έχει μάθει να ζει μ’ αυτόν.

Έτσι ο άνθρωπος εγκλωβίζεται σε καταστάσεις που ενώ θα μπορούσε να διορθώσει αν αφηνόταν σε κάτι διαφορετικό -αν κι άγνωστο-, εκείνος επιλέγει να μένει προσκολλημένος στο γνωστό του αδιέξοδο. Είναι πολύ πιο εύκολο να πονάς και να εστιάζεις της προσοχή σου στον πόνο, παρά να καταλάβεις τα σημεία που σε κάνουν να χωλαίνεις και να βρεις τρόπο να τα αλλάξεις. Στον ανθρώπινο νου φαντάζει πιο εύκολο το να πετάξει στο φεγγάρι, παρά να αλλάξει τρόπο σκέψης. Όμως ποια ελευθερία υπάρχει όταν μένεις παγιωμένος σε πιστεύω που δεν έχουν κανένα όφελος στη ζωή σου και μάλιστα, δε σε αφήνουν να ζήσεις πέρα από τις παγίδες του ίδιου σου του μυαλού;