“Say “Night-ie night” and kiss me
Just hold me tight and tell me you’ll miss me
While I’m alone and blue as can be
Dream a little dream of me”
Τέτοιους στίχους μας χάρισε σε μια απίθανη ερμηνεία η Ella Fitzgerald, μεταξύ άλλων σπουδαίων του τραγουδιού κι εμείς οι αθεράπευτα ρομαντικοί λιώσαμε σαν βούτυρο. Καλά, ακόμα λιώνουμε μερικοί, αφού μέσα σε δύο στίχους αποτυπώνει την ομορφιά του ανεκπλήρωτου και τη γλύκα του έρωτα. Αλλά κι αυτά τα όνειρα ρε παιδί μου, πόσο μπορούν να παίξουν με τη διάθεση και την ψυχολογία σου- άμα το θέλουν.
Υπάρχουν τόσα πολλά είδη ονείρων κι όμως ένα κομμάτι αυτών, όχι μόνο είναι πολύ κοινό στους ανθρώπους, αλλά καταλαμβάνει και πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό της ταινίας των ονείρων μας. Φυσικά μιλάμε για τα όνειρα ερωτικής φύσεως. Το πιστεύεις ή όχι, καταλαμβάνουν το 80% των συνολικών ονείρων που βλέπουμε, ενώ περνάμε περίπου 58 ώρες το χρόνο πλαγιάζοντας με κάθε λογής ερωτικό σύντροφο κι όλα αυτά μέσα στο μυαλό μας.
Δε θα μιλήσουμε Φροϋδικά σε αυτό το άρθρο. Η σύγχρονη ψυχολογία αντιτίθεται σε ένα βαθμό στις θεωρίες του Φρόιντ και προσεγγίζει τα όνειρα μέσω των συναισθημάτων μας και των καταστάσεων που ζούμε εκείνη τη στιγμή που τα βλέπουμε. Πλέον δε γίνεται λόγος για καταπιεσμένες επιθυμίες αλλά για θαυμασμό, εξωτερίκευση συναισθημάτων ακόμη και θυμού.
Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα όνειρο που όλοι λίγο πολύ έχουμε δει: να κάνουμε κάτι με άτομο του ίδιου φύλου, ασχέτως αν σεξουαλικά αυτοπροσδιοριζόμαστε στρέιτ ή όχι. Κατά τον Φρόιντ ένα τέτοιο όνειρο ήταν καμπανάκι καταπιεσμένης σεξουαλικότητας. Η σύγχρονη ψυχολογία μας λέει πως ένα τέτοιο όνειρο δε δείχνει απαραιτήτως επιθυμία. Αν σε αυτό το όνειρο το άτομο με το οποίο πλαγιάζεις είναι από τον φιλικό σου κύκλο, πρόκειται για άτομο για το οποίο έχεις αναπτύξει πολλά συναισθήματα. Είναι αγάπη, συμπόνια, θαυμασμός, φροντίδα, ενδιαφέρον, που εκφράζεται έτσι. Αν πάλι είναι ένα άγνωστο πρόσωπο αυτό με το όποιο πλαγιάζουμε, το μυαλό μας προσεγγίζει κυρίως θαυμασμό προς τη μορφή και κωδικοποιεί την εικόνα που βλέπουμε.
Τα όνειρα μπορεί να μας παίξουν διάφορα παιχνίδια. Ας πούμε για παράδειγμα, ένα κλασικό κι αρκετά τρομακτικό -αν θέλετε τη γνώμη μου- όνειρο είναι να δεις ότι κάνεις κάτι με συγγενικό πρόσωπο. Ευτυχώς, αυτό το όνειρο δεν παραπέμπει σε σύνδρομα όπως του Οιδίποδα και της Ηλέκτρας. Είναι μια υπενθύμιση του υποσυνείδητού μας να συσφίξουμε τις σχέσεις μας με αυτό το άτομο που βλέπουμε στο όνειρό μας. Προφανώς υπάρχει μια κρίση, ένα χάσμα στην επικοινωνία μας και ποιος καλύτερος τρόπος να μας πει το υποσυνείδητό μας να τα βρούμε με αυτό το πρόσωπο απ’ το να μας βάλει να ερωτοτροπούμε μαζί του;
Όσο περίεργο κι αν φαίνεται, αυτό το όνειρο είναι αρκετά κοινό και φυσικά πολύ μεγάλο ταμπού. Ποιος θα ξεστομίσει ότι έκανε κάτι -ας πούμε- με τη μάνα του στον ύπνο του, χωρίς να περιμένει ότι θα τον βλέπουν για τρελό. Αυτό βασικά είναι και το πρόβλημα. Όσο κρατάμε πράγματα που μπορεί να μας απασχολούν -όπως αυτό ακριβώς το όνειρο- δεν μπορούμε να τα δούμε ως κάτι νορμάλ και συνηθισμένο, αφού νομίζουμε πως μόνο σε εμάς συμβαίνουν και πως έχουμε κάποιο πρόβλημα. Επικοινωνία λοιπόν χρειάζεται, ακόμα και στα πιο περίεργα όνειρα.
Και περνάμε σε ένα όνειρο που κυριολεκτικά έχει κλείσει σπίτια. Το όνειρο όπου βλέπουμε το σύντροφό μας να μας απατά ή από την άλλη σκοπιά, εμείς να απατάμε το ταίρι μας. Δεν είναι απαραίτητο ότι θέλουμε έναν άλλο στο κρεβάτι μας. Κάτι όμως χρειαζόμαστε και το υποσυνείδητο πασχίζει να μας το πει. Είναι όνειρο-υπενθύμιση, πως κάτι πρέπει να αλλάξουμε στο κρεβάτι μας γιατί έχει αρχίσει να ρουτινιάζει και να βαλτώνει η ερωτική μας ζωή. Κι έτσι περνάμε στο άλλο σκέλος της ονειρικής απιστίας. Είναι όνειρο που δείχνει τις ανασφάλειές μας. Φοβόμαστε ότι θα μας εγκαταλείψει το πρόσωπο που λαχταράμε με το είναι μας για κάτι καλύτερο, ή έστω κάτι νέο. Μάλλον να τα βρούμε με τον εαυτό μας χρειάζεται κι όχι κρεβατομουρμούρα.
Περίεργα τα όνειρα. Τα βλέπουμε, αναστατωνόμαστε είτε θετικά είτε αρνητικά και μετά τι; Μπορούμε να περάσουμε καλά μαζί τους. Ωραία τα όνειρα τελικά. Εκεί που λες πως τα έχεις δει όλα, σου σκάει ένα τέτοιο ερωτικό όνειρο και σε αφήνει παγωτό. Το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι να το πάρεις στην πλάκα, να το συζητήσεις με την παρέα και να καταλάβεις το συναίσθημα από το οποίο άντλησε δύναμη το υποσυνείδητό σου. Άλλωστε, αν θέλει κάτι να σου πει δε θα σταματήσει να σε σκουντάει, οπότε καλύτερα να το ακούσεις. Όνειρα υγρά!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου