Έχουμε όντως ανάγκη να ακολουθούμε πρότυπα;

Στη ζωή μας όλοι είχαμε πρότυπα. Πρόσωπα που θαυμάζουμε για όλα όσα έχουν καταφέρει σε προσωπικό αλλά κι επαγγελματικό επίπεδο. Ή και όχι. Ανθρώπους που παρά την πτώση τους εξακολουθούν να πατούν γερά στη γη και συνεχίζουν ακάθεκτοι το έργο τους έως ότου φτάσουν στον τελικό τους στόχο. Οποιονδήποτε δικό τους στόχο και επίτευγμα που αγγίζει ένα κρυφό δικό μας όνειρο.

Σίγουρα, οι άνθρωποι αυτοί που επιλέχτηκαν από εμάς ως οδηγοί ζωής ήταν καθαρά δική μας επιλογή. Παρακολουθήσαμε στενά την πορεία τους κι αποτέλεσαν ορόσημο για τη μετέπειτα εξέλιξή μας. Δεν είναι απαραίτητο αυτά τα όμορφα και σπουδαία τυπάκια να είναι γνωστά και διάσημα στο ευρύ κοινό. Είναι πολύ πιθανό να είναι άντρες και γυναίκες της διπλανής πόρτας. Απλοί και καθημερινοί άνθρωποι, που δεν έχουν καταφέρει πολλά, αλλά έχουν καταφέρει μικρά και ουσιαστικά πράγματα που μας παρακινούν για το καλύτερο δυνατό του εαυτού μας. Μπορεί αυτό το τυπάκι να είναι ο πατέρας μας, η μητέρα μας, ο αδερφός ή η αδερφή μας, ο φίλος μας, ένας απλός γνωστός.

Εγώ για παράδειγμα, από μικρή θαύμαζα τον παππού μου. Ήταν ένας άνθρωπος γλυκύτατος, ευγενέστατος, εργατικός, φιλότιμος, δίχως ίχνος κακίας επάνω του. Σε κάθε άνθρωπο έψαχνε να βρει το καλό και πάντα αναρωτιόμουν πώς κατάφερνε να επιβιώσει σ’ αυτή τη δυστοπία που ζούμε. Με αγάπη, αυτό ήταν το μυστικό του. Κι αποτέλεσε έτσι για μένα οδηγό, για κάθε επιλογή μου και το κέντρο μου κάθε φορά που πήγαινα να χάσω τα πατήματά μου.

Πολλοί εκεί έξω, ίσως κι εμείς, να είναι πρότυπα για κάποιους και πιθανώς να μην το μάθουν και ποτέ. Όμως, το να είσαι πρότυπο για κάποιον κρύβει τεράστια ευθύνη. Με κάποιον μυστήριο –ας το πούμε κι έτσι– τρόπο καταφέρνεις κι εξουσιάζεις κάποιον άλλον. Εισβάλλεις στο μυαλό του, κατευθύνεις τις κινήσεις του, διαμορφώνεις το λέγειν του. Κι αν αγνοείς το γεγονός της σημαντικής αυτής νοητής ύπαρξής σου στη ζωή αυτού του ατόμου είναι πιθανότατα προς όφελός σου. Φαντάσου το άγχος που θα είχες αν γνώριζες πως κάποια βλέμματα τρέφονται από εσένα.

Έχουμε και λέμε, λοιπόν, το πρότυπο και ο θαυμαστής. Θέσεις, κατ’ εμέ, καθόλου εύκολα διαχειρίσιμες. Κι αυτό γιατί υπάρχει στο πλάνο η αποκαθήλωση, διότι η καθημερινότητα απέχει έτη φωτός από τη γενική εικόνα που κατέχουμε για ένα άτομο. Αν ποτέ φτάσουμε σε σημείο να γνωρίσουμε καλύτερα το πρόσωπο αυτό, που στα μάτια μας μέχρι χθες έμοιαζε να είναι θεόσταλτο, η εικόνα που θα σχηματίσουμε με την πάροδο του χρόνου και των γεγονότων της ζωής μέσω της καθημερινής τριβής πιθανώς να βασίζεται σε εντελώς άλλα δεδομένα. Πιο γήινα, πιο ανθρώπινα.

Η στιγμή της αποκαθήλωσης πονά. Καταρρίπτεται μια ολόκληρη θεωρία για ένα πρόσωπο. Δε θέλω να πω πως όλο αυτό ρίχνει αυτό το πρόσωπο στα μάτια μας, γιατί βαθιά μέσα μας δεν πιστεύω πως δεν περιμέναμε να συμβεί. Κανένας άνθρωπος δεν είναι θεϊκό στοιχείο. Οφείλουμε να το κατανοήσουμε και να το αποδεχτούμε. Δεν είναι λογικό να στηρίξουμε όλη μας την ύπαρξη και κάθε επιλογή μας στα παπούτσια ενός άλλου, διότι στο πρώτο λάθος του -ή και στο εκατοστό- ξεμένουμε από λόγους για να δοκιμάσουμε να αναλάβουμε την ευθύνη της ζωής μας. Κι αυτό είναι άδικο για κάποιον που ζει τη δική του ήδη.

Ας αναρωτηθούμε καλύτερα, έχουμε όντως ανάγκη από πρότυπα; Το εξώφυλλο ενός βιβλίου, καμία σχέση δεν έχει με το περιεχόμενο της ολοκληρωμένης ιστορίας του κι όσο καλά και να γνωρίζεις ένα πρότυπο, πάντα κάτι θα λείπει από την πλήρη εικόνα. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι ζει ανεπηρέαστος κι είναι όμορφο να παίρνουμε ο ένας από τον άλλον, όμως, το να βασίζει κανείς τη ζωή του ολοκληρωτικά στις επιλογές κάποιου άλλου, καταλήγει απλώς σε ένα κέρινο ομοίωμα, που στην πρώτη ζέστη, θα λιώσει σε μια άμορφη μάζα.