Είναι σαφές, πως ο εκπαιδευτικός κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα όσα εξελίσσονται εντός της σχολικής τάξης, τα οποία τα επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό με τις πράξεις και τις κινήσεις του. Αποτελεί κοινωνικό, επαγγελματικό, εκπαιδευτικό και πρότυπο συμπεριφοράς για τους μαθητές του, ειδικά σε αυτούς που βρίσκονται στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, οι οποίοι τον τοποθετούν στην κορυφή της πυραμίδας εκτίμησής τους, με αποτέλεσμα αρκετές φορές να προσπαθούν να αντιγράψουν κινήσεις και συμπεριφορές του. Το αποτέλεσμα αυτό είναι τελείως φυσιολογικό, ειδικότερα σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου η κοινωνική πραγματικότητα και τα παροδικά πρότυπα συμπεριφοράς που παρουσιάζονται, αποκλίνουν πολύ από τις θεμιτές, στέρεες συμπεριφορές που αρέσκονται από την πλειοψηφία, η οποία στηρίζει τις αρχές της σε παλαιότερες και παραδοσιακές αντιλήψεις.
Επομένως, όντας άτομο μεγάλου κύρους για τους μαθητές, οφείλει να προσέχει τις λέξεις και φράσεις που χρησιμοποιεί στη μαθητική κοινότητα, προκειμένου και να κερδίσει την εύνοια των μαθητών του, αλλά και να αποφευχθεί οποιαδήποτε παρερμηνεία των λεγόμενών του. Παρακάτω λοιπόν, θα παραθέσω 5 φράσεις που απαγορεύεται να ακουστούν από τον εκπαιδευτικό μέσα στη σχολική τάξη.
1. « Κοίτα πως το κάνει ο τάδε….»
Όχι, σε καμία περίπτωση δεν είναι ωφέλιμο να ακουστεί η φράση αυτή μέσα στην τάξη. Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, δεν έχουν όλα τα παιδιά τις ίδιες δυνατότητες στη μάθηση, ούτε μαθαίνουν όλα με τον ίδιο τρόπο. Σκοπός του εκπαιδευτικού δεν είναι να αναγκάσει τον αδύναμο μαθητή να εκλάβει την παρεχόμενη γνώση όπως οι υπόλοιποι της τάξης, αλλά να βρει ή ακόμη να επινοήσει ο ίδιος, έναν τρόπο, μια μέθοδο με την οποία ο μαθητής θα μπορεί να αντιλαμβάνεται τη γνώση και να μην παρεκκλίνει από τους συμμαθητές του. Επιπλέον, η εν λόγω φράση, κρύβει μια άτυπη κατά κύριο λόγο σύγκριση των μαθητών, δημιουργώντας τους την αντίληψη «κακών» και «καλών».
2. «Αν δεν κάνεις αυτό, θα τιμωρηθείς»
Ανούσια φράση, που στόχος της είναι μόνο να τρομάξει το παιδί και να το αναγκάσει να προβεί σε πράξεις που το ίδιο μπορεί να μην επιθυμεί ή να μην ξέρει τον τρόπο να το κάνει. Πολλές φορές, οι εκπαιδευτικοί είναι προτιμότερο να υιοθετήσουν το ρόλο του ψυχολόγου, για να κατανοήσουν καταστάσεις και ενέργειες των μαθητών, δίχως να βγάζουν αβίαστα συμπεράσματα.
3. «Σήκω στον πίνακα»
Ταπεινή μου άποψη είναι πως πρόκειται για μια από τις πιο τρομακτικές και ψυχοφθόρες φράσεις που ακούγονται παιδιόθεν στην εκπαιδευτική κοινωνία και προκαλούν τεράστια ταραχή στους μαθητές. Το 2023, αυτός ο τρόπος εξέτασης θυμίζει αναχρονιστικές μεθόδους που στόχο είχαν να στοχοποιήσουν τον αδιάβαστο μαθητή, ώστε να χαρακτηριστεί από την υπόλοιπη τάξη με διάφορα κοσμητικά επίθετα. Η τακτική διδασκαλίας αυτή, τις περισσότερες φορές, φέρνει σε τέτοια θέση τους μαθητές, που ακόμη και διαβασμένοι να είναι, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν λόγω της αυστηρότητας των καταστάσεων.
4. «Δε θα κάνεις τίποτα στη ζωή σου»
Λανθασμένη, αποκρουστική κι επιπόλαια φράση που πρέπει να απαγορευτεί κατηγορηματικά να ακούγεται από εκπαιδευτικούς και φορείς του συγκεκριμένου κλάδου. Ο δάσκαλος-καθηγητής δεν έχει κανένα δικαίωμα να κρίνει και να προδικάζει το μέλλον των μαθητών του, επειδή δεν έφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα στο διαγώνισμα ενός μαθήματος. Η δουλειά του είναι να παρακινεί τα παιδιά και να τους μεταφέρει εκτός από γνώσεις και σωστά ερεθίσματα συμπεριφοράς. Στόχος του δεν είναι μόνο να βγάλει άριστους μαθητές, αλλά περισσότερο πρέπει να εστιάζει στο να παρέχει τα σωστά πρότυπα για να τους κάνει καλοκάγαθους, σώφρονες, ευγενικούς, ενάρετους και δίκαιους. Να δημιουργήσει ανθρώπους με κριτική σκέψη, με άποψη και λόγο που θα μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση κι ευημερία της κοινωνίας.
5. «Ο δάσκαλος τα ξέρει όλα»
Όχι, φυσικά και δεν τα ξέρει όλα. Φυσικά και δεν πρέπει να το παίζει παντογνώστης στα παιδιά. Φυσικά δεν πρέπει να επιδιώκει να εντυπωσιάσει με τις γνώσεις του. Η σχολική τάξη είναι ένα μέρος αλληλεξάρτησης, όπου οι μαθητές μαθαίνουν από τον εκπαιδευτικό κι αυτός με τη σειρά του από τους μαθητές. Με τη φράση αυτή, οι καθηγητές, θέλουν να σταματήσουν κατά κύριο λόγο μια κουβέντα ή συζήτηση που πιθανότατα δεν τους είναι άνετη. Άλλες φορές πάλι, οι απόψεις και τα αντεπιχειρήματα που ακούγονται από τους μαθητές είναι τόσο ισχυρά που ορισμένοι καθηγητές δε δέχονται να μην μπορούν να απαντήσουν. Στις μέρες μας, τα παιδιά διαμορφώνουν από νωρίς δική τους άποψη σε συγκεκριμένα θέματα και τα υποστηρίζουν ακράδαντα, δίχως τις περισσότερες φορές να γνωρίζουν πολλά επί του θέματος. Για τον λόγο αυτό, η συγκεκριμένη φράση δε χρησιμοποιείται πολύ στις μέρες μας, αλλά δεν παύει να είναι μια άκρως ριζωμένη αντίληψη στα θεμέλια της εκπαιδευτικής λογικής.
Ο εκπαιδευτικός, κάλλιστα μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για τους μαθητές του, ο σωστός εκπαιδευτικός όμως. Αυτός που σέβεται τόσο τον μαθητή αυτόν καθ’ αυτόν, όσο και τις συνήθειές του, τις απόψεις του και τις αναποδιές του. Θα μπορούσα να πω πως δεν πρόκειται για έναν απλό εκπαιδευτικό, αλλά για έναν παιδαγωγό, έναν άνθρωπο που γνωρίζει την παιδική ψυχολογία και τα χαρακτηριστικά της, όχι απαραίτητα από πτυχία ή σεμινάρια, αλλά από την αγάπη του για την ενασχόληση με παιδιά κάθε ηλικίας. Επομένως, αυτός ο καθηγητής, ναι, είναι το πρότυπο που υιοθετείται πολλές φορές από τους μαθητές. Προσέχει τα λόγια του, είναι μετρημένος, σοβαρός αλλά και χιουμορίστας εκεί που οι συνθήκες το απαιτούν. Και πάντα, μα πάντα, αφοσιωμένος στη δουλειά του.
Συντάκτης: Βασίλης Γκιλιόπουλος
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
