Έφηβοι κι ακραία σεξιστές: Κάτι κάνουμε πολύ λάθος τελικά

Όλοι μας ανεξαιρέτως, αποτελούμε μέλη μιας κοινωνίας, υιοθετούμε αντιλήψεις, συμπεριφορές και ιδέες που έχουν τεράστιο αντίκτυπο σε αυτή. Χρησιμοποιούμε τα χαρακτηριστικά του εαυτού μας και της προσωπικότητάς μας, ώστε να ανταπεξέλθουμε ομαλά στην κοινωνική πραγματικότητα. Αναμφίβολα, η ομαλή σύσταση μιας κοινωνίας, στηρίζεται και στις κοινωνικές διακρίσεις μεταξύ των μελών της. Και προσοχή δεν το εννοώ ρατσιστικά ή υποτιμητικά. Ας σκεφτούμε τις διαφορετικές εργασίες που συναντάμε καθημερινά στη ζωή μας. Όλες είναι χρήσιμες, όλες προσφέρουν κάτι και όλες υπάρχουν για τον ίδιο σκοπό, την κοινωνική συνοχή.

Υπάρχουν όμως και οι διακρίσεις οι άτυπες, που στόχο έχουν μόνο να περιθωριοποιήσουν τον αποδέκτη, εξαιτίας μιας διαφορετικότητάς του. Τέτοια διάκριση είναι και ο σεξισμός. Οι στερεοτυπικές κι απαρχαιωμένες αντιλήψεις που περνάν στις νέες γενιές, από τους στενόμυαλους και κλειστόμυαλους της εκάστοτε οικογένειας. Φυσικά εκτός από την κοινωνία, τεράστια επιρροή έχει το φαινόμενο του σεξισμού και στον σχολικό χώρο.

Δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που βλέπουμε στην τηλεόραση ή ακόμη και από κοντά, όπου στη σχολική τάξη, επικρατεί μια άδικη διάκριση μεταξύ φύλων. Δυστυχώς είναι ένα συχνό φαινόμενο, που όσο περνάει ο καιρός αυξάνεται αντί να αμβλύνεται. Για να είμαστε ειλικρινείς, όσοι το βλέπουμε από μέσα κι εργαζόμαστε στα σχολεία, δε θα ήταν παράλογο να πούμε πως τα κορίτσια είναι αυτά που πέφτουν συχνότερα θύματα του σεξισμού, μην μπορώντας να αντιδράσουν τις περισσότερες φορές. Προφανώς και είναι δουλειά των εκπαιδευτικών να χειριστούν τις όποιες παραβατικές συμπεριφορές παρατηρηθούν στο σχολείο, αλλά για ένα τόσο προσωπικό και λεπτό θέμα, οι επεμβάσεις κι οι ενέργειές τους, πρέπει να είναι λεπτές.

Το φαινόμενο αυτό, παρατηρείται κατά κύριο λόγο στην εφηβική ηλικία, όπου το σώμα των νέων αλλάζει, εντοπίζουν τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ τους και θέλουν να δείξουν ο ένας, ανώτερος από το άλλο. Σε αυτές τις βιολογικές διαφορές στηρίζονται οι σεξιστές και δημιουργούν κλίμα κατωτερότητας στο άλλο φύλο. Φυσικά, δεν ευθύνεται μόνο η οικογένεια σε αυτή την περίπτωση. Τεράστιο μερίδιο ευθύνης, έχουν και τα Μ.Μ.Ε., τα οποία πλασάρουν απροσδόκητα και με χυδαίο τρόπο πολλές φορές, σεξιστικά πρότυπα και συμπεριφορές, τα οποία υιοθετούνται από τα παιδιά, με αποτέλεσμα να εφαρμόζονται στον κοινωνικό τους περίγυρο και την καθημερινότητά τους.

Η εικόνα των ειδήσεων ιδίως τις απογευματινές ώρες, όπου συνηθίζεται οι έφηβοι και τα παιδιά μικρότερης ηλικίας να κάθονται και να παρακολουθούν τηλεόραση, προκαλεί τεράστια ψυχικά τραύματα στα παιδιά, παράλληλα με μια ψεύτικη, διαστρεβλωμένη εικόνα περί ισότητας, οποία αργότερα, περνάει στον σχολικό χώρο, την παρέα των συνομηλίκων κλπ.

Βεβαίως και δε θα μπορούσε να λείπει το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα και οι φορείς του από τις κατηγορίες. Ίσως είναι βαριά η λέξη «κατηγορίες», αλλά επέλεξα να τη χρησιμοποιήσω, καθώς διαπραγματευόμαστε σκηνικά σκληρά κι ευαίσθητα, που αφήνουν τραύματα στην ψυχολογία των θυμάτων. Σύμφωνα με την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, η δεύτερη επηρεάζεται πάρα πολύ από την κοινωνία. Για παράδειγμα, πολλά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα, έχει παρατηρηθεί ότι αναγράφονται στα σχολικά εγχειρίδια, ώστε να περάσουν έμμεσα μια ιδέα στο κοινό. Επίσης, τα κείμενα, οι εικόνες, οι αναφορές σε μάχες, προσπαθούν να υποκινήσουν με δόλιο τρόπο τις αντιλήψεις και τις ιδέες των εφήβων, εκμεταλλευόμενοι την ηλικία. Άλλωστε, έχουμε εντοπίσει πολλές φορές κείμενα που δεν έχουν την πρέπουσα θεματική για να στηριχθούν και να ακουστούν στην τάξη, σε τόσο ευαίσθητες ηλικίες.

Ζούμε στο 2023, στη μεταβιομηχανική εποχή, στην κοινωνία που συνδέεται με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, των τεράστιων εφευρέσεων, αλλά όχι του μυαλού και του χαρακτήρα μας. Δε νοείται σε τέτοιες εποχές, να κυριαρχούν αντιλήψεις ανωτερότητας, όταν βλέπουμε μαμάδες που κρατούν ένα σπίτι μόνες τους, πατεράδες που δουλεύουν ολημερίς κι ολονυχτίς για να βγάλουν ένα κομμάτι ψωμί παραπάνω και να προσφέρουν τα καλύτερα στην οικογένειά τους και το αντίστροφο. Δε ζούμε σε εύκολες εποχές, όλοι ζορίζονται, όλοι αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις, αλλά αντί να κοιτάξουν τον εαυτό τους, περιμένουν το παραμικρό λάθος του διπλανού τους, για να τον κατακρίνουν. Εφόσον είμαστε τέτοιοι, τέτοια κοινωνία μάς αξίζει. Απλά σκεφτείτε ότι σε αυτή την κοινωνική πραγματικότητα θα έρθουν τα παιδιά σας και τα παιδιά των παιδιών σας.

Το συμπέρασμα που προκύπτει από όλο αυτό είναι το εξής: ο σεξισμός είναι μια διαδικασία που ξεκινάμε εμείς για να μικρύνουμε κάποιον, αλλά στην τελική μικραίνουμε τον εαυτό μας με αυτή τη συμπεριφορά. Αποτελεί φαινόμενο διαχρονικό, το οποίο συναντά τις ρίζες του ύπουλα, σε πεδία και μέρη από τα οποία θεωρούμε πως ωφελούμαστε και κάνουν καλό σε εμάς. Θα πρέπει επομένως να αναζητήσουμε και βαθύτερα την αιτία του κακού γιατί στο μέλλον τα πράγματα, μπορεί και να γίνουν ακόμη χειρότερα.