Ένα από τα πιο συχνά φαινόμενα παθογενούς συμπεριφοράς είναι η passive-aggressive τακτική: πρόκειται ουσιαστικά για μια συμπεριφορά στην οποία όταν κάτι σ’ ενοχλεί ή σε θυμώνει, δεν επικοινωνείς τα συναισθήματά σου με ήρεμο και βοηθητικό τρόπο, αλλά είτε σταματάς την επικοινωνία για αρκετό διάστημα, είτε κρατάς τον θυμό σου και ξεκινάς να προβάλλεις και να υποτιμάς με έμμεσους τρόπους. Το φαινόμενο αυτό του χαρακτήρα, αποδεικνύει πως δυσκολεύεσαι να εκφραστείς και να εκτεθείς σε μια πιθανώς άβολη συζήτηση, αφού δεν είσαι σε άμεση επαφή με τον εσωτερικό σου κόσμο. Ακολουθούν κάποια σημάδια τα οποία μπορεί να υποδεικνύουν πως κι εσύ το κάνεις κι είναι καιρός να το αναγνωρίσεις, να το αλλάξεις και να μην επιτρέπεις στον εαυτό σου να διαλύει τις σχέσεις σου.
1. Διακοπή επικοινωνίας, αγνόηση, αποφυγή
Ναι, είναι καιρός να παραδεχτείς πως όταν κάτι είναι εμφανώς προβληματικό και καθόλου βολικό για σένα, σταματάς να μιλάς γι’ αυτό κι αρνείσαι να το συζητήσεις με τον οποιονδήποτε, ακόμη και με τον ίδιο σου τον εαυτό- που λέει ο λόγος.
2. Κωλυσιεργία, παράκαμψη, αναβλητικότητα και «κουκούλωμα» των προβλημάτων
Σου συμβαίνει κάτι πολύ άσχημο, ένα πρόβλημα που μοιάζει να είναι άλυτο κι εσύ τι κάνεις; Αντί να το συζητήσεις, ξεκινάς να «κρύβεις το κεφάλι σου στην άμμο», προκειμένου να μην αναλάβεις ευθύνη ή δράση, στυλώνεις τα πόδια μέσα στο πείσμα και την ένταση, αναβάλλεις εννοείται επ’ αόριστου τη συζήτηση και συμπεριφέρεσαι σαν να μην υπάρχει το ζήτημα στη ζωή σου.
3. Δημιουργία εμποδίων, φόβος ανταγωνισμού, φθόνος για την επιτυχία του άλλου
Εκεί δηλαδή που αποφεύγεις να μπεις σε δράση, ώστε να μη φανείς κατώτερος των περιστάσεων, ξαφνικά υποτιμάς τα επιτεύγματα και τις επιτυχίες των άλλων και χαίρεσαι όταν οι άλλοι αποτυγχάνουν, θέλεις να δημιουργείς εμπόδια κι ανταγωνίζεσαι τους πάντες, ζηλεύοντας κάθε κατόρθωμα που έχουν στη ζωή τους. Μήπως κάτι δεν πάει καλά;
4. Ασάφεια, δημιουργία σύγχυσης με μετάθεση της εστίασης σε άλλα, άσχετα θέματα
Ουσιαστικά αυτό συμβαίνει όταν αρχίσεις να γίνεσαι κρυψίνους, να αποφεύγεις τους γύρω σου, να «κρατάς μούτρα» έτσι ώστε να στρέψεις την προσοχή επάνω σου. Κάπως έτσι έρχεται η αποφυγή της εγγύτητας, η συνεχής άμυνα με δικαιολογίες, η θυματοποίηση -φταίνε οι άλλοι πάντα και ποτέ εσύ. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε αυτολύπηση, ανημποριά (σαν να μην υπάρχει τρόπος να κάνεις αυτά που θέλεις) και φυσικά αδράνεια ως προς πράγματα που μπορείς, αλλά θέλεις να στερήσεις από τους άλλους.
5. Συνεχής αργοπορία ή ασυνέπεια
Ξαφνικά, ενώ ήσουν τυπικός σε όλα και πάντα, έχεις μια άρνηση στο να υλοποιήσεις ό,τι υποχρέωση έχεις δείχνοντας έτσι πως αδιαφορείς για όλους και για όλα, ελέγχοντας τους γύρω σου με το να μην τους επιτρέπεις να προχωράνε σε διάφορους τομείς στη ζωή τους.
6. Σηκώνεις τοίχους σε ό,τι αφορά την επικοινωνία
Γίνεται κάτι που σε ενοχλεί, θυμώνεις· συμβαίνουν κι αυτά και θα εξακολουθήσουν να συμβαίνουν. Εσύ όμως, αντί ν’ αναγνωρίσεις όσα νιώθεις, αποφασίζεις να βάλεις το πείσμα και τον εγωισμό μπροστά και να διακόψεις κάθε δίοδο προς επικοινωνία. Σηκώνεις κάθε τοίχο επικοινωνίας προς τον απέναντί σου. Διακόπτεις κάθε επαφή, αλλά δε συζητάς καν γι’ αυτό το οποίο σε ενόχλησε προκειμένου να το δουλέψετε και να το ξεπεράσετε.
7. Στην πλάκα λέγονται οι αλήθειες
Προτιμάς και πάλι, να φορέσεις το προσωπείο σου κι αντί ν’ αντιμετωπίσεις τα συναισθήματά σου και να τα διαχειριστείς με εποικοδομητικό τρόπο, ξεκινάς τις μπηχτές, τα κακόβουλα σχόλια, τις προσβολές κι όλα αυτά περιτυλιγμένα από το πέπλο του χιούμορ και τη δικαιολογία της πλάκας.
8. Θυματοποίηση / Ρίχνεις το φταίξιμο στους άλλους
Αν έχεις πιάσει τον εαυτό σου να μην αναλαμβάνεις ποτέ ευθύνη και για ό,τι κι αν σου συμβαίνει και σου προκαλεί θυμό να κατηγορείς του άλλους, τότε πάρε μια στιγμή να σκεφτείς αν πραγματικά χρειάζεται να θυμώνεις τόσο εύκολα και μάλιστα μ’ αυτόν τον τρόπο. Και κυρίως, μπορείς να αποδεχθείς πως όλοι έχουν λάθος συμπεριφορές και δε χρειάζεται να τοποθετείς τους πάντες απέναντι σου, επειδή εσύ έχεις αδυναμία διαχείρισης των νεύρων σου.
9. Αγνοείς τις προσπάθειες επικοινωνίας των άλλων
Τι κι αν ο σύντροφός σου σε παρακαλεί να συζητήσετε ό,τι έχει φέρει ένταση, εσύ επιμένεις να σηκώνεις τις άμυνές σου, να κλείνεις τηλέφωνα και να μην αφήνεις στην άκρη τον θυμό σου, προκειμένου να συζητήσεις. Όταν κάποιος ενδιαφέρεται για το πώς νιώθεις και θέλει να βοηθήσει την κατάσταση, είναι πολύ πιο ωφέλιμο να την αποδεχθείς, παρά να φερθείς ανώριμα.
10. Θες να φέρεις κάποιον σε αδύναμη θέση
Αν κάτι σου έχει προκαλέσει θυμό και το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι είναι πώς θα κάνεις τον απέναντί σου να νιώσει άσχημα και να έρθει σε δύσκολη θέση, τότε σίγουρα πρέπει να λύσεις θέματα. Δεν είναι ο ψυχολογικός πόλεμος κι η αμηχανία η λύση σε ό,τι σου προκαλεί ένταση- κανείς δεν κέρδισε έτσι.
Πριν λοιπόν κάνεις κάτι που θα έχει παθητική επιθετικότητα, τόση ώστε να πληγώσει και να φέρει προβλήματα στις σχέσεις σου, καλό θα είναι να σκεφτείς πού έχεις κάνει εσύ λάθη. Άλλωστε, με το να στεναχωρείς όσους αγαπάς δε θα λύσεις κανένα σου πρόβλημα.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου