Οι γονείς πολλές φορές συμβουλεύουν τα παιδιά τους, είτε για να τα βοηθήσουν σε κάποιες καταστάσεις προλαβαίνοντάς τες, είτε για να τονίσουν κάποια πράγματα, τα οποία τα ίδια πρέπει να αποφύγουν. Υπάρχουν όμως κάποιες φράσεις τις οποίες όταν χρησιμοποιήσουν άθελά τους δεν τους κάνουν καλό. Οφείλετε, λοιπόν, να φιλτράρετε κάθε σας λέξη για να μη φέρετε ευθύνη για πιθανές μελλοντικές δυσάρεστες καταστάσεις στις ζωές των παιδιών σας.
1. «Εγώ κάνω τα πάντα για σένα κι εσύ δεν μπορείς να κάνεις ούτε το πιο απλό για μένα»
Μια φράση που κάποια στιγμή μπορεί να πείτε, είτε από άγχος, είτε από πίεση. Πριν μιλήσετε σκεφτείτε πως πετάτε το μπαλάκι στο παιδί σας, το φορτώνετε ηθικά και συναισθηματικά και το κάνετε να νιώθει πως κάτι δεν πάει καλά, μεταφέροντάς του μια ευθύνη που ίσως κουβαλά για χρόνια. Άλλωστε, κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να κάνει κάτι αν δε θέλει ή καταπιέζεται. Η αληθινή αγάπη είναι ανιδιοτελής και δε μετράτε πόσα δώσατε και πόσα λάβατε. Με αυτή τη φράση είναι σαν τους ζητάτε να σας ευγνωμονούν παντοτινά, ενώ θα έπρεπε να επιδιώκετε να είναι ανεξάρτητα και να μπορούν να υπερασπίζονται τη γνώμη τους χωρίς φόβο.
2. «Μπράβο, τα πήγες καλά στο διαγώνισμα, δε γίνεται να είσαι πάντα έτσι;»
Όσα μπράβο και να πείτε, όσα κομπλιμέντα και να κάνετε, με τη συνέχεια της φράσης τα έχετε όλα ακυρώσει. Είναι σαν να συγκρίνετε την τωρινή του επιτυχία με προηγούμενες αποτυχίες και κατακρίνετε το παιδί για αυτές. Πριν, λοιπόν, εκφράσετε άποψη, αρκεστείτε σε αυτό που κατάφερε, επαινέστε το παιδί και χαρίστε του ένα μεγάλο χαμόγελο, ωθώντας το να συνεχίσει να προσπαθεί για εξίσου καλά αποτελέσματα και στο μέλλον.
3. «Μην το φας αυτό, παχαίνει. / Πώς είσαι έτσι, φάε τίποτα»
Στην εποχή μας, οι περισσότεροι γονείς προσπαθούν τα ωθήσουν τα παιδιά τους να υιοθετήσουν έναν υγιεινό τρόπο διατροφής. Αυτό όμως, σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι επιτρέπεται να σχολιάζουν τα κιλά των παιδιών για καλό τους ή γιατί αυτοί ξέρουν καλύτερα, μιας και είναι γονείς. Η σωστή διατροφή είναι τρόπος ζωής, όχι απειλή ή εξαναγκασμός. Μη βάζετε ταμπέλες, γιατί δημιουργείτε στα παιδιά μεγαλύτερες ανασφάλειες.
4. «Σταμάτα να κλαις και να φοβάσαι, είσαι μεγάλος τώρα»
Το κλάμα είναι έκφραση συναισθήματος. Αφήστε το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του, γιατί αν το περιορίσετε, μετά θα του ζητάτε να σας εμπιστευτεί, να αισθανθεί άνετα και ελεύθερο να σας πει τα πάντα, αλλά δε θα το κάνει από φόβο μην κριθεί. Σκεφτείτε πως εδώ φοβάστε εσείς που είστε μεγάλοι, πόσο μάλλον ένα παιδί. Η ανασφάλεια και ο φόβος δεν έχουν ηλικία. Η σωστή αντιμετώπιση είναι η ψυχραιμία και η ακρόαση, ώστε να εντοπίσετε το πρόβλημα και να βοηθήσετε ουσιαστικά.
5. «Έλα, μην κάνεις, έτσι δεν είναι τόσο σημαντικό»
Αυτό που για εσάς είναι ασήμαντο για το παιδί μπορεί να είναι σημαντικό, χωρίς αυτό να σημαίνει πως πρέπει να ακυρώσετε τα συναισθήματά του. Αυτή η φράση μπορεί να θυμώσει το παιδί και να νιώσει πως αδιαφορείτε ή προσπαθείτε να το κάνετε να ντραπεί. Πείτε του καλύτερα πως το καταλαβαίνετε και θέλετε να το βοηθήσετε βρίσκοντας μαζί τον τρόπο, και μπαίνοντας στη δική του θέση, ώστε να καταλάβετε τι πραγματικά το απασχολεί.
6. «Κάνε πιο γρήγορα, δεν μπορώ να σου ζητάω κάτι πέντε φορές»
Η επανάληψη του ίδιου πράγματος προσθέτει άγχος και επιβραδύνει τις διαδικασίες που καλείται να ακολουθήσει το παιδί. Ειδικά η φράση «κάνε πιο γρήγορα» κάνει τα παιδιά να αποκτούν επιλεκτική ακοή χωρίς να ανταποκρίνονται ανάλογα και χωρίς να βελτιώνουν στοιχεία της συμπεριφοράς τους. Δεν καταλαβαίνεις ως γονιός ότι όσο πιέζεις κάποιον όχι μόνο δεν αποδίδει περισσότερο, αλλά του δημιουργείς και αρνητική ψυχολογία;
7. «Αν δεν υπακούσεις, θα μπεις τιμωρία»
Σίγουρα χρειάζονται κάποια όρια, όμως οι απειλές δεν είναι τρόπος να βοηθήσεις τα παιδιά να καταλάβουν. Κι επίσης ό,τι λες πρέπει και να το εννοείς. Αν πεις στο παιδί «μην κάνεις το χ, γιατί θα συμβεί το ψ» πρέπει να είσαι έτοιμος να πραγματοποιήσεις όντως το ψ για να αντιληφθεί τις συνέπειες των πράξεών του. Δοκίμασε τον θετικό λόγο που προφανώς λειτουργεί καλύτερα και αποτελεσματικότερα σε σχέση με τις απειλές, πριν κάνεις το παιδί φοβισμένο και ίσως άβουλο ον.
8. «Στα έλεγα εγώ!»
Συχνά, οι γονείς επιθυμείτε να καυχηθείτε πως είχατε προβλέψει τις συνέπειες μιας επιλογής που έκανε το παιδί σας. Στην πραγματικότητα, θα ήταν χρήσιμο να μην πείτε τίποτε. Να το βοήθησε και να του μιλήσετε αφήνοντάς το να μάθει από τα λάθη του. Κανείς δε θέλει εν μέσω μιας αποτυχίας να αντιμετωπίσει τον έξυπνο που όλα τα ήξερε, πόσο μάλλον να είναι ο γονιός του αυτός, και να πρέπει να αποδεχτεί και πως κάποιος άλλος είχε δίκιο, ενώ ο ίδιος δεν έβλεπε καθαρά.
9. «Γιατί δεν μπορείς να γίνεις όπως ο αδερφός σου, ο γείτονας, η φίλη σου;»
Δίπλα στη φράση αυτή βάλτε ένα μεγάλο «ποτέ». Γιατί να βάλετε το παιδί σε σύγκριση και σε μια διαδικασία να προσπαθήσει να γίνει καλύτερο από κάποιον άλλο; Το ιδανικό είναι να είναι σύμμαχος με τους ανθρώπους που το περιβάλλουν κι όχι να τους βλέπει ανταγωνιστικά. Κάθε παιδί έχει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του που το καθιστούν μοναδικό. Μη συγκρίνετε τα παιδιά με άλλα παιδιά, γιατί μειώνετε την αυτοπεποίθησή τους και δημιουργείτε ζήλιες.
10. «Είσαι τόσο τέλειο παιδί»
Φυσικά, πρέπει να επαινείτε τα παιδιά σας και να τονώνετε την αυτοπεποίθησή τους, αλλά δε χρειάζεται να τους φτιάχνετε ψευδαισθήσεις. Έχει αποδειχθεί πως τα παιδιά που μεγαλώνουν με κομπλιμέντα και υψηλές προσδοκίες απογοητεύονται όταν αποτυγχάνουν, επειδή θεωρούν ότι γεννήθηκαν προνομιούχα και καλύτερα από τους άλλους, δηλαδή πως μεγάλωσαν σαν δώρο θεού, άρα δεν μπορούν να είναι σε κάτι μέτρια. Αυτό, που έχετε να κάνετε είναι να προσέξετε τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στις υπερβολές και τον έπαινο.
11. «Άστο σε μένα»
Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να κάνουν τα πάντα και ο καλύτερος τρόπος είναι η εξάσκηση. Αν εσείς ως γονείς προλαβαίνετε τις ανάγκες τους ή προδικάζετε την προσπάθεια και το πώς θα κυλήσει από πριν, το παιδί θα επαναπαυθεί, δε θα μάθει να ζητά βοήθεια και ούτε να προσπαθεί μέχρι να τα καταφέρει. Μάλιστα έρευνες δείχνουν πως οι υπερπροστατευτικοί γονείς ευθύνονται για το Σύνδρομο του Πίτερ Παν, με τα παιδιά να αρνούνται να φερθούν όπως ταιριάζει στην ηλικία τους μεγαλώνοντας. Η καλύτερη τακτική είναι η εμπιστοσύνη στα παιδιά και να πιστέψετε ότι δεν υπάρχει κάτι που δεν μπορούν να κάνουν.
12. «Έχεις δίκιο, πάντα φταίνε οι άλλοι»
Εάν απεχθάνεστε την ιδέα ενός ισχυρογνώμονα ενήλικα, προσπαθήστε να μην περάσετε στο παιδί σας την ιδέα πως έχει δίκιο σε όλα, πως δε φταίει ποτέ το ίδιο, πως πάντα οι άλλοι είναι λάθος και εκείνο σωστό. Έτσι θα νομίζει πως μπορεί να λέει και να κάνει ότι θέλει, επειδή πάντα θα έχει δίκιο. Εάν χαθεί το μέτρο, μελλοντικά θα καταστραφεί η δυνατότητα να γίνει κοινωνικά αποδεκτό και η ζωή του κατά κάποιον τρόπο.
Σε κάθε περίπτωση, ό,τι και να πείτε στο παιδί σας, το πιο σημαντικό είναι να σκεφτείτε καλά πώς θα το πείτε για να μην το επηρεάσετε αρνητικά τόσο στο παρόν όσο και στη μελλοντική ζωή του. Τα παιδιά έχουν συναισθήματα, πληγώνονται εύκολα και επηρεάζονται ακόμη πιο εύκολα. Επιπλέον, τις περισσότερες φορές λαμβάνουν υπόψιν πολύ σοβαρά τα λόγια σας και βασίζονται σε αυτά για την αυτοεικόνα τους. Οφείλετε να οπλιστείτε με υπομονή, να τους δείξετε εμπιστοσύνη και να τα στηρίξετε για να γίνουν αυτόνομοι, χαρούμενοι, ολοκληρωμένοι, υπεύθυνοι και πάνω από όλα ανεξάρτητοι άνθρωποι, με βούληση και ενσυναίσθηση.
Συντάκτης: Μαριάννα Χατζή
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
