Η πρόσφατη δήλωση του Άρη Σερβετάλη σχετικά με την άμβλωση, όπου τη χαρακτήρισε ως «δ0λοφονία» και πρότεινε ως εναλλακτική λύση την κύηση και την παράδοση του παιδιού σε ορφανοτροφείο, δεν είναι απλώς αναχρονιστική, αλλά αποκαλύπτει και μια βαθιά άγνοια γύρω από τις συνθήκες που επικρατούν στις ζωές των γυναικών, και υποβαθμίζει την πολυπλοκότητα των θεμάτων που σχετίζονται με τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, φανερώνοντας έλλειψη γνώσης για το τι πραγματικά συμβαίνει στις γυναίκες που καλούνται να γίνουν μητέρες υπό πίεση.
Το πρώτο και πιο ανησυχητικό στοιχείο της δήλωσης του ηθοποιού είναι η προσέγγιση του ζητήματος. Μια άμβλωση δεν είναι απλά η «διακοπή» μιας εγκυμοσύνης, αλλά συχνά είναι το αποτέλεσμα μιας δύσκολης απόφασης, που έχει συναισθηματικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες για τη γυναίκα. Αντιμετωπίζοντας την εγκυμοσύνη ως κάτι που απλώς «κυοφορείται», χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ένταση των συναισθημάτων και των δυσκολιών που προκαλούνται σε κάθε γυναίκα. Ο Σερβετάλης αγνοεί το βάρος που ενδέχεται να κουβαλά μια γυναίκα όταν αναγκάζεται να πάρει μια τέτοια απόφαση. Οι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν μια γυναίκα στην απόφαση για άμβλωση είναι πολλοί από οικονομικά προβλήματα, έλλειψη υποστήριξης, οικογενειακή κατάσταση μέχρι προσωπικά ζητήματα. Είναι αδιανόητο να θεωρεί κάποιος ότι όλες οι γυναίκες μπορούν να κυοφορήσουν χωρίς συνέπειες, απλά για να «ξεφορτωθούν» το παιδί αργότερα.
Η πρόταση του αγνοεί την ψυχολογική, κοινωνική και σωματική επιβάρυνση που υφίσταται μια γυναίκα όταν αποφασίζει να συνεχίσει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Η εγκυμοσύνη δεν είναι μια απλή διαδικασία, αλλά μια πολυσύνθετη εμπειρία που επηρεάζει τη σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας, ειδικά αν αυτή δεν έχει την υποστήριξη που χρειάζεται. Η λύση που προτείνει, να γεννηθεί το παιδί και να αφεθεί σε ένα ίδρυμα, αγνοεί εντελώς την τραυματική εμπειρία που μπορεί να σηματοδοτεί. Όταν, για πολλές γυναίκες, η απόφαση να συνεχίσουν ή να διακόψουν μια εγκυμοσύνη είναι βαθιά προσωπική, το να ζητά κανείς από μία γυναίκα να περάσει από τη διαδικασία της κύησης και του τοκετού για να παραδώσει το παιδί της σε ένα ίδρυμα υποτιμά τη σημασία αυτών των παραγόντων και παρουσιάζει την εγκυμοσύνη σαν μια απλή, ουδέτερη επιλογή.
Η εγκυμοσύνη, ακόμα και υπό τις ιδανικότερες συνθήκες, είναι μια εξαιρετικά απαιτητική διαδικασία, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Για μια γυναίκα που βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, η απόφαση να συνεχίσει την κύηση και να παραδώσει το παιδί για υιοθεσία ή σε ίδρυμα δεν είναι απλή. Το σώμα της, η ψυχική της υγεία και η ίδια η ζωή της επηρεάζονται βαθύτατα από μια τέτοια επιλογή, επομένως με την πρόταση του αγνοεί παντελώς την ψυχική επιβάρυνση που προκαλεί η διαδικασία.
Μια γυναίκα που φέρνει στον κόσμο ένα παιδί, ακόμα κι αν γνωρίζει ότι δε θα το κρατήσει, βιώνει έντονα συναισθήματα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν ενοχές, θλίψη και τραύμα. Αυτή η διαδικασία δεν είναι ούτε εύκολη ούτε ανώδυνη, και η απλοποίηση του ζητήματος από τον ηθοποιό δείχνει έλλειψη ενσυναίσθησης και κατανόησης.
Η ιδέα ότι η γυναίκα θα μπορούσε απλά να «κυοφορήσει» και να αφήσει το παιδί στο ίδρυμα παραβλέπει την πραγματικότητα του δεσμού μητέρας-παιδιού, ο οποίος, αν και μπορεί να διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση, συνήθως είναι ισχυρός και αναπόφευκτος. Η δήλωση του, ουσιαστικά αγνοεί πλήρως τις συναισθηματικές συνέπειες που επιφέρει η εγκατάλειψη, τόσο για το παιδί όσο και για τη γυναίκα που καλείται να το κάνει.
Η άποψη του δείχνει μια τρομακτική άγνοια για τις πραγματικές συνθήκες ζωής τόσο των γυναικών που αντιμετωπίζουν ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες όσο και των παιδιών που μεγαλώνουν χωρίς οικογένεια. Είναι εύκολο να μιλήσει κάποιος θεωρητικά για την «ιερότητα της ζωής», αλλά αυτή η συζήτηση δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από την πραγματικότητα. Η προσέγγιση του φανερώνει επίσης την έλλειψη σεβασμού προς τις γυναίκες και τις επιλογές τους. Το δικαίωμα μιας γυναίκας να αποφασίσει για το σώμα της και τη ζωή της δεν μπορεί να υποβιβαστεί σε μια ηθικολογική συζήτηση. Επιπλέον, η πρόταση να αφεθεί ένα παιδί σε ορφανοτροφείο δείχνει μια επιφανειακή κατανόηση της παιδικής ανάπτυξης και των αναγκών των παιδιών.
Η στάση του αντικατοπτρίζει μια γενικότερη τάση ηθικολογίας χωρίς πραγματική ανάληψη ευθύνης. Είναι εύκολο να κρίνονται οι γυναίκες που επιλέγουν την άμβλωση, αλλά πολύ λίγοι από αυτούς που εκφράζουν τέτοιες απόψεις προσφέρουν ουσιαστική υποστήριξη στις γυναίκες ή στα παιδιά που γεννιούνται υπό δύσκολες συνθήκες. Αντί να εστιάζονται κάποιοι, στο πώς θα αναγκάσουν τις γυναίκες να φέρουν στον κόσμο παιδιά, πρέπει να δημιουργήσουν ένα σύστημα που να στηρίζει τις επιλογές τους.
Με το να χαρακτηρίζει την άμβλωση ως «δ0λοφονία» και να προτείνει την παράδοση του παιδιού σε ίδρυμα ως λύση, ουσιαστικά αφαιρεί από τις γυναίκες το δικαίωμα να αποφασίζουν για τη ζωή τους. Αυτή η στάση αντικατοπτρίζει μια βαθιά πατριαρχική νοοτροπία, που υποβαθμίζει τις γυναίκες σε απλούς φορείς αναπαραγωγής, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες.
Η δήλωση του είναι ενδεικτική μιας βαθύτερης αδυναμίας να κατανοήσει τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Το δικαίωμα μιας γυναίκας να επιλέγει για το σώμα και τη ζωή της είναι θεμελιώδες. Οι γυναίκες δεν είναι «δοχεία» που υπάρχουν απλώς για να φέρνουν παιδιά στον κόσμο. Η επιλογή για άμβλωση είναι προσωπική και συχνά βασίζεται σε πολύπλοκες συνθήκες, κοινωνικές πιέσεις ή ακόμα και ζητήματα υγείας.
Ας σκεφτεί ο ίδιος πως είναι εύκολο να υποστηρίζει γενικές «ηθικές» θέσεις χωρίς να αναλαμβάνει την ευθύνη για τις συνέπειες. Πολλοί από αυτούς που υποστηρίζουν τέτοιου είδους αναχρονιστικές απόψεις δεν προσφέρουν καμία ουσιαστική βοήθεια στις γυναίκες που δυσκολεύονται να μεγαλώσουν ένα παιδί.
Αντί να προτείνονται «λύσεις» που βασίζονται σε στερεότυπα και αγνοούν την πραγματικότητα, είναι σημαντικό να εστιάσει η κοινωνία σε τρόπους που μπορούν να στηρίξουν τις γυναίκες και τα παιδιά. Αυτό σημαίνει καλύτερη πρόσβαση στην αντισύλληψη, εκπαίδευση, οικονομική υποστήριξη για τις μητέρες. Σε τελική ανάλυση, οι γυναίκες είμαστε οι μόνες που αποφασίζουμε για τη ζωή μας. Και σίγουρα η ζωή δεν είναι απλώς μια βιολογική διαδικασία είναι μια σύνθετη εμπειρία που απαιτεί αγάπη, σεβασμό και φροντίδα.
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη