10 γυναίκες που άλλαξαν την επιστήμη της ψυχολογίας με τις θεωρίες τους

8 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Μια ημέρα που δεν είναι γιορτή αλλά φόρος τιμής, ημέρα μνήμης για όλες τις γυναίκες του κόσμου. Μια επέτειος που τιμούμε κι αναγνωρίζουμε τις γυναίκες εκείνες που έθεσαν τα θεμέλια για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων, το δικαίωμα στις ίσες ευκαιρίες και στις δίκαιες συνθήκες εργασίας. Όλες εκείνες τις γυναίκες εκείνες που βάλανε το λιθαράκι τους στο χτίσιμο της ιστορίας του κόσμου.

Εμείς επιλέγουμε σήμερα να τιμήσουμε 10 γυναίκες που με τις θεωρίες τους συνέβαλαν στην ανάπτυξη του τομέα της ψυχολογίας, και της ψυχιατρικής. Μπορεί όλοι μας να γνωρίζουμε τον Sigmund Freud, τον Albert Bandura ή τον William James ως τους αντιπροσωπευτικότερους στο είδος τους, αλλά το 1900 στην Αμερική το 12% των ψυχολόγων ήταν γυναίκες. Πάμε να δούμε 10 από αυτές.

Άννα Φρόιντ

Το μήλο κάτω από τη μηλιά θα λέγαμε για την κόρη του Sigmund Freud. Η Άννα Φρόιντ ήταν μια επίσης πολύ γνωστή ψυχαναλύτρια που τα επιτεύγματα της στον τομέα της παιδοψυχολογίας επηρέασαν αρκετά τα επόμενα χρόνια. Από τα 15 της άρχισε να εξοικειώνεται με τις θεωρίες ψυχανάλυσης και μέσα από την ιδιότητά της ως δασκάλα εντρύφησε και διέπρεψε στην ψυχολογία του παιδιού.

Mary Whiton Calkins

Γεννημένη το 1863 στην Αμερική, ήταν η πρώτη γυναίκα που το 1908 εκλέχθηκε Πρόεδρος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας. Ήταν ιδρύτρια ενός από τα πρώτα εργαστήρια ψυχολογίας και ασχολήθηκε με την αυτοψυχολογία, την ανάλυση ονείρων και θέματα σχετικά με τη μνήμη. Σπούδασε στο Χάρβαρντ αλλά δεν έλαβε ποτέ της πτυχίο καθώς δεν ήταν επίσημα δεκτή σε ένα ίδρυμα το οποίο φοιτούσαν μόνο άνδρες, αφού την εποχή εκείνη το πτυχίο ήταν αποκλειστικότητα των ανδρών.

Mary Ainsworth

Η μητέρα της θεωρίας της προσκόλλησης. Ανέπτυξε τη σχέση παιδιού με φροντιστή παρατηρώντας πώς επηρεάζει τις μετέπειτα σχέσεις του.  Σε μια ανασκόπηση του 2002 κατατάχθηκε με θέση 97η ως η πιο επιφανής ψυχολόγος του εικοστού αιώνα. Η έρευνά της με τίτλο «Παράξενη κατάσταση» στο τομέα της αναπτυξιακής ψυχολογίας είχε ως αντικείμενο τις αντιδράσεις ενός παιδιού, όταν μια μητέρα το αφήνει μόνο του σε ένα άγνωστο δωμάτιο. Το έργο της ενέπνευσε την έρευνα των πρώιμων σχέσεων και τη διαμόρφωσή τους στις διαπροσωπικές προσκολλήσεις της ζωής μας.

Leta Stetter Hollingworth

Τα πρώτα της ερευνητικά έργα ξεκίνησαν αφιερωμένα στην ψυχολογία των γυναικών. Ασχολήθηκε με τη νοημοσύνη και τη χαρισματικότητα αποδεικνύοντας πως η νοημοσύνη δεν είναι μια γενετική κληρονομικότητα αλλά έπαιζαν ρόλο το περιβάλλον και η εκπαίδευση. Οι μελέτες της αφορούσαν έρευνες σε χαρισματικά παιδιά. Η ίδια στο κομμάτι της γυναικείας ψυχολογίας αμφισβήτησε πως οι άνδρες είχαν μεγαλύτερη διανοητική αντίληψη από τις γυναίκες. Πέθανε πολύ νέα, λίγο μετά τα 50, αφήνοντας πίσω ένα πρώιμο αλλά πολύ σημαντικό έργο.

Κάρεν Χόρνεϊ

Η master της γυναικείας ψυχολογίας. Στάθηκε απέναντι στον Freud όταν εκείνος μίλησε για το γεγονός πως οι γυναίκες βιώνουν τον «φθόνο του πέ@υς», απαντώντας πως οι άντρες υποφέρουν από «το φθόνο της μήτρας» και πως αντιδρούν έτσι ψυχολογικά από το γεγονός πως οι ίδιοι δεν μπορούν να τεκνοποιήσουν. Ιδρύτρια η ίδια του Αμερικανικού Ινστιτούτου ψυχανάλυσης το 1934 στη Νέα Υόρκη. Για την Κάρεν Χόρνει η ψυχανάλυση δεν αποτελούσε ένα μηχανισμό αντίληψης αλλά προσπαθούσε να ανακαλύψει σκέψεις και συναισθήματα που δεν έχουμε συνειδητοποιήσει. Μια διαδικασία αφύπνισης με σύνθημα «προσπάθησε να θυμηθείς».

Μέλανι Κλάιν

Η ψυχαναλύτρια της παιγνιοθεραπείας. Βοήθησε τα παιδιά να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με φυσικό τρόπο παρατηρώντας πως το παιχνίδι είναι το κύριο μέσο επικοινωνίας τους. Μέσω αυτής ανακάλυψε πως τα παιδιά μπορούν να αποκαλύψουν τα συναισθήματα και τα άγχη τους. Έμεινε στην ιστορία της ψυχανάλυσης ως η γυναίκα εκείνη που κατάφερε να ρίξει φως στον παιδικό ανθρώπινο ψυχισμό. Έχει καθιερωθεί η φράση «κλαινική σκέψη» για τις θεωρίες της.

Mamie Phipps Clark

Η πρώτη μαύρη γυναίκα που πήρε πτυχίο από το πανεπιστήμιο Κολούμπια. Η έρευνά της με θέμα τον αντίκτυπο του ρατσισμού στα μαύρα παιδιά στηρίχθηκε σε ένα τεστ με μια κούκλα με το όνομα Clark. Σε ένα πείραμα έδειξαν στα μαύρα παιδιά δυο πανομοιότυπες κούκλες μία λευκή και μία μαύρη. Έθιξε την ερώτηση με ποια κούκλα θα ήθελαν να παίξουν, ποια ήταν η πιο καλή ή η πιο κακιά και ποια έμοιαζε περισσότερο στα παιδιά. Ανακάλυψαν πως το 59% των παιδιών αναγνώρισε τη μαύρη κούκλα ως κακή και το 33% είπε πως η λευκή κούκλα τους έμοιαζε περισσότερο. Το πείραμα χρησιμοποιήθηκε στην υπόθεση Μπράουν και το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε πως ο φυλετικός διαχωρισμός είναι αντισυνταγματικός στις ΗΠΑ σε αυτή την υπόθεση.

Christine Ladd-Franklin

Έχοντας μητέρα και θεία υποστηρίκτριες των γυναικείων δικαιωμάτων ασχολήθηκε με την υπεράσπιση των γυναικείων δικαιωμάτων στον ακαδημαϊκό χώρο. Θεωρείται πρωτοπόρος στη μελέτη της συμβολικής λογικής. Οι ιστορικοί φιλοσοφίας την εξυμνούν λέγοντας πως ανέπτυξε νέες μορφές συλλογισμού. Η ίδια επίσης ανέπτυξε τη θεωρία της έγχρωμης όρασης. Ήρθε σε ρήξη με τον κορυφαίο ψυχολόγο της εποχής της Edward Titchener καθώς δεν επέτρεπε τις γυναίκες να μπουν στις ομάδες πειραμάτων του. Η Ένωση Γυναικών στην Ψυχολογία καθιέρωσε το βραβείο Christine Ladd-Franklin το 1992.

Margaret Floy Washburn

Η πρώτη γυναίκα με μεταπτυχιακό στην ψυχολογία. Επέλεξε να μην παντρευτεί ποτέ της καθώς στην πολιτική της εποχής απαγορεύονταν να υπηρετήσουν ως καθηγήτριες σε κολέγια. Η ίδια έφερνε πολλές γυναίκες στο εργαστήριό της και πολλές από αυτές τις συμπεριελάμβανε ως συγγραφείς στις δημοσιεύσεις της. Το ερευνητικό της έργο επικεντρώθηκε στη συμπεριφορά των ζώων και στις βασικές διαδικασίες της αίσθησης και της αντίληψης. Υποστήριζε πως η σκέψη βασιζόταν στην αντίληψη και η συνείδηση συνδέεται με την κίνηση. Ήταν η δεύτερη γυναίκα επιστήμονας Μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών.

Eleanor Maccoby

Αντιδραστική προσωπικότητα, έντονη κι εκπρόσωπος της αναπτυξιακής ψυχολογίας. Ήταν η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος στο τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Στάνφορντ όπου και δίδασκε και η πρώτη που τόλμησε να φορέσει παντελόνι σε διάλεξή της. Έχει δημιουργηθεί βραβείο προς τιμήν της. Το βραβείο Maccoby. Με τις μελέτες της επηρέασε τις απόψεις για το πώς βλέπουν οι άνθρωποι τους ρόλους και την ψυχολογία των δύο φύλων.

10 γυναίκες οι οποίες άλλαξαν τον τρόπο που διαβάζουμε την ψυχή. Όλες τους ανεξάρτητα πνεύματα, γεννημένες για ισοτιμία και πολεμίστριες για τα ιδανικά της ίσης μεταχείρισης στη μόρφωση, διδασκαλία και την επιστήμη. Γυναίκες που επηρέασαν τον κόσμο κι άφησαν το στίγμα τους με τις ανακαλύψεις τους. Γυναίκες πρότυπο για όλες τις επόμενες γενιές.