«Συγγνώμη». Μια λέξη που αποκτά νόημα μόνο όταν συνοδεύεται από ανάλογες πράξεις. Κι όταν μεταφερόμαστε σε οικογενειακό πλαίσιο, ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, η βαρύτητά της γίνεται ακόμα μεγαλύτερη. Δεν ήταν πολύ συνηθισμένο σε προηγούμενες γενιές ο γονιός να ζητάει συγγνώμη από το παιδί του. Θυμάμαι ακόμη το βλέμμα του παππού προς τον πατέρα μου τις φορές που ήταν μπροστά κι εκείνος μου απολογήθηκε. Νομίζω πως μάλλον ο παππούς θα θεωρούσε τον πατέρα μου κακό γονιό για τη «συγγνώμη» του και εμένα ηρωίδα που κατάφερα να την αποσπάσω.
Μεγαλώνοντας την κόρη μου, έμαθα κι εγώ να ζητάω συγγνώμη ή να παραδέχομαι τα λάθη μου -όχι πάντα φυσικά. Ήμουν μάλλον κάπου στη μέση, καθώς η εγωιστική πλευρά μου αρνιόταν κάποιες φορές να τα παραδεχτεί όλα. Αυτή όμως ήταν η δική μου τακτική. Κάθε γονιός μεγαλώνει τα παιδιά του μέσα από το δικό του πρίσμα διαπαιδαγώγησης. Δεν είμαστε σούπερ ήρωες οι γονείς και δεν κάνουμε πάντα το σωστό. Κάποιες φορές που κάνουμε λάθη και δεν τα παραδεχόμαστε και κάποιες άλλες που γινόμαστε πιο υποστηρικτικοί και τα αναγνωρίζουμε. Υπάρχουν όμως κι εκείνοι οι γονείς που δε ζήτησαν ποτέ συγγνώμη. Ομολογώ πως είναι όντως δύσκολο τις πρώτες φορές και σε ταράζει λίγο, αλλά όσο πιο συχνά το προσπαθείς, τόσο πιο εύκολο γίνεται.
Αναρωτηθήκατε ποιοι είναι οι λόγοι που κάποιοι γονείς δε ζητούν συγγνώμη;
1. Ανασφάλεια και χαμηλή αυτοεκτίμηση
Η παραδοχή ενός λάθους προϋποθέτει ισχυρούς χαρακτήρες. Πολλές φορές αυτό είναι δύσκολο, ειδικά σε περιπτώσεις που μιλάμε για ανθρώπους που νιώθουν ήδη άσχημα με τον εαυτό τους και με τα όσα έχουν κάνει στη ζωή τους. Δεν είναι πως δε θέλουν να απολογηθούν, απλώς αν το κάνουν θα νιώσουν δέκα φορές πιο ακατάλληλοι γονείς.
2. «Συγγνώμη», μια άγνωστη λέξη
Καμιά φορά το πρόβλημα δεν είναι να ζητήσουν οι γονείς συγγνώμη από τα παιδιά, αλλά γενικότερα να ξεστομίσουν τη λέξη. Δε διδάχθηκαν την αξία της, έμαθαν να αντιμετωπίζουν διαφορετικά τα όσα προέκυπταν στη ζωή τους και πιθανόν δεν άκουσαν ούτε εκείνοι συγγνώμη από τους δικούς τους.
3. Το αίσθημα της ντροπής
Το να παραδεχόμαστε πως έχουμε κάνει λάθος συχνά μας δημιουργεί συναισθήματα ντροπής, τα οποία δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε. Δεν είναι εύκολο ο άτρωτος γονιός που προσπαθεί να γίνει πρότυπο για το παιδί του, να παραδεχτεί μπροστά του πως έσφαλε, με τον κίνδυνο να πέσει κατά κάποιο τρόπο στα μάτια του.
4. Μετά τη συγγνώμη τι;
Καλή η συγγνώμη, αλλά χρειάζεται αλλαγή συμπεριφοράς. Αν είναι να την ξεστομίσεις για να χαϊδέψεις τ’ αφτιά του παιδιού σου και στην πραγματικότητα να μην την εννοείς, άστο καλύτερα. Μια συγγνώμη που λέγεται μόνο και μόνο για να ειπωθεί δεν έχει και μεγάλο νόημα -άσε που το παιδί σου θα έχει προσδοκίες που δε θα καταφέρεις να εκπληρώσεις.
5. Κι αν χαθεί το πρότυπο;
Όταν μεγαλώνουμε σε οικογένειες που η μανούλα ή ο πατέρας πρέπει να έχουν πάντα δίκαιο, φτάνουμε σε σημείο να πιστεύουμε πως λέγοντας συγγνώμη χάνουμε την αίγλη μας και φαινόμαστε αδύναμοι απέναντι στα παιδιά μας. Στην πραγματικότητα, όμως, πρότυπο είναι κι αυτός που ξέρει να παραδέχεται τα λάθη του και προσπαθεί να τα διορθώσει.
6. «Κάτι καλύτερο δε θα μπορούσαν να κάνουν»
Είναι οδυνηρό να πιστεύουν κάποιοι γονείς πως είναι περιττό να ζητήσουν συγγνώμη, απ’ τη στιγμή που ήδη κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν. Γενικά, εδώ συναντάμε την περίπτωση που κάποιοι βάζουν πάνω απ’ όλα τον εγωισμό τους, θεωρώντας πως κάνουν και προσφέρουν πολλά στα παιδιά -και μέσα σ’ αυτά δικαιούνται και κάποια λάθη.
7. Αποφεύγουν τη σύγκρουση
Μια συγγνώμη μπορεί κάποιες φορές να φέρει αντιδράσεις. Θα δώσει στο παιδί το πολυπόθητο δίκιο που έψαχνε κι ίσως αυτό να αποτελέσει αφορμή για κάποιο ξέσπασμά του. Πολλοί είναι οι γονείς που για να αποφύγουν την ένταση και τη μετέπειτα αμφισβήτηση, αποφεύγουν να απολογηθούν, ακόμα κι όταν ξέρουν πως έχουν σφάλει.
8. Έτσι έμαθαν απ’ τους γονείς τους
Κάποιοι δεν άκουσαν ποτέ συγγνώμη απ’ τους γονείς τους. Ίσα-ίσα, συνέχεια επικρατούσε η άποψη «θα κάνεις ό,τι σου λέω εγώ, γιατί κάτι παραπάνω ξέρω από σένα, έχω τα διπλά/τα τριπλά σου και έχω φάει τη ζωή με το κουτάλι». Άντε τώρα, να πείσεις εσύ γονείς με τέτοια κατάλοιπα απ’ τους δικούς τους, να απολογηθούν στα παιδιά τους.
Έχω καταλήξει μετά από 24 χρόνια που είμαι γονέας πως δεν υπάρχει μαγική συνταγή για να γίνουμε τέλειοι γονείς. Υπάρχουν, όμως, παραδείγματα συμπεριφοράς που μπορούμε να μεταφέρουμε στα παιδιά μας. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τα λάθη μας και να ζητάμε συγγνώμη. Μπορεί αν νιώθουμε άβολα, αλλά -πιστέψτε με- η φράση «Λυπάμαι που σου φώναξα, λυπάμαι που έχασα τη ψυχραιμία μου. Συγγνώμη, θα μπορούσα να το είχα χειριστεί καλύτερα» είναι η καλύτερη αρχή.
Ως μητέρα έπιανα τον εαυτό μου τις πρώτες φορές που ήθελα να ζητήσω συγγνώμη, να λέω παράλληλα «…Ναι αλλά εγώ…». Μεγαλώνοντας έμαθα να ζητάω συγγνώμη χωρίς δικαιολογίες. Ζητώντας συγγνώμη παραδεχόμαστε πως κάτι στη συμπεριφορά μας δεν αρέσει ούτε σε εμάς τους ίδιους. Έτσι, αρχίζουμε να χτίζουμε σχέσεις εμπιστοσύνης. Οι κενές συγγνώμες καλύτερα να μη λέγονται. Στην αρχή έπιανα τον εαυτό μου αντί συγγνώμης να κάνω στην κόρη μου κάποια δώρα ή να της επιτρέπω μια επιπλέον έξοδο που ζητούσε. Πόσο λάθος είναι αυτό. Τα παιδιά μας πρέπει να ακούνε τη λέξη «συγγνώμη» και όχι να δέχονται την απολογία μας με δήθεν υποκατάστατα. Έτσι, θα καταλάβουν πως αναγνωρίζουμε τα λάθη μας, με πρώτο βήμα τη παραδοχή τους.
Όσα βιώνουμε, είτε σαν γονείς είτε σαν παιδιά, είναι μαθήματα και εμπειρίες. Κάποια στιγμή τα παιδιά θα μεγαλώσουν και μπορεί να γίνουν τα ίδια γονείς. Είναι σημαντικό να μαθαίνουν από τα άσχημα. Καλές ή κακές συμπεριφορές από τους γονείς έχουν διαμορφώσει τους ανθρώπους που είμαστε σήμερα. Ανεξάρτητα από ό,τι μας έχει συμβεί, εμείς οφείλουμε να μετατρέπουμε τα λάθη των γονιών μας σε διδάγματα. Πολλές φορές εξηγώ στην κόρη μου πως και εγώ αποδέχθηκα τους δικούς μου γονείς με τα καλά τους και τα κακά τους και κράτησα τα καλύτερα. Εύχομαι και εκείνη να κάνει το ίδιο στη δική της ζωή.
Συντάκτης: Ταρασία Γεωργιάδου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
