Μαθηματική εξίσωση για δυνατούς λύτες είναι οι σχέσεις των ανθρώπων. Συλλέγουμε τα δεδομένα που δεν είναι άλλα από τις συνθήκες, τις ιδιαιτερότητες, τις αδυναμίες κάθε ατόμου και με τις ανάλογες συναρτήσεις που εξαρτώνται από τον χρόνο και την ένταση του συναισθήματος προκύπτει η ταύτιση ή όχι με τον σύντροφό μας. Σε αντίθετη περίπτωση, παίζουμε με τους νόμους των πιθανοτήτων. Θα αντέξει; Και αν ναι, πόσο; Μέσα σε όλα αυτά, βασικό είναι και το αν θα παραμείνουμε πιστοί στο ταίρι.
Τους λόγους, τις αφορμές και τα αποτελέσματα της απιστίας ουκ ολίγες φορές τα έχουμε αναλύσει. Σήμερα όμως θα ασχοληθούμε με το να είναι κανείς πιστός στη σχέση. Γιατί δεν απιστούν οι άνθρωποι; Γιατί αποφασίζουν να παραμείνουν μονογαμικοί; Ξαφνιαστήκατε; Δύο ερευνητές από το τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας δημοσίευσαν μία μελέτη στο Personality and Individual Differences, αποτυπώνοντας τους λόγους που οι άνθρωποι δεν απατούν. Θα πρέπει να πούμε πως ο τρόπος της έρευνας ήταν ιδιαίτερος, καθώς αρχικά πήραν συνεντεύξεις από 166 συμμετέχοντες. Από αυτούς, το 44% ήταν παντρεμένοι, το 26% σε σχέση, το 15% άγαμοι και το 15% διαζευγμένοι. Αφαιρώντας διπλούς και παρόμοιους λόγους, στο τέλος συνέθεσαν μια λίστα 47 λόγων για τους οποίους τα άτομα παραμέναν πιστά στον/στη σύντροφό τους. Για να καταφέρουν να ομαδοποιήσουν τους λόγους, ζητήθηκε από 600 νέους να τους επανεξετάσουν, να τους αξιολογήσουν και να δουν ποιοι μπορούν να πάνε μαζί. Έτσι προέκυψαν 8 ομάδες λόγων που δε σκέφτεται κάποιος να πάει με τρίτο πρόσωπο ενώ έχει σχέση. Γιατί λοιπόν αποφασίζουμε να παραμείνουμε πιστοί στο ταίρι;
1. Ικανοποιημένοι με τη σχέση μας
Ίσως ο πιο σημαντικός λόγος που δε φτάνει κανείς στην απιστία είναι αυτός. Η αίσθηση πληρότητας και συναισθηματικής κάλυψης. Δε σκέφτεται άλλα πρόσωπα, γιατί τον καλύπτει η σχέση του. Μένει πιστός γιατί δε θέλει να διαλύσει αυτό που έχει, το οποίο τον γεμίζει και τον κάνει χαρούμενο. Το να είναι κανείς ικανοποιημένος τελικά δε θέλει κόπο, θέλει τρόπο. Θέλει αμοιβαία συναισθήματα, ερωτική χημεία, σεβασμό στην προσωπικότητα του άλλου, ειλικρίνεια και αγάπη.
2. Δεν την παλεύουμε με τις ενοχές μας
Μπορεί να έχουμε σκεφτεί να απατήσουμε το ταίρι αλλά η πράξη και μόνο θα ήταν κάτι που εμείς οι ίδιοι δε θα μπορούσαμε να σηκώσουμε. Οι ενοχές που δημιουργεί καμιά φορά η απιστία δε σε αφήνουν να κοιμηθείς. Απ’ το να το έχει κανείς βάρος στη συνείδησή του, να νιώθει πως δεν τα έχει καλά με τον εαυτό του, πως έχει πάει κόντρα στα προσωπικά του πιστεύω και τους κανόνες ηθικής του, προτιμάει να μην κοιτάξει αλλού.
3. Κι αν ακολουθήσουν αντίποινα;
Πολλοί μπορεί να σκέφτηκαν να το κάνουν αλλά να έφεραν τον εαυτό τους στη θέση του/της συντρόφου τους και καθόλου να μην τους άρεσε η ιδέα. Έτσι λοιπόν απ’ το να φτάσουν σε σημείο να εφαρμοστεί το οφθαλμός αντί οφθαλμού και να βρεθούν στην καθόλου ευχάριστη θέση του απατημένου, προτίμησαν να συγκρατήσουν τον εαυτό τους και να μη ενδώσουν στους όποιους πειρασμούς παρουσιάστηκαν στον δρόμο τους.
4. Δεν «έτυχε»
Μπορεί κάποια στιγμή να το έβαλαν στον νου τους και να μην τους βγήκε τελικά. Μπορεί πάλι να μην εμφανίστηκαν στον δρόμο τους οι ανάλογοι πειρασμοί. Σε κάθε περίπτωση δεν υπήρχε πρόκληση που να τους βάλει στη διαδικασία να σκεφτούν να απιστήσουν. Βέβαια, το ότι καμία πρόκληση δεν ήταν ικανή να προκαλέσει ρήξη στη σχέση τους, μπορεί και να σημαίνει πως δεν είχαν μάτια για άλλο πρόσωπο πέρα απ’ το ταίρι τους, το οποίο και φάνταζε τέλειο στα μάτια τους, με αποτέλεσμα να μην επιδίωξαν να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες.
5. Πώς θα το πάρει το ταίρι;
Τώρα θα μου πεις αν μπεις στη διαδικασία να απατήσεις, σημαίνει πως λίγο σε νοιάζει η αντίδραση του συντρόφου σου. Αλλά τα πράγματα δεν είναι πάντα έτσι. Υπάρχουν άνθρωποι που πραγματικά νοιάζονται για το ταίρι, που δε θέλουν να πληγώσουν τα αισθήματά του. Επομένως, αποφασίζουν να παραμένουν πιστοί στη σχέση -όσο βρίσκονται με το συγκεκριμένο άτομο- και αν αποφασίσουν να προχωρήσουν να είναι ξεκάθαροι με τον/τη σύντροφό τους και να δηλώσουν πρώτα πως θέλουν να χωρίσουν.
6. Και τι θα πει ο κόσμος;
Υπάρχουν πολλοί που σκέφτονται τι θα πει ο περίγυρος αν μάθει την πράξη τους και δε θέλουν να γίνουν το μαύρο πρόβατο της κοινωνίας. Ίσως τα συγκεκριμένα άτομα δίνουν περισσότερη σημασία στη γνώμη του κόσμου και θέλουν να είναι κοινωνικά αποδεκτοί, πιστεύοντας πως μια τέτοια πράξη θα τους μετατρέψει σε πρόσωπα σχολιασμού, ενώ μπορεί να μειώσει την αποδοχή από τρίτους. Μπορεί η ζωή μας να μας ανήκει και να μην καλούμαστε να λογοδοτήσουμε για τις πράξεις μας σε κανέναν, αυτό όμως δε σημαίνει πως δε θα μας κρίνουν κιόλας.
7. Οι δικοί μου τι γνώμη θα έχουν για μένα;
Μπορεί να μη σε νοιάζουν οι άγνωστοι και τα πρόσωπα με τα οποία ανταλλάσσεις απλώς ένα γεια, αλλά ίσως δε θέλει να απογοητεύσεις την οικογένεια και τους φίλους σου αν μαθευτεί η πράξη σου. Σκέφτεσαι πως μπορεί να έρθεις αντιμέτωπος μ’ αυτούς, ν’ αλλάξει η εικόνα που έχουν σχηματίσει για σένα και η εκτίμηση προς το πρόσωπό σου και να νιώσεις την απόρριψη από ανθρώπους που αγαπάς. Αυτό και μόνο, μπορεί να σε κάνει να μείνεις μακριά απ’ την απιστία, ακόμα κι αν κάποτε πέρασε απ’ το μυαλό σου.
8. Τι θα γίνει μετά;
Μια φορά άπιστος, για πάντα άπιστος; Ισχύει ο κοινωνικός στιγματισμός στην περίπτωση της απιστίας; Θα είναι το ίδιο εύκολο να ξανακάνεις σχέση και το πρόσωπο που έχεις απέναντί σου αν γνωρίζει για αυτή σου την πράξη, η οποία προηγήθηκε προς κάποιο άλλο πρόσωπο, να σε εμπιστευτεί; Δεν είναι μόνο το τώρα, αφού πολλές φορές όσα κάνουμε μας ακολουθούν και μπορεί να μας δημιουργήσουν προβλήματα και στην πορεία.
Για να λειτουργεί ομαλά μια σχέση προϋποθέτει να είσαι πιστός (αν δεν έχει συμφωνηθεί κάτι διαφορετικό ή έχετε ξεκαθαρίσει πως δε θα υπάρχει αποκλειστικότητα). Μπορείς να μείνεις πιστός όμως σε κάτι που έχει ήδη τελειώσει; Πιστός σύντροφος δε σημαίνει απαραίτητα και καλός σύντροφος. Σημασία έχει να μένουμε πιστοί γιατί είμαστε ερωτευμένοι, γιατί τίποτα άλλο δε μοιάζει στα μάτια μας καλύτερο απ’ αυτό που έχουμε. Ίσως τελικά η αφοσίωση να είναι μια λέξη πιο δυνατή από την πίστη σε κάθε μορφή σχέσης.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.