Η στεναχώρια διαρκεί 240 φορές παραπάνω από οτιδήποτε άλλο νιώθουμε

Αχ αυτή η στεναχώρια! Αμέτρητες οι φορές στη ζωή μας που νιώσαμε το συναίσθημα της. Ακόμη περισσότερες η απορία μας «πότε θα περάσει;». Μία είναι η απάντηση. Δυστυχώς, όχι γρήγορα. Την επιβεβαίωση μάς τη δίνει κι επίσημα ανάλογη έρευνα των υπευθύνων Philippe Verduyn και Saskia Lavrijsen της Σχολής Ψυχολογίας του Πανεπιστήμιου Leuven στο Βέλγιο. Η έρευνά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Motivation and Emotion του Springer» κι αναλύει εξηγώντας γιατί κάποια από τα συναισθήματά μας διαρκούν περισσότερο από κάποια άλλα.

Οι ερευνητές κι η ομάδα τους, βρέθηκαν σ’ ένα σχολείο του Βελγίου ανάμεσα σ’ ένα σχετικά μικρό δείγμα 233 μαθητών, 112 κορίτσια και 118 αγόρια, ηλικίας 17 ετών, τα οποία συμμετείχαν στην έρευνα. Το δείγμα, αν και δεν είναι αρκετά αντιπροσωπευτικό τόσο στον αριθμό όσο και στο προφίλ των συμμετεχόντων, καθώς οι μαθητές είναι στην εφηβεία και κάτω από την ψυχολογική πίεση των εξετάσεων, έδειξε κάποια ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σ’ ένα ερωτηματολόγιο στο οποίο τους ζητήθηκε να καταγράψουν συναισθηματικά επεισόδια της ζωής τους, πόσο χρόνο διήρκεσαν αυτά, καθώς και τον τρόπο που επέλεξαν να τα χειριστούν. Η έρευνα λειτούργησε ως υποχρεωτικό μάθημα στο σχολείο κι η ομάδα της έρευνας παρακολούθησε την καθημερινότητα και τα βιώματα όλων αυτών των μαθητών καταλήγοντας στα εξής:

Καταγράφηκαν 27 συναισθήματα. Το πιο δυνατό συναίσθημα σε διάρκεια ήταν αυτό της στεναχώριας, που διαρκεί 240 φορές περισσότερο από όλα τα υπόλοιπα ορίζοντας τη διάρκειά του στις 120 ώρες ή 5 ημέρες. Για την ιστορία, θ’ αναφέρουμε πως της στεναχώριας ακολουθεί το μίσος,  με 60 ώρες, η απόγνωση, η ελπίδα, το άγχος, η απογοήτευση κι η ικανοποίηση με 24 ώρες, η ζήλια με 15 ώρες, η ανακούφιση με 8, ο ενθουσιασμός με 6, ο θαυμασμός κι η ευγνωμοσύνη με 5 ώρες, η χαλάρωση 4,3 ώρες, οι ενοχές 3,5 ώρες, το στρες 3 ώρες, η υπερηφάνεια 2,6 ώρες, η στοργή 2,5 ώρες, ο θυμός, η πλήξη κι η έκπληξη 2 ώρες, η νευρικότητα κι η συμπόνοια 1,3 ώρες, η ταπείνωση 0,8 ώρες, ο φόβος 0,7 ώρες και τέλος, η ντροπή κι η αηδία με 0,5 ώρες.

Γιατί όμως το συναίσθημα της στεναχώριας είναι αυτό που διαρκεί περισσότερο απ’ όλα τα υπόλοιπα; Η ομάδα της έρευνας κατέληξε πως όλα τα δυσάρεστα γεγονότα της ζωής μας όπως ένας θάνατος, ένας χωρισμός, ένα διαζύγιο, μια αρρώστια, έχουν τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ψυχολογία μας κι ως συμβάντα χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να τα διαχειριστούμε. Τα συναισθήματα που καταγράφηκαν με τη λιγότερη διάρκεια όπως ο φόβος, η ντροπή κι η αηδία δεν έχουν τελικά και τόσο μεγάλη σημασία και δεν επηρεάζουν την ψυχοσύνθεσή μας. Είναι σημαντικό ν’ αναφέρουμε πως οι μισοί από τους συμμετέχοντες θεώρησαν πως ένα συναίσθημα τελειώνει όταν δεν το νιώθουν πια για πρώτη φορά, ενώ για τους υπόλοιπους παύει να υπάρχει με τη λήξη του οποιουδήποτε συμβάντος που το προκάλεσε.

Οι ερευνητές εκτίμησαν ως αναμενόμενα τα αποτελέσματα καθώς η στεναχώρια είναι βέβαιο πως είναι και το πιο επίπονο συναίσθημά μας. Ως συναίσθημα χαρακτηρίζεται από απογοήτευση, θυμό, κακή διάθεση, κλάμα, λήθη κι απραξία απέναντι στη ζωή. Το συναίσθημα της απώλειας ή της αποτυχίας, όπως ονομάζεται. Να διευκρινίσουμε πως η στεναχώρια δε σχετίζεται με την κατάθλιψη. Διαφοροποιούνται ως προς την ένταση, τη διάρκεια και τις συνέπειες.

Σκεφτείτε όλες εκείνες τις φορές που νιώθουμε στεναχώρια στη ζωή μας. Σχεδόν καθημερινά, από τα πιο απλά όπως μια επίπληξη ή μια αδυναμία μας ν’ ανταπεξέλθουμε στην καθημερινότητα της ζωής μας, μέχρι τις στιγμές που χάνουμε κάποιον, που χάνουμε κάτι για το οποίο νιώθουμε πολλά. Στο τέλος, καταλήγουμε, κάποιοι πιο σύντομα και κάποιοι μετά από αρκετό χρόνο, να σκεφτόμαστε πως τελικά η στεναχώρια ή η λύπη μας είναι μια πραγματικότητα της ζωής μας. Είναι φυσιολογικό να νιώθουμε έτσι, μέσα από την πορεία μας κι είναι κι αυτό ένα συναίσθημα που έχει δικαιώματα ύπαρξης.

Όσο κι αν δε μας αρέσει, όσο κι αν λέμε «δε θα το αντέξω», στεναχώριες θα βρίσκουμε μπροστά μας, τις οποίες καλούμαστε ν’ αντιμετωπίσουμε.  Κι ίσως τελικά αυτό να είναι και το κλειδί για την αντιμετώπισή τους. Η συνειδητοποίηση, η παραδοχή κι η πίστη πως δεν κλείνουμε τα μάτια και κωφεύουμε, αλλά παλεύουμε συνειδητά. Κάνουμε μαθήματα ζωής τα γεγονότα που μας στεναχωρούν κι ωριμάζουμε μέσα από αυτά.

Δεν υπάρχει, δυστυχώς, μυστικό για να δώσει τη λύση στην αποφυγή αυτού του συναισθήματος. Μην αναρωτιέστε λοιπόν «γιατί σε μένα» ή «πόσο θα κρατήσει». Θα κρατήσει τόσο, όσο να μας πείσει πως διδασκόμαστε μέσα απ’ αυτό, όσο χρειάζεται για να γίνει ένα ακόμη «μάθημα της ζωής μας».