Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια αύξηση των διαζυγίων μεταξύ ζευγαριών που ζουν μαζί πολλά χρόνια και ίσως να εκπλήσσουν ακόμη και τον περίγυρό τους με την απόφασή τους να χωρίσουν. Γάμοι στους οποίους μετά από δεκαετίες μπαίνει το τέλος. Γιατί αυτά τα ζευγάρια που έχουν περάσει σχεδόν τη μισή τους ζωή μαζί αποφασίζουν να οδηγηθούν σε ένα «γκρίζο διαζύγιο» όπως ονομάστηκε το φαινόμενο αυτό;
Με τον όρο «γκρίζο ή γκρι διαζύγιο» ορίζεται ένα διαζύγιο που συμβαίνει μετά την ηλικία των 50 ετών και συνήθως μετά από έναν μακροχρόνιο γάμο. Αυτά τα άτομα είναι παντρεμένα πολλά χρόνια κι αποφασίζουν να χωρίσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους. Μια μελέτη του 2022 που εξέτασε τις τάσεις του «γκρίζου διαζυγίου» διαπίστωσε πως αυτό ήταν ασυνήθιστο κατά τη δεκαετία του 1970 και αυξήθηκε κατακόρυφα μετά το 1990. Κι ενώ το 1990 μόλις το 8,7% των γάμων μεταξύ ατόμων άνω των 50 κατέληγε σε διαζύγιο, μέχρι το 2019 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε στο 36%. Οι ενήλικες που γεννήθηκαν μεταξύ 1946 και 1964 αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος της ηλικιακής ομάδας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Pew Research Center το 34% των γκρίζων διαζυγίων είναι μεταξύ ζευγαριών για τουλάχιστον 30 χρόνια γάμου και το 12% μεταξύ ζευγαριών παντρεμένων άνω των 40 ετών.
Ίσως, να φαντάζει περίεργο και να αναρωτιόμαστε γιατί όλα αυτά τα ζευγάρια αποφασίζουν να χωρίσουν αφού έχουν ξεπεράσει προκλήσεις και προβλήματα νωρίτερα στη σχέση τους. Οι στατιστικές δείχνουν πως παράγοντες όπως το σύνδρομο της άδειας φωλιάς, η αλλαγή προτεραιοτήτων, η οικονομική ανεξαρτησία και το στίγμα γύρω από το διαζύγιο είναι οι πιο συνήθεις λόγοι. Πάμε να τους δούμε.
Σύνδρομο άδειας φωλιάς
Όταν τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι δημιουργείται μια νέα κατάσταση και μια λογική αλλαγή στην μεταξύ σχέση ενός ζευγαριού που ονομάζεται «σύνδρομο άδειας φωλιάς». Το ζευγάρι διαπιστώνει πως δεν έχει κοινά σημεία ενδιαφέροντος από τη στιγμή που τα παιδιά δε μένουν πλέον στο σπίτι. Προκύπτουν δυσκολίες στη σύνδεση και επικοινωνία μεταξύ τους και πολλοί αναζητούν μια ολοκλήρωση έξω από την υπαρκτή σχέση τους.
Οικονομική ανεξαρτησία
Παλαιότερα, ακόμη και η σκέψη ενός διαζυγίου γνωρίζοντας πως οικονομικά τα μέλη παρέμεναν εξαρτώμενα στην πατρογονική οικογένεια, ήταν μια αποτρεπτική ιδέα, ειδικά όταν σ’ αυτές τις ηλικίες δεν υπάρχουν διατροφές. Στη σημερινή κοινωνία που η οικονομική ανεξαρτησία ανήκει και στους δύο συντρόφους η απόφαση του διαζυγίου κερδίζει έδαφος.
Απιστία
Η απιστία είναι από τους πιο συνηθισμένους λόγους διαζυγίων και μάλιστα σε όλες τις ηλικίες. Η σκέψη πως φτάνεις μετά από τόσα χρόνια γάμου να σκεφτείς πως έχεις ξοδέψει μια ζωή χτίζοντας ένα μέλλον με κοινές αναμνήσεις και το βλέπεις να καταρρέει, διαλύει την εμπιστοσύνη, την οικειότητα και δυσκολεύει τη συνέχιση του γάμου.
Προβλήματα υγείας
Όσο και αν αυτό δυστυχώς δεν ακούγεται ηθικό, παρ’όλα αυτά μια σοβαρή ασθένεια μπορεί να επηρεάσει μια σχέση και να οδηγήσει έναν γάμο στο τέλος του. Υπάρχουν ζευγάρια που διαπιστώνουν πως δεν μπορούν να χειριστούν σοβαρά προβλήματα υγείας. Ωστόσο, μελέτες έχουν δείξει πως υπάρχει υψηλότερο ποσοστό διαζυγίου αν η σύζυγος αναπτύξει μια χρόνια ασθένεια ενώ δε συμβαίνει το ίδιο αν οι άντρες σύζυγοι αντιμετωπίσουν ίδιο επίπεδο ασθένειας.
Κοινωνικές αλλαγές
Θυμάστε όλοι παλιά τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας που έλεγαν ότι παντρεύεσαι, κάνεις παιδιά και γερνάς μαζί με τον άνθρωπό σου; Αυτή είναι μια όμορφη σκέψη αλλά ουτοπική πολλές φορές. Δεν υπάρχει συνταγή επιτυχίας και η εξέλιξη της κοινωνίας έχει διαφοροποιήσει τις καταστάσεις. Πλέον δεν παραμένουμε σε γάμους που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες μας σκεπτόμενοι «Γιατί να θέλω να περάσω τα υπόλοιπα χρόνια μου σε έναν κακό γάμο;» ή «Όση ζωή μου έχει μείνει θέλω να τη ζήσω αλλιώς». Προσωπικά σας λέω πως τέτοιες δηλώσεις σε βάθος χρόνου είναι μια ακόμη ουτοπία που θα την αναλύσουμε σε άλλο άρθρο.
Καθώς άνω των 50 και η ίδια και στο club των γκρίζων διαζυγίων, πιστεύω πως οι αλλαγές που βιώνουμε ως άνθρωποι καθώς περνάνε τα χρόνια είναι τεράστιες. Οι προτεραιότητες, τα ενδιαφέροντα, οι ανάγκες μας, η συναισθηματική μας κατάσταση, αλλάζουν όλα. Κάποια ζευγάρια μπορεί να είναι πιο τυχερά και μέσα από αυτές τις αλλαγές να έρθουν πιο κοντά και κάποια άλλα να βρουν τις αξίες και τις προτεραιότητές τους πολύ διαφορετικές και να επιλέξουν χωριστούς δρόμους. Οι προσδοκίες έχουν επίσης αλλάξει με την πάροδο των χρόνων στον γάμο. Σήμερα τα ζευγάρια δίνουν έμφαση στο πώς νιώθουν μέσα στη σχέση, δίνουν σημασία στην ολοκλήρωση της ευτυχίας τους και στην εκπλήρωσή της. Όταν μια σχέση ή οι ανάγκες του καθενός αλλάζουν, μπορεί να μην πληρούνται τα κριτήρια γι’ αυτό και επιλέγουμε να τερματίσουμε τους γάμους μας.
Ένα διαζύγιο δεν είναι ποτέ μια εύκολη κατάσταση. Έχει βαθιές συναισθηματικές επιπτώσεις, σημαντικές αλλαγές σε οποιαδήποτε ηλικία και δύσκολη μετάβαση και προσαρμογή, ειδικά μετά από έναν μακροχρόνιο γάμο. Στις ηλικίες άνω των 50 που οι άνθρωποι αισθάνονται ήδη τακτοποιημένοι, ένα γκρίζο διαζύγιο ανατρέπει κάθε αίσθημα ασφάλειας. Κάποιος το ζητάει και προχωράει και κάποιος μένει πίσω. Αισθήματα όπως η θλίψη και η απώλεια είναι λογικό να εμφανιστούν. Οι επιπτώσεις του γκρίζου διαζυγίου δεν είναι λίγες. Αυτοί που το αποφασίζουν και φεύγουν, βιώνουν μια αίσθηση ανανέωσης και ελευθερίας αλλά κάποιοι μένουν να παλεύουν με στρες, άγχος και κατάθλιψη. Παροδικά χάνουμε την ταυτότητά μας, αναγκαζόμαστε να αντιμετωπίσουμε αλλαγές και να επαναπροσδιορίζουμε τους εαυτούς μας εκτός γάμου. Η αυτοεκτίμηση καταρρέει και παλεύουμε με αισθήματα ανεπάρκειας και απόρριψης. Βιώνουμε τη μοναξιά και την απομόνωση- μια μελέτη διαπίστωσε πως το 1/3 των ατόμων άνω των 45 και το 1/ 4 άνω των 65 μετά από ένα διαζύγιο θεωρούνται κοινωνικά απομονωμένοι.
Όπως και ό,τι και αν γίνει, καμία μελέτη και κανένας δεν μπορεί να αποφασίσει για μας. Αν νιώσουμε πως πρέπει να φύγουμε το κάνουμε ξέροντας πως κάθε αλλαγή στη ζωή μας χρειάζεται χρόνο προσαρμογής. Προσωπικά θα σας έλεγα πως ο χωρισμός και το διαζύγιο είναι αυστηρά προσωπική υπόθεση, δικής σας και του συντρόφου σας. Ο χρόνος τακτοποιεί στη θέση του όλα εκείνα τα μικρά ή μεγάλα που προκύπτουν αρκεί η επιλογή σας να μην είναι επιπόλαιη. Σκεφτείτε πριν πράξετε κι αν καταλήξετε, να ξέρετε πως μπορεί στην αρχή να είναι ένα γκρίζο διαζύγιο, αλλά στη πορεία θα φέρει μια πολύχρωμη ζωή.
Συντάκτης: Ταρασία Γεωργιάδου
