Να κάνουμε περήφανους τους εαυτούς μας, όχι τους γονείς μας

Δεν είναι λίγες οι φορές που προσπαθούμε να ρίξουμε το φταίξιμο σε τρίτους, για δικά μας λάθη, για δικές μας αποτυχίες και για τα αρνητικά της ζωής που έχουμε σήμερα. Είναι σίγουρα ευκολότερο να επιβαρύνουμε άλλους με αυτή την ευθύνη παρά τους ίδιους μας τους εαυτούς. Και πολλές φορές αυτοί οι άλλοι είναι οι γονείς μας, αφού αυτοί μας μεγάλωσαν, οπότε αποφασίζουμε να αναλάβουν και τις ευθύνες των δικών μας πράξεων.

Ως παιδιά, πολλοί φορτωνόμαστε συχνά το βάρος να κάνουμε περήφανους τους γύρω μας, κυρίως εκείνους τους δύο, τους γονείς μας. Είτε επειδή εμείς αποζητούσαμε την προσοχή τους, είτε επειδή οι ίδιοι μας πίεσαν, μη δίνοντάς μας άλλη επιλογή απ’ το να ‘μαστε οι καλύτεροι. Από ‘κει και πέρα όμως, το αν θα καταφέρουμε να ‘μαστε ποτέ ευτυχισμένοι με δικές μας επιλογές ή αν θα ζητούμε πάντα τον έπαινο, κάνοντας τα χατίρια άλλων, είναι καθαρά δική μας απόφαση. Το αν θα καταφέρουμε να κάνουμε όσα ονειρευτήκαμε, χωρίς τον φόβο της αποτυχίας, είναι δική μας επιλογή.

Υπάρχουν δύο διαφορετικές σχολές σκέψεις, που ανήκουν σε δύο απ’ τους μεγαλύτερους ψυχολόγους, τον Σίγκμουντ Φρόιντ και τον Άλφρεντ Άντλερ. Η σχολή του Φρόιντ πιστεύει πως η ανθρώπινη συμπεριφορά προσδιορίζεται κυρίως απ’ το παρελθόν, πως οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι να πάρουν αποφάσεις, αλλά είναι υποχρεωμένοι να αντιδράσουν σε εσωτερικές κι υποσυνείδητες οδηγίες. Η σχολή του Άντλερ υποστηρίζει την άποψη πως το συνειδητό κομμάτι του ανθρώπινου εγκεφάλου είναι ισχυρό συστατικό στη δημιουργία στόχων και στις επιλογές που κάνουμε.

Η αλήθεια, όμως, είναι πως το παρελθόν δεν υπάρχει. Το μόνο που μπορεί να υπάρξει αυτή τη στιγμή είναι το τώρα. Το παρόν, το οποίο καθορίζεται αποκλειστικά απ’ το ποιοι είμαστε, την κάθε δεδομένη στιγμή, τις αποφάσεις που παίρνουμε και τον τρόπο που σκεφτόμαστε. Το πριν δεν καθορίζει το τώρα, γιατί απλά έχει τελειώσει. Το μόνο που μπορούμε να πάρουμε απ’ το παρελθόν είναι μαθήματα κι εμπειρίες.

Ο Άντλερ υποστηρίζει πως οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τα οποιαδήποτε τραύματα του παρελθόντος για να δικαιολογήσουν το τι κάνουν και δεν κάνουν σήμερα, απλά φοβούνται να αναλάβουν τις ευθύνες των πράξεων και των αποφάσεών τους, είτε επειδή προσπαθούν να αποφύγουν την αποτυχία ή για να αποδράσουν απ’ τις δυσκολίες και τα εμπόδια που απαιτούνται για την επίτευξη ενός στόχου. Η σχολή του Άντλερ λέει πως τα τραύματα δεν υπάρχουν.

Με λίγα λόγια, ό,τι κι αν θέλουμε να κάνουμε στη ζωή μας, οποιαδήποτε όνειρα και στόχους κι αν θέλουμε να πετύχουμε, είναι στο χέρι μας να τα κάνουμε. Πρέπει να αποδεχτούμε πως όλες μας οι επιτυχίες κι αποτυχίες έγιναν χάρη σε μας. Χωρίς φυσικά να αποκλείουμε ή να μειώνουμε την καθοδήγηση, τη βοήθεια των γονιών ή άλλων γύρω μας. Σίγουρα, οι γονείς μας μάς μεγάλωσαν με κάποιες αρχές και κανόνες, ίσως να μας πίεσαν, να προσπάθησαν να μας βάλουν σε μια προκαθορισμένη πορεία. Είναι, όμως, δική μας απόφαση και δική μας επιλογή αν θα ακολουθήσουμε όσα μας έδειξαν.

Όταν είμαστε παιδιά, αναμφισβήτητα, ακολουθούμε αυτά που μας δείχνουν οι γύρω μας, κι έχουμε υποσυνείδητα την ανάγκη να ακούσουμε ένα «μπράβο», να κάνουμε τους άλλους περήφανους, να νιώσουμε αποδοχή κι επιβεβαίωση. Αυτά είναι, άλλωστε, στοιχεία της ανθρώπινης φύσης, ένα ένστικτο επιβίωσης. Χωρίς αυτό δε θα μαθαίναμε να περπατάμε, να μιλάμε. Όταν ένα παιδί αρχίζει να κάνει τα πρώτα του βήματα, αναγνωρίζει πως με αυτές τις κινήσεις κάνει τους άλλους χαρούμενους. Γι’ αυτό συνεχίζει να το κάνει.

Μεγαλώνοντας, προσπαθούμε να μιμηθούμε τους μεγάλους, γιατί έχουμε το ένστικτο της ανάπτυξης. Αυτά είναι πλήρως φυσιολογικά κι αναγκαία. Φτάνοντας, όμως, σε μια ηλικία, πλέον ανεξάρτητοι, μαθαίνουμε να έχουμε την προσωπική μας βούληση, τις δικές μας απόψεις. Χτίζουμε τον χαρακτήρα μας, κι έχουμε την ικανότητα να κάνουμε τη δική μας κριτική στο τι μας αρέσει και τι όχι, στο τι θέλουμε και τι όχι.

Γι’ αυτό ας σταματήσουμε να ρίχνουμε ευθύνες στο παρελθόν και στον οποιοδήποτε άλλο. Ακόμη και στον εαυτό μας. Κάθε μέρα είναι μια καινούρια καθαρή σελίδα που μας δίνει την ευκαιρία να ξεκινήσουμε απ’ την αρχή. Μπορούμε να κάνουμε τα πάντα, τίποτα δεν είναι ικανό να μας σταματήσει. Αρκεί να το θέλουμε πραγματικά.