Ήταν 26 Απριλίου 1986, όταν ο αντιδραστήρας με τον αριθμό 4 του Πυρηνικού Σταθμού Παραγωγής Ενέργειας του Τσερνόμπιλ, εξερράγη σκορπίζοντας τον θάνατο και την καταστροφή ακόμα και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο του ατυχήματος. Χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα μεγαλύτερα ατυχήματα στη Διεθνή Κλίμακα Πυρηνικών Γεγονότων. Δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν επιτόπου, 28 μέσα στις επόμενες μέρες, ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία και το περιβάλλον εμφανίζονται ακόμα και σήμερα, 37 χρόνια μετά. Η περιοχή αποκλείστηκε και χιλιάδες κάτοικοι μετεγκαταστάθηκαν σχεδόν αμέσως μετά την έκρηξη. Η περιοχή εκκενώθηκε από ανθρώπους αλλά όχι από ζώα, κατοικίδια, τα οποία άφησαν πίσω τους οι άνθρωποι φοβούμενοι πως θα μεταφέρουν ραδιενέργεια, και άγρια ζώα. Κάποια απ’ αυτά πέθαναν αλλά όσα επιβίωσαν μας διδάσκουν ακόμα τη σημασία της εξελικτικής ικανότητας των ζώντων οργανισμών.
Οι επιστήμονες επέλεξαν να ερευνήσουν τα σκυλιά που παραμένουν στην περιοχή αλλά και την υπόλοιπη άγρια χλωρίδα και πανίδα. Προσπαθώντας να κατανοήσουν πώς επιβίωσαν και πολλαπλασιάστηκαν, έκαναν μια μοναδική ανακάλυψη: Τα σκυλιά μεταλλάχτηκαν προσπαθώντας να προσαρμοστούν στις δυσμενείς συνθήκες. Μέσω της φυσικής επιλογής, αφού οι θηρευτές κυνηγούσαν τα άρρωστα και τραυματισμένα σκυλιά, έγινε εκκαθάριση των άρρωστων και αδύναμων ζωών με αποτέλεσμα, να επιβιώνουν ζώα ή φυτά που είτε δεν επηρεάστηκαν τόσο είτε κατάφεραν να μετεξελιχθούν έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο υγιή. Παρατήρησαν, μεταξύ άλλων, ότι τα αδέσποτα του Τσερνόμπιλ δε ζουν σε αγέλες, όπως συνηθίζεται στο είδος τους, αλλά ζουν το ένα κοντά στο άλλο, γειτνιάζουν με λίγα λόγια, κάτι που παρατηρείται στους ανθρώπους.
Μέσω της φυσικής επιλογής, αφού οι θηρευτές κυνηγούσαν τα άρρωστα και τραυματισμένα σκυλιά, έγινε εκκαθάριση των άρρωστων και αδύναμων ζωών με αποτέλεσμα, να επιβιώνουν ζώα ή φυτά που είτε δεν επηρεάστηκαν τόσο είτε κατάφεραν να μετεξελιχθούν έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο υγιή.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό τους προέρχεται από τον αποκλεισμό της ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή, σε μια ζώνη αποκλεισμού 1,600 τετραγωνικών μέτρων γύρω από το εργοστάσιο. Αυτό όμως επηρέασε, όχι μόνο τα ζώα αλλά και τα φυτά. Φαίνεται πως η απουσία των ανθρώπων έκανε τη φύση να γυρίσει στην πρότερη κατάστασή της, σε αγριότερες μορφές βλάστησης. Επίσης όπως αποδεικνύεται από τις έρευνες, η μετάλλαξη του DNA, υιοθέτησε και ραδιενεργά χαρακτηριστικά κατά την εξέλιξη των ειδών που επιβίωσαν και αναπαράχθηκαν στη ζώνη αποκλεισμού. Το γεγονός ότι η ακτινοβολία είναι κατανεμημένη στη ζώνη σε διαφορετικά επίπεδα, οδήγησε τα σκυλιά που επέζησαν κι αναπαράχθηκαν εκεί να φέρουν διαφορετικά χαρακτηριστικά στο γονιδίωμα τους, άλλοτε με καταστροφικές συνέπειες και άλλοτε να τα κάνουν ανθεκτικότερα στη ραδιενέργεια, περνώντας αυτά τα χαρακτηριστικά στις επόμενες γενιές.
Αν και όπως ήταν αναμενόμενο στην περιοχή που ζούσαν άνθρωποι, υπήρχαν διάφορες ράτσες σύγχρονων φυλών, όπως μαστίφ, πίντσερ, σνάουτσερ, μπόξερ, τεριέ κτλ παρ’ όλα αυτά ο πληθυσμός γύρω από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής διατήρησε τις προγονικές του ρίζες, μια ράτσα που μοιάζει με το γερμανικό ποιμενικό και ζούσε στην περιοχή για χιλιάδες χρόνια. Οι συγκεκριμένοι απόγονοι φέρουν μεταλλάξεις που προκλήθηκαν από την έκρηξη και επηρέασαν τους προγόνους τους. Ενώ κανείς θα περίμενε τα σκυλιά αυτά να λυγίσουν υπό το βάρος της επιβλαβούς ραδιενεργής ακτινοβολίας, αυτά έγιναν ανθεκτικότερα και ευδοκίμησαν, εξακολουθώντας ενάντια σε όλες τις συνθήκες να βρίσκουν τροφή, ν’ αναπαράγονται, να επιβιώνουν.
Οι διαφορές αυτές στο DNA λοιπόν μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε πώς δημιουργείται και ενεργεί ο καρκίνος στα πρώτα του στάδια και να προστατευτούμε καλύτερα. Η έρευνα αυτή συνεισφέρει στην κατανόηση της δυνατότητας επιβίωσης των ανθρώπων και των ζώων σε σε περιοχές του κόσμου που βρίσκεται σε διαρκή περιβαλλοντική επίθεση». Παρ’ όλη τη ζημιά που κάνουμε στη φύση,αγνοώντας το γεγονός ότι πολύ απλά η γή δε μας χρειάζεται για να ευδοκιμήσει, αυτή συνεχίζει και μας διδάσκει. Μας προστατεύει και να μας κάνει ανθεκτικότερους προς τις απειλές που οι ίδιοι δημιουργούμε.
Συντάκτης: Αμάντα Δουλγεράκη
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
