«Οι γυναίκες δεν πρόκειται να γίνουν ίσες έξω απ’ το σπίτι, όσο οι άντρες δεν είναι ίσοι μέσα στο σπίτι» έλεγε η Αμερικανίδα συγγραφέας Gloria Steinem, ενώ αργότερα θα συμπληρώσει πως δεν έχει ακούσει ακόμα έναν άντρα να ζητάει συμβουλές για το πώς θα συνδυάσει γάμο και καριέρα. Ανδρικές φωνές, που άλλοτε τάσσονταν θετικά κι άλλοτε αρνητικά, διεκδικούσαν τότε μία θέση στη χοάνη των κοινωνικοπολιτικών αλλαγών, εκφράζοντας τις δικές τους απόψεις και χαράσσοντας ταυτόχρονα με τα γυναικεία κινήματα έναν κόσμο, όπου η γυναίκα είχε θέση έξω απ’ το νοικοκυριό και το σπίτι.
Τότε, θα υποστήριζαν πολλοί, πως ο φεμινισμός ήταν απλώς ένας άνοστος τρόπος για τις γυναίκες να είναι μέσα στα πράγματα, ενώ άλλοι θα έλεγαν πως όσες γυναίκες ήθελαν να είναι ίσες με τους άνδρες, δεν είχαν φιλοδοξίες. Ανάμεσα στις απόψεις που εκφράζονταν από ‘δω κι εκεί, ανάμεσα στα κοινωνικά στερεότυπα που άλλοτε πάλευαν να κρατηθούν κι άλλοτε να αλλάξουν μορφή, μα όχι περιεχόμενο, ο φεμινισμός αγκαλιάστηκε, υποστηρίχθηκε, προβλημάτισε κι έσπασε πολλά κοινωνικά δεσμά αλλάζοντας καθοριστικά τις κοινωνίες που δεν αγαπούσαν τις γυναίκες.
Παρ’ όλα αυτά, πολλές γυναίκες σήμερα παρουσιάζονται ως ηγέτιδες του φεμινισμού, χωρίς αυτό να σημαίνει πως είναι φεμινίστριες. Παραδείγματα όπως η Μαντόνα ή οι τηλεοπτικές Κάρι, Σαμάνθα, Σαρλότ και Μιράντα απ’ τους δρόμους της Νέας Υόρκης, ούτε είναι ούτε επεδίωξαν να ασπαστούν τις ιδέες του φεμινισμού και να προωθήσουν κοινωνικά ζητήματα, που θα έφερναν αποτέλεσμα κι αλλαγές στις αντιλήψεις για το πώς αντιμετωπίζονται κοινωνικά, ατομικά κι επαγγελματικά οι γυναίκες.
Οι εύπεπτες δηλώσεις και προβληματισμοί τους, καθώς κι η αποθέωσή τους, ανήκει στην κουλτούρα του βιομηχανοποιημένου ποπ φεμινισμού. Αυτά τα δύο δεν έχουν μεταξύ τους καμία σχέση, όμως συγχέονται σήμερα από πολλούς, που θεωρούν ότι το φεμινιστικό κίνημα κι οι προσπάθειές το, συνδέονται άμεσα με τις διάφορες υποκατηγορίες του «βιομηχανικού φεμινισμού» ή μεταφεμινισμού ορθότερα, που έρχεται σήμερα ως πλασιέ προϊόντων.
Κι όσον αφορά αυτόν, ο μεταφεμινισμός αποτελεί μάλλον μία ιδεολογική στάση που απορρίπτει φεμινιστικές συμπεριφορές κι αντιλήψεις, όπως αυτές υιοθετήθηκαν απ’ τα κινήματα του 1960 και τις δεκαετίες που ακολούθησαν, επικεντρωμένος αποκλειστικά στο life style και το άμεσα καταναλωτικό.
Πιο συγκεκριμένα, στην κουλτούρα του βιομηχανικού ποπ φεμινισμού οι γυναίκες δεν επιθυμούν τους άνδρες, γίνονται ανεξάρτητες για να απολαύσουν τον απενεχοποιημένα ηδονιστικό κι ανάλαφρο τρόπο ζωής τους και δεν επιθυμούν το ανδρικό φύλο σε ηγετικές θέσεις, καθώς αυτοί παρουσιάζονται ήδη κοινωνικοποιημένοι κι ευρισκόμενοι σε αναζήτηση επιθετικής θέσης εξουσίας κατευθύνοντας την ατζέντα.
Πράγματι στην αρχή οι γυναίκες ίσως δυσκολεύονταν να αναπτύξουν και να εκφράσουν την δική τους αυτοκυριαρχία δουλεύοντας τόσο στενά με άντρες. Οι φεμινίστριες των αληθινών αγώνων, όμως, δέχονται κι αναζητούν την υποστήριξη των ανδρών. Διεκδικούν την ισότητα και τη στηρίζουν κι εκείνες. Σε όλα και προς όλους.
Είσαι φεμινίστρια αληθινή και θα είσαι κάθε φορά που θα διεκδικείς τα δικαιώματά σου ως γυναίκα. Για να διεκδικείς –όταν θίγεσαι– την επίτευξη υψηλού εκπαιδευτικού επιπέδου, υψηλές θέσεις εργασίες. Για να γεφυρώσεις –αν υπάρχει, όταν υπάρχει κι όπου υπάρχει– το μισθολογικό χάσμα, το gender pay gap, που μόνο για τις Ευρωπαίες βρίσκεται σε ποσοστό 16% πιο κάτω απ’ τους άνδρες. Άλλωστε, δεν υπάρχουν πολλές δουλειές που να απαιτούν πέος ή αιδοίο, έτσι όλα τα άλλα επαγγέλματα πρέπει να είναι ανοιχτά σε όλους με ίσο μισθό κι ίσα δικαιώματα.
Θα είσαι φεμινίστρια, όταν έρχεσαι αντιμέτωπη με διλημματικά κριτήρια, όπως δουλειά, σπίτι ή οικογένεια, όταν η πολιτική κι ο συνδικαλισμός σε διώχνει μακριά. Ακόμη κι όταν θα σκέφτεσαι τι θα φορέσεις, πώς θα μιλήσεις ή όταν θα αντιμετωπίσεις μία σεξιστική Ελλάδα ή ένα σεξιστικό σχόλιο. Θα είσαι ακόμη, όταν μία γυναίκα του τρίτου κόσμου χρειαστεί τη βοήθειά σου, γιατί «μία απειλή στη δικαιοσύνη οπουδήποτε είναι μία απειλή στη δικαιοσύνη παντού» όπως έλεγε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
Γιατί έχεις στα χέρια σου τη διακήρυξη των δικαιωμάτων των γυναικών απ’ το 1791. Τη Διακήρυξη Συναισθημάτων στις ΗΠΑ το 1848 με αιτήματα που αφορούσαν το δικαίωμα ψήφου και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων γενικότερα σε σχέση με προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι γυναίκες της εποχής, φεμινιστικά συνέδρια και την ημέρα ορόσημο του φεμινιστικού κινήματος, την 8η Μαρτίου. Τότε που το 1857 είκοσι χιλιάδες εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας διεκδίκησαν τη μείωση του ωραρίου εργασίας, μέσω μαζικής απεργίας, σε μία περίοδο που ο συνδικαλισμός απαγορευόταν.
Να ταχθείς με τη φεμινιστική πλατφόρμα που άλλαξε τα δεδομένα και να επαναπροσδιορίσεις όσα ήξεραν οι κοινωνίες. Να διεκδικείς. Να γίνεις αυτό που ονειρεύεσαι πως πρέπει να γίνεις, για να έχεις δικαίωμα στο να είσαι ό,τι θέλεις να είσαι και όπως θέλεις να είσαι. Να μην μπλεχτείς στα πρόσκαιρα και καιροσκοπικά κυκλώματα που υπονομεύουν το φεμινισμό χρησιμοποιώντας τον για να προωθήσουν πατριαρχικά συστήματα ξανά και ξανά προδίδοντας όχι απλώς την ιστορία, αλλά κυρίως τη γυναίκα.
Να μπλεχτείς με την ιστορία και σε όσα σε ανυψώνουν ολοκληρωτικά. Σε όλους τους τομείς. Σήμερα και πάντα. Γιατί τότε θα έχεις κερδίσει οριστικά.
Επιμέλεια Κειμένου Μανώλη Βαμβουνάκη: Κατερίνα Καλή.
Συντάκτης: Μανώλης Βαμβουνάκης
