H θρυλική κατάληψη της Νομικής το 1973 κι άλλες 9 που έμειναν στην ιστορία

Οι καταλήψεις, τουλάχιστον στην Ελλάδα, αποτελούσαν πάντα μέτρο αντίστασης και σθεναρής διαμαρτυρίας. Βλέπετε, μπορεί κάποιοι να τις βλέπουν ως ποινικό αδίκημα, αλλά έχουν υπάρξει πολλές φορές (όπως και τώρα) ο δρόμος προς μια αξιοπρεπή παιδεία. Η παιδεία, πάντοτε αποτελούσε κεντρικό πυλώνα ενός σοβαρού κράτους, γεγονός που αυτόματα σημαίνει πως οποιαδήποτε αλλαγή και να γίνει θα πρέπει να είναι σε εφικτά πλαίσια με μόνο γνώμονα την καλυτέρευση της ποιότητας της εκπαίδευσης των νέων μας. Η έναρξη της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας (μετά την πτώση της Χούντας),  ας μην ξεχνάμε άλλωστε, πως άρχισε αφού έλαβε χώρα πρώτα η μητέρα των μαχών των καταλήψεων.

Κατάληψη Νομικής σχολής Αθηνών (1973)

Σαν σήμερα, συμπληρώνονται 51 έτη από την πρώτη στην ουσία σημαντική κατάληψη για την ελληνική ιστορία, καθώς θα ξεκινήσει η κατάληψη στο κτίριο της Νομικής σχολής Αθηνών. Το ημερολόγιο έγραφε 21-2-1973, όταν η Γενική συνέλευση των Φοιτητών αποφάσισε να κλείσει το κτίριο, με κύρια βασικά της αιτήματα να είναι οι πολιτικές των τότε κυβερνώντων στραταρχών. Ο αριθμός των συμμετεχόντων τεράστιος: τέσσερις χιλιάδες φοιτητές, βρίσκονταν μέσα στο πλέον ιστορικό κτίριο. Οι στάση των τότε Πρυτανικών Αρχών ήταν ουδέτερη, ενώ τελικά έληξε με την αποχώρηση των φοιτητών έπειτα από την κάλυψη που τους παρείχε το συγκεντρωμένο πλήθος. Προφανώς δεν έλειψαν οι συγκρούσεις με την αστυνομία. Βλέπετε, σε καμία εξουσιαστική αρχή δεν αρέσει η αντίδραση των φοιτητών, καθώς αποτελεί προπύργιο σοβαρών κοινωνικών εξελίξεων.

Λίγο αργότερα, το φοιτητικό κίνημα θα «καταργούσε» μέσω των κινητοποιήσεων τον περιβόητο Νόμο 815/1978. Αυτός τότε προέβλεπε τη μείωση των εξεταστικών περιόδων από τρεις φορές σε μόλις 2 και καταργούσε τη δυνατότητα μεταφοράς μαθημάτων από το ένα εξάμηνο στο άλλο. Τέλος, επέβαλε ανώτατο χρονικό όριο σπουδών.

Οδός Βαλτετσίου 42 (1981)

Το ημερολόγιο έδειχνε Νοέμβριο του 1981 όταν για πρώτη φορά στην ιστορία των καταλήψεων αναρχικοί, κατέλαβαν ένα διώροφο κτίριο επί της Βαλτετσίου στο «γαλατικό χωριό» των Εξαρχείων, εκεί όπου ακόμα και σήμερα διακρίνει κανείς την αίγλη των ατίθασων κι ανυπότακτων ιδεών. Σε αυτή την κατάληψη θα συναντούσε κανείς την Κατερίνα Γώγου, τον Νικόλα Άσιμο, τον Παύλο Σιδηρόπουλο καθώς και πολλούς άλλους καλλιτέχνες των καιρό εκείνο. Τα αιτήματά τους; Στέγη για τους άστεγους, πλήρης απελευθέρωση της ομοφυλόφιλης επιθυμίας, ανθρώπινες σχέσεις και εργασία που δε γεννά καταπίεση. Αυτή η κατάληψη έληξε βίαια στις 12 Γενάρη του 1982.

Χημείο (1985)

Στις 5 Μαΐου του 1985, θα καταλάβουν το Χημείο αναρχικοί, αντιδρώντας στην τότε (αν και δεν έχουν αλλάξει και πολλά έως σήμερα) επιχείρηση «Αρετή». Η εν λόγω επιχείρηση ήτο μια βίαιη καταστολή της ευρύτερης περιοχής των Εξαρχείων. Γίνονται δεκάδες συλλήψεις, ο κόσμος είναι εκεί και στηρίζει την κατάληψη, οι διαδηλωτές απειλούν ότι θα ανατινάξουν το κτίριο με χημικά αν μπει η αστυνομία, ο κινηματογράφος ΒΟΞ μπαίνει στο επίκεντρο της συμπλοκής και θεατές πέφτουν θύματα βίας, ενώ 5 μέρες μετά, με εκπρόσωπο από τη βουλή τον Μανώλη Γλέζο και με την υπόσχεση ότι θα ελευθερωθούν όσοι συνελήφθησαν, καθώς και ότι θα απομακρυνθεί η αστυνομία από την πλατεία, η κατάληψη λήγει.

Πολυτεχνείο (1985)

Ακριβώς επειδή το Πολυτεχνείο είναι ένα κεφάλαιο μονάχο του κι ίσως η πιο γνωστή κατάληψη στην ιστορία της Ελλάδας, αξίζει να αναφερθεί και το «μεθεόρτιό» του. Στις 17 Νοεμβρίου του 1985, κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πέφτει νεκρός ο Μιχάλης Καλτεζάς, έπειτα από πυροβολισμό του αστυνομικού Μελίστα στα Εξάρχεια. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, το ίδιο βράδυ, έγινε η κατάληψη του Χημείου, ενώ την επομένη το πρωί οι πρυτανικές αρχές έδωσαν εντολή για την είσοδο των αστυνομικών δυνάμεων μέσα στον χώρο της κατάληψης, όπου έγινε χρήση δακρυγόνων καθώς επίσης και προσαγωγές των καταληψιών.

Επαγγελματικά Λύκεια (1986)

Με μια πρώτη ανάγνωση των άνωθεν θα διαπιστωθεί πως οι καταλήψεις ήταν «προνόμιο» των Πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, τα γεγονότα όμως του Δεκεμβρίου του 1986, έρχονται να διαψεύσουν τη γνώμη αυτή, καθώς περνάνε και στα σχολεία. Τα επαγγελματικά λύκεια τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου κλείνουν το ένα μετά το άλλο με κύριο αίτημά τους να έχουν ίδια δικαιώματα πρόσβασης στα Τεχνολογικά Ιδρύματα της χώρας με εκείνων των Τεχνικών Επαγγελματικών Λυκείων.

Ο Νοέμβρης του 1990

Συνήθως αντιδράσεις είχαμε όταν ήταν προ των πυλών κάποιο νομοσχέδιο που θα αφορούσε μεταρρυθμίσεις στην παιδεία, όπως συνέβη στις αρχές Νοεμβρίου του 1990 με το πολυνομοσχέδιο του Β. Κοντογιαννόπουλου, όπου στιγματίστηκε με τη δ@λοφονία του καθηγητή Νικόλαου Τεμπονέρα από μέλη της ΟΝΝΕΔ. Μετά τη δ@λοφονία, έγιναν καταλήψεις σε σχολεία και πανεπιστήμια ενώ αξίζει να αναφερθεί πως το οικείο νομοσχέδιο δεν κατατέθηκε.

Ο Νόμος του 1998 για τις Πανελλήνιες

Περίπου για μια σχεδόν δεκαετία τα πράγματα κυλούσαν κάπως ήρεμα, μέχρι που ήρθε ο χειμώνας του 1998. Ποιος δε θυμάται άραγε το «Κάτσε καλά Γεράσιμε» ως κυρίαρχο σύνθημα όλων των ηλικιών ανεξαρτήτου εκπαιδευτικής βαθμίδας. Μα προφανώς, γίνεται λόγος για τις μεγαλειώδεις καταλήψεις σε όλα τα λύκεια και γυμνάσια της χώρας, απ΄ακρη σ΄άκρη. Ρεπορτάζ και σάτιρα τότε είχαν την τιμητική τους καθώς, ο Νόμος επανέφερε τον θεσμό των πανελληνίων στις τελευταίες τάξεις του Λυκείου, με τον απίστευτο αριθμό (14) μαθημάτων όπου εξεταζόντουσαν πανελλαδικώς. Αξίζει να αναφερθεί πως τα τότε παιδιά έδιναν έως και θρησκευτικά στις πανελλήνιες.

Πριν αναφερθούμε στις καταλήψεις του 2007, οφείλουμε να κάνουμε ειδική μνεία πως το 1999, πλέον η κατάληψη θεωρείται ποινικό αδίκημα.

Άρθρο 16, 2006

Κάπως έτσι, στο πρόσφατο παρελθόν μόλις τη διετία 06-07 με τη συγχωρεμένη πλέον Μαριέττα Γιαννάκου στα ηνία του Υπουργείου Παιδείας, έγιναν στον πανεπιστημιακό χώρο αντιδράσεις και καταλήψεις, καθώς επρόκειτο να περνούσε τότε (κάτι το οποίο προσπαθούν τώρα) ο νόμος- πλαίσιο και η τροποποίηση του άρθρου 16, σχετικά με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.

Αλέξης Γρηγορόπουλος (2008)

Ένα χρόνο μετά το φοιτητικό κίνημα είναι και πάλι στις επάλξεις, καθώς στις 6 Δεκεμβρίου 2008 στη συμβολή των οδών Τζαβέλα και Μεσολογγίου, δ@λοφονείται ο Αλέξης Γρηγορόπουλος από τον αστυνομικό Επαμεινώνδα Κορκονέα. Για πολλές μέρες μαθητές, φοιτητές ήταν στους δρόμους, εξάμηνα χάθηκαν (μπροστά στη ζωή, εξάμηνα και υλικές ζημίες δε μετράνε).

Πλέον στην Ελλάδα των μνημονίων, μέσα στη γενική κοινωνική αναταραχή, ήρθε να προστεθεί και ο περιβόητος νόμος Διαμαντοπούλου, όπου περιόριζε στο ένα ακαδημαϊκό σύγγραμμα τον φοιτητή αλλά και την εξίσωση των Ανώτατων Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων με εκείνων των ΙΕΚ και των Κολεγίων. Αξίζει να σημειωθεί πως ούτε αυτό το νομοσχέδιο πέρασε.