2019 και μάλιστα σε τελική ευθεία. Έντεκα χρόνια μετά την άφιξη της κρίσης στην Ελλάδα, αλλά κι ενός γενικότερου οικονομικού αλαλούμ σε ολόκληρο τον πλανήτη. Εντάξει πάντα υπήρχε η πλούσια γκάμα επαγγελμάτων και η κλιμάκωσή τους: μέτοχος, επενδυτής, επιχειρηματίας, στέλεχος, υπάλληλος, εργάτης. Όλα καλά κι ωραία.
Θυμάμαι όμως πως παλιότερα οι νέοι 18-25, απασχολούνταν κυρίως στον κλάδο της μίσθωσης. Σήμερα παρατηρώ ότι όλο και περισσότεροι ξεφεύγουν από τη λούμπα του να βγάλουν απλά χρήματα και μπαίνουν στη διαδικασία να ανοίξουν κάτι δικό τους. Κάτι που θα τους προσφέρει τη χαρά της δημιουργίας. Οι κλάδοι διάφοροι και ευφάνταστοι. Οι ιδέες φρέσκες, σύγχρονες, πιασάρικες. Τι είναι αυτό που ωθεί πλέον το νέο άνθρωπο να κάνει αυτό το βήμα;
Τα πρώτα χρόνια της κρίσης η χώρα βυθίστηκε απότομα σε κατάθλιψη, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Κάποιοι τότε μίλησαν για ευκαιρία να αναλογιστούμε τα λάθη του παρελθόντος ως κράτος και ως κοινωνικό σύνολο. Εγώ δε θα το αναλύσω πολιτικά. Ας πούμε πως έγινε λάθος. Ποιoς φταίει, τi έπρεπε να είχε γίνει, who cares? Έγινε. Ως πρέσβειρα θετικής σκέψης λέω να δούμε, μπορούμε να βγάλουμε κάτι θετικό απ΄αυτό;
Κι ευτυχώς πάντα υπάρχει αυτό το θετικό. Άρχισαν να ξεπετάγονται από το πουθενά καινοτομίες και γουστόζικες ιδέες από -νέους ξεκάθαρα- ανθρώπους που θέλησαν να δώσουν λίγο φως στη μαυρίλα, που σκέφτηκαν πώς να βγουν από την κρίση και να κοντράρουν στα ίσα τον αρνητισμό: γυαλιά ηλίου από σμιλευμένο ξύλο, ποπ κορν σε διάφορες γεύσεις, σπιτικό φαγητό σε delivery, γλυκό σουβλάκι και καταπληκτικά καφέ, όπως και διάφορα άλλα εγχειρήματα που τόνωσαν την αγορά με έναν μοντέρνο περίτεχνο τρόπο.
Και μόνο που υπάρχουν τέτοιες ιδέες στον τόπο μου, νιώθω τεράστιο ενθουσιασμό κι έμπνευση. Όλο αυτό δίνει ώθηση και στους υπόλοιπους να ανοίξουν τα φτερά της δημιουργικότητάς τους και να κάνουν αυτό που λαχταρούν. Το αν θα είναι μικρό ή μεγάλο καμία σημασία δεν έχει. Αρκεί να υπάρχει το μεράκι, η λέξη που δε μεταφράζεται σε καμία άλλη γλώσσα παρά μόνο στα ελληνικά.
Το να ανοίξεις βέβαια δική σου επιχείρηση δεν είναι αυτοσκοπός της ζωής. Έχει όπως όλα τα πράγματα τα υπέρ και τα κατά του, συγκρινόμενο με το να απασχολείσαι σε επιχείρηση. Ευθύνη. Το προφανές ότι ο υπάλληλος έχει αφεντικά, άρα αυστηρές γραμμές κι έλεγχο και γιατί να προτιμηθεί, έχει και δεύτερη ανάγνωση: ο επιχειρηματίας είναι κύριος του εαυτού του αλλά και υπόλογός του. Όλα μπορεί να πάνε στραβά από την κάθε απόφασή του και η ευθύνη πέφτει πάλι όλη στον ίδιο.
Ωράριο εργασίας. Εντάξει σίγουρα κάποιοι δουλεύουν παραπάνω από το προβλεπόμενο και συμφωνηθέν ωράριο γιατί δε ζούμε σε συνθήκες Ελβετίας ακόμα δυστυχώς. Όμως ένας επιχειρηματίας στην ανάγκη να φροντίσει το οικοδόμημά του δεν τηρεί deadlines σε χρονικά δοσμένο πλαίσιο, αλλά όποτε υπάρχει ανάγκη. Τουτέστιν 24/7. Ο υπάλληλος δικαιωματικά δεν ιδρώνει και πολύ στην ιδέα ότι κόπηκε το ρεύμα στο κατάστημα που εργάζεται, δεν έγιναν έγκαιρα οι παραγγελίες ανεφοδιασμού ή έπεσε πολύ δουλειά, αφότου σχόλασε. Αυτά είναι μελήματα του επιχειρηματία, που δε σχολάει ποτέ.
Απολαβές. Ίσως το μεγαλύτερο κίνητρο για τους περισσότερους. Ένας μισθωτός συνάπτει συμφωνία με σταθερό–άντε και λίγο μεταβαλλόμενο- μισθό. Βρέξει, χιονίσει θα τα πάρει, ελπίζουμε. Μπορεί να φαίνονται λίγα σε σχέση με το πιθανό κέρδος του επιχειρηματία, αλλά και ζημία να έχει ο δεύτερος, τα λεφτά θα μπουν στο λογαριασμό του πρώτου. Σε αντίθεση λοιπόν με τον σταθερό και υπολογισμένο, κατώτερο των κερδών, μισθό του υπαλλήλου, ο επιχειρηματίας έχει μία τεράστια απόκλιση από το κέρδος μέχρι τη ζημία που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες σε άτακτο χρονικό πλαίσιο. Μετάφραση: μπορεί να πιάσει και την καλή μπορεί να μπει και μέσα.
Άδεια. Μεγάλο κεφάλαιο. Κι αν δεν περίμενες πώς και πώς κάθε φορά τις διακοπές του καλοκαιριού! Ξεκούραση κι ανεμελιά παράλληλα με τη φυσική ροή πληρωμών σου. Στην αντίπερα όχθη, για να λείψει κάποιος που τρέχει δική του επιχείρηση, ή θα πρέπει να βρει άτομο να τον αντικαταστήσει, ή να την κλείσει για λίγο με παύση εσόδων φυσικά. Δύσκολο να αφεθείς σε τέτοιου είδους διακοπές έτσι;
Σίγουρα θα υπάρχουν κι άλλα πολλά που δεν αναφέρω με επιχειρήσεις φτασμένες που απασχολούν άπειρο προσωπικό κι όλα δουλεύουν ρολόι όπως και εργαζόμενοι με άθλιες συνθήκες εργασίας που δεν εμπίπτουν του άρθρου. Αυτό όμως που θέλω να αποδώσω είναι ότι δεν είναι όλοι για όλα και υπάρχουν πάντα δύο όψεις. Το να είσαι επιχειρηματίας απαιτεί να είσαι πολυεργαλείο. Να παίρνεις το ρίσκο κι ας φοβάσαι, να είσαι ανήσυχο πνεύμα και να την ψάχνεις. Μεγάλα ρίσκα, μεγάλα κέρδη, μεγάλες οικονομικές καταστροφές. Το να απασχολείσαι από μια επιχείρηση χρειάζεται εξειδίκευση και προσφέρει οικονομική σταθερότητα με συγκεκριμένο πλαίσιο κερδών μεν αλλά και ωραρίων δε.
Οπότε, ό, τι ταιριάζει στον καθένα παιδιά.
Διαλέξτε και πάρτε.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου