Πώς θα ορίζαμε τον κόσμο εάν το πορτρέτο του ήταν η προσωπογραφία μας; Αν ο καθένας από εμάς ήταν ένας άλλος, ολόκληρος κόσμος; Κι αν ο κόσμος όλος είμαστε απλά εμείς; Σε πόσα φιλοσοφικά μονοπάτια δέχεστε να εισχωρήσουμε; Πόσες σκέψεις χωράνε ανάλυση, Θεέ μου, κι η κάθε ανάλυση θα μπορούσε να έχει τη δική της επεξήγηση. Ύστερα ν’ αναρωτηθούμε πώς κι από ποιόν ειπώθηκε. Πολλά τα αναπάντητα «γιατί». Ας δώσουμε τις καλύτερες απαντήσεις που είμαστε ικανοί να συλλογιστούμε. «Ο κάθε άνθρωπος είναι ο κόσμος όλος». Άκουσα αυτήν τη φράση τυχαία, σε μια παρουσίαση ενός βιβλίου και από τότε με ταλανίζει.
Πώς θα ορίζαμε τον κόσμο αρχικά; Σαν ένα πολυπληθές σύνολο υποθέτω. Ένα σύνολο που περιλαμβάνει ανθρώπους με κοινά χαρακτηριστικά και μη. Με τις κατάλληλες λέξεις αποκτά αλλιώτικο νόημα η φράση: «στον κόσμο σου». Ποιόν κόσμο; Τον μακρόκοσμο ή τον μικρόκοσμο, ή και τους δυο;
Συνήθως ο «κόσμος» είναι ένα σύνολο οντοτήτων κι αντικειμένων και φαινομένων. Αν όμως είναι ο καθένας μας ένα άλλος κόσμος, τότε μήπως αυτό είναι λιγάκι μοναχικό; Να έχει ο καθένας, τον κόσμο του, δε λέω, να τον φέρει στα μέτρα του και να τον πλάθει όπως θέλει, αλλά δε θα υπάρχει καμία σύνδεση με τους άλλους κόσμους; Τους άλλους ανθρώπους;
Στον κόσμο μας είμαστε αρχηγοί κι ηγέτες, οπότε μήπως αν υπάρχει αυτή η σύνδεση πρέπει να μοιραστούμε για λίγο τα ηνία με τους άλλους; Να παραδόσουμε λίγη από την εξουσία του κόσμου μας και να λάβουμε λίγη από τους δικούς τους;
Και τι χαρακτηρίζει τον κάθε ξεχωριστό κόσμο; Μήπως είναι όλοι ίδιοι; Αλλάζουν θέση, σχήμα και μορφή ή μένουν για πάντα οι ίδιοι και είναι στάσιμοι; Και πόσες ζωές κατοικούν εκεί μέσα; Αν είναι πολλές, υπάρχει φασαρία, κι αν είναι λίγες υπάρχει μοναξιά.
Ο κόσμος έχει δυναμική, έχει ζωή. Αρχίζω σιγά σιγά να καταλαβαίνω το νόημα αυτής της φράσης. Ο κοσμός μπορεί να ταυτιστεί με την ανθρώπινη οντότητα. Ένας άνθρωπος αποτελείται από χημικά στοιχεία, όργανα και ζωντανούς οργανισμούς που τον κρατάνε ζωντανό. Δεν είναι τόσο μοναχικός ο κόσμος μας όσο νομίζαμε.
«Ο κάθε άνθρωπος είναι ο κόσμος όλος» ξανασκέφτομαι κι ο κόσμος αποτελείται από τους μικρότερους κόσμους του καθένα από εμάς. Αρά η μοναξιά εκείνη που φοβόμουν στην αρχή, δεν υπάρχει, γιατί η κάθε υπάρξη είναι ένας ολόκληρος κόσμος κι όλοι οι κόσμοι μας μαζί αλληλεπιδρούν και συνδέονται άμεσα, άρρηκτα. Όμως ο κόσμος του καθένα είναι διαφορετικός και φτιάχνεται από τα υλικά που εμείς επιθυμούμε, αν και συχνά ίσως δανειζόμαστε κάποια διακοσμητικά από άλλους κόσμους που μας άρεσαν πολύ.
Οι κόσμοι μας είναι ευλύγιστοι και παίρνουν τη μορφή και το σχήμα που εμείς τους δίνουμε και μετακινούνται τόσο όσο εμείς τους επιτρέπουμε. Μπορούμε να βάλουμε όρια μεταξύ του κόσμου μας και των άλλων, όρια δυσπρόσιτα και θεόρατα ή να γίνουμε ένα με τη μάζα των άλλων κόσμων γύρω μας. Φυσικά, υπάρχουν κι εισβολείς, αλλά αυτά συμβαίνουν.
Ο κάθε ένας από εμάς είναι ο κόσμος όλος και τον κόσμο μας πρέπει να τον τιμάμε σαν γονείς τα παιδιά και σαν παιδιά τους γονείς τους. Να τον προστατεύουμε με αγάπη, γιατί κανείς ίσως δεν το κάνει για εμάς. Άλλωστε είναι όλοι απορροφημένοι στην προστασία του δικού τους κόσμου. Ο κόσμος μας δεν είναι τέλειος, αλλά θα βρούμε την αγάπη αν τον αποδεχθούμε για τα καλά και τα κακά του. «Ο κάθε άνθρωπος είναι ο κόσμος όλος» κι ο κόσμος όλος είμαστε εμείς.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Κουτσουρά