Σύνδρομο Κοτάρ: Όταν κυριολεκτικά νιώθεις πως σαπίζεις μέσα σου

Αν αναλογιστούμε τη φύση της έννοιας «νεκροζώντανος», κατά μέσο όρο, υποθέτω ότι οι σκέψεις μας θα προχωρήσουν στην εικόνα κάποιου ζόμπι από horror movie ή στις μέρες που νιώθουμε καταβεβλημένοι και συνάμα ψυχικά νεκροί. Όμως, ακόμα και σ’ αυτές τις περιπτώσεις η ταφόπλακα εκλείπει κι ευτυχώς έχουμε επίγνωση επ’ αυτού. Φαντάζεστε να θεωρούσαμε τη «νεκρή» μας φύση πραγματικότητα; Μπορεί να μας κατέκλυζαν μηδενιστικές σκέψεις και να μας αγκάλιαζε ο πεσιμισμός.

Στη ματαιότητα τούτης της πεποίθησης, αν πάσχαμε από κάποια ψυχική ασθένεια πιθανότατα να πιστεύαμε πως είμαστε νεκροί, ότι έχουμε χάσει το αίμα μας ή ότι έχουμε υποστεί σήψη. Κι αν όλα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω για τους περισσότερους μας αγγίζουν τα όρια της υπερβολής, για κάποιους άλλους αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της νόσου τους. Έχετε ακούσει για το σύνδρομο Κοτάρ (Cotard);

Το σύνδρομο Κοτάρ αποτελεί μια σπάνια ψυχική διαταραχή κατά την οποία το άτομο έχει ασπαστεί μηδενιστικές αντιλήψεις και φτάνει μέχρι και στο σημείο να θεωρεί τον εαυτό του νεκρό. Η διαταραχή ανακαλύφθηκε το 1880 από τον Γάλλο νευρολόγο Jules Cotard, ο οποίος αναφέρθηκε στην πάθηση χαρακτηρίζοντας την ως Le délire des négations (Το παραλήρημα της άρνησης). Οι ασθενείς της υποστηρίζουν πως όλα είναι μάταια και δίχως πραγματική ουσία ή αξία και νιώθουν σαν να είναι νεκροί ή σαν να παρακμάζουν εσωτερικά και να βρίσκονται σε στάδιο αποσύνθεσης. Κι όταν λέμε αποσύνθεσης, εννοούμε σήψης, αφού θεωρούν ότι κάποια ζωτικά τους όργανα σαπίζουν ή ότι έχουν χάσει όλο το αίμα τους. Αυτό τους το πιστεύω τους οδηγεί και στην πίστη ότι είναι είτε νεκροί είτε αθάνατοι. Σύμφωνα με έρευνες η πάθηση μπορεί να οφείλεται σε εγκεφαλικές βλάβες ή δυσλειτουργίες νευρώνων, οι οποίες συνδυάζονται με μορφές κατάθλιψης και ψυχικών ασθενειών.

Τα άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο Κοτάρ καταβάλλονται κι από μια σειρά επιπτώσεων: Πέρα από τις συνέπειες που μπορεί να επιφέρει στην σχέση τους με τον κύκλο τους, η όλη ασθένεια έχει αρνητικό αντίκτυπο και σε προσωπικό επίπεδο. Ο περίγυρος του ασθενή συχνά απομακρύνεται είτε από φόβο είτε επειδή το άτομο ουσιαστικά παρακμάζει. Ο πάσχων παραμελεί την προσωπική του υγιεινή κι «εξουσιάζεται» από αρνητικές πεποιθήσεις, που τον οδηγούν στην απομόνωση και στην κατάθλιψη. Η έλλειψη υγιεινής από μεριά του, οδηγεί και σ’ άλλα προβλήματα σωματικά, όπως δερματικά ή στοματικά. Ακόμη, πολλοί σταματούν να τρέφονται, θεωρώντας το περιττό κι έτσι φτάνουν σε σημεία υποσιτισμού και λιμοκτονίας. Δεν είναι λίγοι κι αυτοί οι ασθενείς που θεωρούν πως η λύση τους είναι η αυτοχειρία, καθώς υποστηρίζουν πως μέσα από αυτή θα καταφέρουν να απαλλαγούν από μια ζωή που δεν τους φαίνεται πραγματική. Παρ’ όλο που πιστεύουν ότι είναι ήδη νεκροί, νομίζουν ότι έχουν παγιδευτεί σ’ ένα σώμα από το οποίο δεν μπορούν να ελευθερωθούν.

Πρόκειται για μια αρκετά σπάνια ψυχική νόσο κι η αντιμετώπισή της κρίνεται ιδιαιτέρως απαιτητική. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί στο βέλτιστο βαθμό η συγκεκριμένη ψυχική ασθένεια, χρειάζεται συνδυασμός παραγόντων. Η εν λόγω διαταραχή δεν είναι δύσκολη μόνο στη θεραπεία της, αλλά και στη διάγνωσή της. Το σύνδρομο Κοτάρ κι όλες οι μηδενιστικές αντιλήψεις που νιώθει ο ασθενής, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του νεκρό ή ότι αλλοιώνεται βιολογικά, αλλά και ταυτόχρονα ότι βρίσκεται σε κάποιο επίπεδο αθανασίας, χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς για να θεραπευτεί στο ποσοστό που είναι εφικτό. Πέρα από φάρμακα αντικαταθλιπτικά, θετικά συμβάλει κι η συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.

Ζωνταντοί-νεκροί λοιπόν κι όχι βγαλμένοι από κάποια ταινία επιστημονικής φαντασίας. Περίεργα παιχνίδια παίζει το μυαλό καμιά φορά.