Dr. Jekyll & Mr. Hyde• Δυο αντίθετες ψυχές σε ένα και μόνο σώμα

1886, Βικτωριανό Λονδίνο. Γκρίζα ατμόσφαιρα, ομίχλη, θολούρα. Ένα διχασμένο Λονδίνο, μια εποχή της ευπρέπειας, μια εποχή της εικόνας και του καθωσπρεπισμού. Η ομίχλη που λούζει το Soho, καλύπτει καθετί ανήθικο, ανέντιμο, κατακριτέο. Η άλλη όψη του νομίσματος κρύβει φτώχεια, κρύβει κατάντια, ξεπεσμό, εξαθλίωση. Κρύβει έγκλημα. Η πτυχή εκείνη που όλοι προσποιούνται πως δεν υπάρχει, αυτή που δεν της πρέπει μιας τέτοιας ευπρεπούς κοινωνίας.

Σε ένα τέτοιο Λονδίνο ζει ο Dr. Jekyll. Γιατρός στο επάγγελμα, επίτιμο μέλος της ελίτ της κοινωνίας, καταταγμένος σε μια από τις πιο σεβαστές θέσεις τις αφρόκρεμας. Ένας κύριος, ένας αξιοσέβαστος ευγενής. Στην ίδια πόλη, στην άλλη κρυμμένη πλευρά της όμως, ζει κι ο Hyde. Μια μορφή απερίγραπτη, μια φιγούρα που σκορπά στο πέρασμά της θάνατο, τρόμο κι απέχθεια. Όχι, δεν πρόκειται για μια ιστορία τρόμου εξαιτίας της ύπαρξης ενός άκαρδου πλάσματος. Ο τρόμος έγκειται στο γεγονός ότι οι δυο χαρακτήρες ζουν, κατοικούν, μοιράζονται το ίδιο σώμα. Είναι η κορώνα και τα γράμματα του ίδιου ανθρώπου. Είναι οι δύο εκ διαμέτρου αντίθετες πτυχές του πρωταγωνιστή.

Εκεί όπου οι επαύλεις ορθώνονται μπροστά, εκεί που οι φιλανθρωπικές εκδηλώσεις κι οι χοροί κατακλύζονται από προσωπικότητες αρχοντικές, του χρήματος, του ονόματος και της προσεγμένης εικόνας. Εκεί ζει ο ευυπόληπτος γιατρός. Εκεί όμως βρίσκεται και το εργαστήρι του, στο υπόγειο της έπαυλής του. Ένα εργαστήρι με πίσω πόρτα. Μια πόρτα που επιτρέπει την έξοδο από την έπαυλη και την είσοδο στην άλλη πλευρά του Λονδίνου. Εκείνη που τα βράδια φωτίζεται από τις λιγοστές λάμπες των καταστημάτων, εκείνη όπου οι καπνοί των εργοστασίων κάνουν την ατμόσφαιρα καφέ, δυσάρεστη, ανατριχιαστική. Εκεί όπου η πόλη διχάζεται κι οι άνθρωποι βγάζουν τη μάσκα της ηθικής και της συμβατικότητας. Εκεί όπου γεννιέται ο Hyde.

Κι είναι που οι άλλοι χαρακτήρες τρέμουν στην όψη του Hyde, είναι που κανένας τους δεν μπορεί με επιτυχία να περιγράψει αυτό που αντικρίζει όταν τον συναντά. Είναι που τον χαρακτηρίζουν τρομακτικό, ένα πλάσμα απροσδιόριστο. Ένα ον με κάποιου είδους δυσμορφία στο σώμα, κάποιος που δύσκολα θα μπορούσε κανείς να πιστέψει πως ανήκει στους ανθρώπους. Που το βλέμμα του διαπερνάει τη ραχοκοκκαλιά όσων τον αντικρίζουν. Είναι που εκείνο το πλάσμα δεν μπορεί με τίποτα να συγκριθεί ή να θυμίσει στην όψη τον αξιοπρεπή Dr. Jekyll. Κι όμως, ο Hyde, από hide (=κρύβω), κρύβεται μέσα του. Κι αποκαλύπτεται έχοντας ως πέπλο του το Soho και ως κάλυψη του την περσόνα του Hyde. Η περσόνα που του επιτρέπει να εκτονώνει τα ζωώδη ένστικτά του.

Με μια γρήγορη έρευνα, θα δεις ότι «Η Παράξενη Ιστορία του Dr. Jekyll και Mr. Hyde» εντάσσεται στην gothic λογοτεχνία. Με λίγο περαιτέρω σκάψιμο, gothic στην πεζογραφία είναι η κατηγορία εκείνη που συνδυάζει τρόμο και μυθοπλασία. Ίσως το 19^ο αιώνα να θεωρείτο μια ιστορία όπου ανεξήγητα γεγονότα συμβαίνουν, συμπεριφορές που δεν εμπίπτουν στα καθώς πρέπει κι εαυτοί καλά κρυμμένοι βγαίνουν στο φως. Έτσι, το μυαλό των άλλων χαρακτήρων, εφόσον δεν μπορεί να εξηγήσει τη μετάλλαξη του γιατρού από φιλάνθρωπο σε τέρας, επιλέγει να απαντάει με τη σιωπή, αφού πολλές φορές συζητήσεις που αφορούν την υπόληψη, ακολουθούνται από σιγή. Κι έτσι ο Robert Louis Stevenson, βάφτισε τη νουβέλα του «τρόμου» και τα μυαλά δεν αναγκάστηκαν να επεξηγήσουν περισσότερα από εκείνα που ήταν ορατά.

Ανεξαρτήτως των πειραμάτων που λάμβαναν χώρα μέσα στο εργαστήρι του γιατρού και του φίλτρου του οποίου εφηύρε, το οποίο τον μετέτρεπε στο alter ego του, η δυαδικότητα της προσωπικότητάς του ήταν αυτή που κυρίως κρατούσε το πηδάλιο. Ήταν το ότι η καταπιεστική, συντηρητική κοινωνία της Βικτωριανής εποχής, δεν άφηνε χώρο για πάθη, λάθη κι αχίλλειους πτέρνες. Κι έτσι ο Jekyll βρήκε τον τρόπο να βγει έξω απ’τα κουτάκια της κοινότητας, διατηρώντας παράλληλα και την εικόνα που με τόσο κόπο είχε κτίσει.

Το βλέμμα που άλλαζε, σκοτείνιαζε, είναι η εσωτερική πάλη που γινόταν κάθε φορά πριν τη μετάλλαξη. Οι δυο αντίθετες πλευρές του Λονδίνου, οι πόρτες που είτε δίνουν πρόσβαση, είτε δεν επιτρέπουν την είσοδο σε σπίτια και ψυχές, οι εναλλαγές στη συμπεριφορά του ίδιου του γιατρού, όλα συμβολίζουν τη μάχη που γίνεται μέσα στο διπολικό άτομο. Αυτό που προσπαθεί να τιθασεύσει δυο εαυτούς, να ικανοποιήσει και τους δύο, να κρύψει ίσως τον έναν, τον ανήθικο, το δακτυλοδεικτούμενο.

Είναι που αν μας ρωτήσουν τον 21^ο αιώνα, είναι πολλοί οι Hyde που κρύβονται πίσω από τους πλείστους, ευυπόληπτους και μη, πολίτες της δικής μας κοινωνίας. Η φαντασία ενός μυθιστοριογράφου δυο αιώνες πριν, φωτογραφίζει επαρκώς τον ψυχισμό του διχασμένου. Αυτού που πλέον, η τεχνολογία μας επέτρεψε να τον αναγνωρίζουμε και να τον σεβόμαστε. Να τον κατανοούμε, ακόμα κι αν τα μάτια μας δεν μπορούν να δουν αυτό που συμβαίνει στο μυαλό και στην ψυχή του. Είναι που ένας άνθρωπος είναι βαρύ φορτίο για να το σηκώσει κανείς.

Κι έτσι οι δυο φαντάζουν τέρατα, όταν ζουν μέσα σε ένα μόνο σώμα.