Είναι η ενσυναίσθηση ο καλύτερος τρόπος για να εξαπατήσεις;

Είναι ταλέντο να μπορούμε να καταλάβουμε τα συναισθήματα κάποιου άλλου ανθρώπου. Να του λέμε «σε νιώθω» και πράγματι να μπαίνουμε στη θέση του, να απαλύνουμε το βάρος του παίρνοντας κι εμείς λίγο στους ώμους μας. Ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα να κατανοούμε τι συμβαίνει μέσα στον ψυχισμό ενός άλλου ανθρώπου, να ταυτιζόμαστε μαζί του, να μας είναι ξεκάθαρα τα συναισθήματα και τα κίνητρά του. Να είναι μπροστά μας βιβλίο ανοικτό κι εμείς να το διαβάζουμε χωρίς καμία δυσκολία. Να έχουμε έτσι εκείνο το βιβλίο στο χέρι και να μας δίνεται η δυνατότητα να το κάνουμε ό,τι θέλουμε. Να το διαβάσουμε, να το αναλύσουμε, να το φυλάμε. Ή ακόμη και να το κάψουμε.

Η ενσυναίσθηση είναι ένα συναίσθημα μεταδοτικό. Βλέπουμε τον άλλον να κλαίει και πιάνεται η ψυχή μας. Χάνει ένα αγαπημένο του πρόσωπο κι επηρεάζεται και η δική μας συναισθηματική σταθερότητα. Μας εκμυστηρεύεται τα διλήμματά του και προβληματιζόμαστε μαζί του. Είναι λες κι έτσι η ανησυχία μοιράζεται και γίνεται λιγότερο ασφυκτική. Πολλές φορές λέμε πως προσπαθούμε να μπούμε στη θέση του άλλου για να τον συμβουλεύσουμε κατάλληλα, να τον βοηθήσουμε, να χρησιμοποιήσουμε τη νόησή μας για να σκεφτούμε πώς ίσως νιώθει τη δεδομένη στιγμή κι έτσι να μπορέσουμε να τον βοηθήσουμε. Κι αυτή είναι η ορατή, η φωτεινή πλευρά αυτής της έννοιας που όλοι λέμε πως θα θέλαμε να μας χαρακτηρίζει.

Είναι όμως και μια άλλη πιο σκοτεινή, λίγο κρυμμένη πλευρά της. Ενσυναίσθηση σημαίνει κατανοούμε τα συναισθήματα κάποιου άλλου ανθρώπου. Συνεπώς, τα γνωρίζουμε αφού μας έχουν δοθεί κι επεξηγηθεί χαρτί και καλαμάρι. Άρα, με την ίδια προοπτική της χρήσης την ενσυναίσθησης για να βοηθήσουμε έναν άλλον άνθρωπο, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα ίδια εκείνα συναισθήματα για να τον καταστρέψουμε. Καθώς προχωρά ο συνειρμός και η σκέψη, η σύνδεση ίσως να γίνεται και αυτόματα μέσα στο μυαλό. Γιατί είναι βιωματικό το συμπέρασμα ότι όλοι έχουμε υπάρξει θύτες και φυσικά θύματα σε μια τέτοια ιστορία.

Έχουμε βρεθεί όλοι σε περιπτώσεις όπου άτομα που θεωρούσαμε δικά μας, μας προσέγγισαν μοναχά για να κερδίσουν κάτι από εμάς. Που είπαμε πως εμείς ανοίξαμε την καρδιά μας, εκμυστηρευτήκαμε τα πιο βαθιά μυστικά μας και τα άτομα εκείνα το μόνο που έκαναν ήταν να τα χρησιμοποιήσουν εναντίον μας. Να προσποιούνται αμοιβαιότητα στα συναισθήματα για να μπορούν να επωφελούνται με οποιοδήποτε τρόπο θα μπορούσαν από εμάς. Μικρές, καθημερινές τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν, χωρίς όμως να αντιλαμβανόμαστε την όλη δολοπλοκία πίσω από τέτοιες πράξεις. Αντιστοίχως, έχουμε κι εμείς εκμεταλλευτεί τα συναισθήματα κάποιου άλλου προς όφελός μας, γιατί μας βόλευαν τη δεδομένη στιγμή, μας προσέφεραν κάτι. Κάτι το οποίο όταν πήραμε τελικά, μετά εγκαταλείψαμε το άτομο εκείνο.

Πόσες φορές μπήκαμε σε ερωτικές σχέσεις αμέσως μετά από έναν χωρισμό πριν καν ξεκαθαρίσουμε το μέσα μας; Πόσες φορές εκείνος ο άνθρωπος επένδυσε πάνω σε κάποιον άλλον νομιζόμενος πως θα του ανταποδώσει όσα του προσέφερε; Όχι απλώς δεν ανταποδώσαμε, αλλά απλώς απολαύσαμε λίγες τρυφερές στιγμές, έτσι που να καλυφθεί το συναισθηματικό κενό του χωρισμού. Κι αφού σταθήκαμε πια στα πόδια μας στις πλάτες ενός άλλου τρίτου ατόμου, αφού ρουφήξαμε από μέσα του κάθε συναίσθημα, τότε το εγκαταλείψαμε. Πήραμε τη δική του ενέργεια και την κάναμε το φάρμακό μας. Δε σκεφτήκαμε όμως ούτε στιγμή, πως δε θα είχε μετά εκείνος ο άνθρωπος με τη σειρά του τρόπο για να σταθεί στα δυο του πόδια.

Επιπλέον, πόσες φορές μιλήσαμε για ψεύτικες φιλίες, για υποκριτές και συμφεροντολόγους; Ανθρώπους που νομίζαμε για οικογένεια δικής μας επιλογής και που τελικά μας πρόδωσαν, μας γύρισαν την πλάτη κι εμείς προσπαθούσαμε για καιρό να καταλάβουμε τι συνέβη και πώς το πέτυχαν. Είναι όμως τόσο απλό. Εμείς τους δώσαμε στο χέρι το πιστόλι και τους είπαμε «ρίξε». Κι αυτοί το έκαναν. Απλά και μόνο γιατί τους δόθηκε το δικαίωμα εκείνο. Πολλές φιλίες βασίζονται στο συμφέρον και το ψέμα. Ποια όμως είναι η βάση; Μα φυσικά, τα συναισθήματα που ανταλλάζονται μεταξύ των ατόμων αυτών. Μόνο που στην περίπτωση της εξαπάτησης, τα συναισθήματα πάνε σε μονόδρομο.

Ο άνθρωπος είναι ον προικισμένο. Προικισμένο με νοημοσύνη. Οι λεπτομέρειες όμως είναι που κάνουν τη διαφορά. Που του επιτρέπουν να τη χρησιμοποιήσει για να βοηθήσει αλλά και να χειραγωγήσει. Να αγκαλιάσει αλλά και να σφίξει τόσο που να πνίξει. Στα σωστά χέρια, η ενσυναίσθηση μπορεί να κάνει θαύματα. Στα λάθος όμως μπορεί να αποβεί επικίνδυνη και τραυματική.