Μόνο νιώθοντας ελεύθερος μπορείς να δώσεις τον πιο δημιουργικό σου εαυτό

«Η ελευθερία του ενός, σταματά εκεί που αρχίζουν να θίγονται τα όρια της ελευθερίας των άλλων», Ιμμάνουελ Καντ, Γερμανός φιλόσοφος κι επιστημονολόγος.

Ο όρος «ελευθερία» έχει μέσα στα χρονικά τόσες πολλές φορές ειπωθεί, χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα, ζητηθεί, απαιτηθεί. Έχουμε αμέτρητες φορές παλέψει για την ελευθερία μας, έχουν χαθεί πληθυσμοί, έχουν δοθεί μάχες. Ψυχολογικές και σωματικές. Πόσο σημαντική είναι άραγε η ελευθερία για έναν άνθρωπο; Πόσο συμβάλλει στις καθημερινές συναναστροφές κι αποφάσεις του, στην καθεμιά ασήμαντη φαινομενικά του κίνηση; Ερώτημα ρητορικό. Ας μην ψάχνουμε απαντήσεις εκεί που δε χρειάζονται. Η ελευθερία δεν είναι σημαντική. Είναι ζωτική. Ελευθερία στις ανθρώπινες σχέσεις, ερωτικές, οικογενειακές και φιλικές. Ελευθερία στο χώρο εργασίας, στις κοινωνικές συνευρέσεις. Ελευθερία στο λόγο, τη σκέψη, την πράξη.

Όρος: σχέση. Ετυμολογία: Δυο άνθρωποι που συναντιούνται, κάνουν επιλογές. Επιλέγουν ο ένας τον άλλον, του λένε «μου κάνεις, έλα να γίνεις κτήμα μου». Κάπου στην πορεία χάνονται οι ορολογίες κι οι ετυμολογίες. Το ένα συν ένα ισούται με ένα κι αυτό φαντάζει ονειρικό. Κάπου όμως μέσα στην σύμπτυξη εξανεμίζονται και οι αξίες. Αξίες όπως εκείνη που ονομάζεται ελευθερία. Εκείνη που επιτρέπει στο άτομο να παραμένει μονάδα. Να κάνει προσωπικές επιλογές, να διατηρεί τα δικά του συναισθήματα, να έχει τα ξεχωριστά του όρια. Ελευθερία στη σχέση σημαίνει διατήρηση ισορροπίας. Μαραθώνιος πάνω σε σχοινί τεντωμένο. Στη μια άκρη είναι ο προσωπικός χώρος και στην άλλη η αφοσίωση.

Όταν η ισορροπία αυτή βρεθεί και το άτομο είναι ελεύθερο να διατηρεί τον δικό του κύκλο φίλων, να έχει τις δικές του ασχολίες και ενδιαφέροντα και τον προσωπικό του χρόνο με τον εαυτό του, τότε η σχέση παίρνει ανάσα. Μια ανάσα που αναζωογονεί, δεν πνίγει, δεν καταπιέζει. Πάμπολλες περιπτώσεις χωρισμών λόγω καταπίεσης έχουν υπάρξει κι έχουμε όλοι ακούσει. Γιατί τα δύο άτομα επέλεξαν να πάψουν να είναι εκείνοι που ήταν προ σχέσης. Επέλεξαν να γίνουν σιαμαία, οι αποφάσεις τους να παίρνονται από έναν άλλον, διαφορετικό άνθρωπο. Οι σχέσεις θέλουν αέρα, αυτόν που φυσάει όταν κάνουμε ένα βήμα πίσω και αφήνουμε χώρο στον άλλον. Να κινηθεί, να αναπνεύσει, να εκφραστεί. Να σέβεται επειδή αγαπά. Όχι να σέβεται επειδή «πρέπει», επειδή το απαιτούν οι περιστάσεις.

Οικογένεια. Αξία διαχρονική, ανυπέρβλητη. Στο βωμό αυτής γίνονται θυσίες, αλλάζουν πλάνα, επηρεάζονται ατομικά «θέλω» για χάρη συλλογικών «αλλά». Ο δεσμός της οικογένειας, τείνει μερικές φορές να γίνεται ασφυκτικός. Να καταπιέζει και να αποτρέπει επιλογές, ίσως γιατί δε συμβαδίζουν με ένα μοτίβο που έχει μέχρι στιγμής αναπτυχθεί. Ένα μοτίβο που δημιούργησαν κάποιοι πρόγονοι κι έτσι οι επόμενοι αναμένονται να ακολουθήσουν πιστά. Να γεννηθούμε, να πάμε σχολείο, να σπουδάσουμε, να βρούμε «μια καλή δουλειά», να παντρευτούμε, να κάνουμε δυο-τρία παιδιά, να πεθάνουμε. Να μην είμαστε ελεύθεροι.

Τα μέλη μιας οικογένειας, συχνά παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην επιλογή του συντρόφου ή της εργασίας. Άμεσα ή έμμεσα εκφράζουν γνώμες που επηρεάζουν το άτομο. Δημιουργούν δεύτερες σκέψεις και αμφιβολίες, ακρωτηριάζουν τον αυθορμητισμό και το συναίσθημα. Εν αντιθέσει, ένα άτομο που έχει την στήριξη της οικογένειας του σε ό,τι αυτό επιλέξει να κάνει, ανεξαρτήτως έγκρισης ή μη, νιώθει ελεύθερο. Μπορεί να εκφράζεται, να ζει την κάθε στιγμή χωρίς να νιώθει τον τρόμο της απόρριψης από τους πιο κοντινούς του ανθρώπους. Είναι χαρούμενο και αυτό αλληλεπιδρά πάνω στους άλλους τομείς στη ζωή του. Στην ερωτική του σχέση και την επίτευξη της προαναφερθείσας ισορροπίας. Στο χώρο εργασίας του και στην ελευθερία του να τον επιλέξει με βάση τα δικά του πιστεύω και επιρροές.

Εφόσον πρόκειται για αλυσίδα και σχέσεις αλληλεπίδρασης, περνάμε στον τομέα της δουλειάς. Μια πτυχή εκ φύσεως δύσκολη, πολύπλοκη και με απότομες στροφές. Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν την επιλογή της εργασίας. Οι προηγούμενες σπουδές, η κλίση, το πάθος, το ταλέντο, ο μισθός, ο κορεσμός. Η λίστα μοιάζει ατέλειωτη και η συζήτηση μπορεί να συνεχιστεί για ώρες. Η εστίαση στην προκειμένη περίπτωση όμως γίνεται στην ελευθερία μέσα στο χώρο εργασίας αλλά και την ευρύτερη έννοια της εργασίας. Ένα άτομο που καταπιέζεται στη δουλειά του, δεν συμβάλλει ουσιαστικά σε αυτήν. Απλώς ζωγραφίζει «τικ» σε κουτάκια και περνάει στο επόμενο κενό σε μία to-do list.

Αντιθέτως, ένα άτομο που ανοίγει τα φτερά του όσον αφορά τη δουλειά του, διεγείρει τη δημιουργικότητά του. Εναποθέτει αγάπη σε αυτό που κάνει κι έτσι δεν περιορίζεται, αποφέρει πιο ικανοποιητικά αποτελέσματα. Η ελευθερία στη δουλειά είναι ωφέλιμη προς όλες τις διαπλεκόμενες πλευρές. Τον εργαζόμενο και τον εργοδότη. Το έργο που παράγει και τις διαπροσωπικές σχέσεις ανάμεσα στους συναδέλφους. Η ελευθερία είναι η μητέρα νέων τεχνικών, καινοτόμων στρατηγικών και επιτυχημένων επιχειρήσεων. Επειδή τα άτομα που φτιάχνουν το όλο είχαν το ελεύθερο να δημιουργήσουν, να εφεύρουν, να βελτιώσουν.

Όρος: Ελευθερία. Ετυμολογία: Προσωπική υπόθεση λειτουργικής σημασίας.