Αισθήματα για το ταίρι που 'χουν τ' αδέρφια ή τα ξαδέρφια;

Έλξη μεταξύ ανθρώπων: ένα ανεξήγητο θα λέγαμε φαινόμενο. Εξού και η φράση «ο έρωτας είναι τυφλός». Τα κριτήρια για τον καθένα, εντελώς διαφορετικά. Σας έχει τύχει ποτέ να νιώσετε έλξη για τον/την σύντροφο των αδερφών σας ή ακόμη των ξαδέρφων σας; Ως συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις μας κατακλύζουν οι τύψεις και οι ενοχές. «Δεν είναι πρέπον, δεν είναι σωστό.», «Γιατί να μου συμβαίνει αυτό εμένα;», σκέφτεσαι. Ένα τέτοιο σενάριο θεωρείται πρόβλημα, αλλά πριν αρχίσετε να κατηγορείτε τον εαυτό σας, μελετήσαμε και βρήκαμε την προέλευσή του. Η απάντηση, ίσως και να σας ξαφνιάσει!

Η ακαταμάχητη, ανίκητη, δυνατή έλξη που πιθανόν για νιώσετε για τον σύντροφο της αδερφής σας, την κοπέλα του ξαδέρφου σας, κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι αληθινό συναίσθημα. Δεν είναι έρωτας, με εξαίρεση ελάχιστες περιπτώσεις. Η ανάγκη να αποκτήσουμε κάτι που έχουν τα αδέρφια μας, να νιώσουμε ανώτεροι-καλύτεροι-πιο πετυχημένοι είναι γνώριμο συναίσθημα. Ένα φαινόμενο με ποικίλες θεωρίες και ερευνητικό υλικό από την επιστήμη της ψυχολογίας με ένα κοινό σημείο αναφοράς: ο αδιάκοπος ανταγωνισμός μεταξύ των αδερφών έχει τις ρίζες του στη ζήλια. Αυτό δεν πρέπει να σας ξαφνιάζει καθώς -σύμφωνα πάντοτε με την επιστήμη- είναι φυσιολογικό να υπάρχει ανταγωνισμός ανάμεσα σε αδέρφια. Ο David Levy αναφέρθηκε πρώτος στον όρο «αντιπαλότητα των αδελφών»(1941) με το χαρακτηριστικό απόφθεγμα πως για έναν μεγαλύτερο αδελφό, «η επιθετική αντίδραση στο νεογέννητο μωρό είναι τόσο τυπική που θα ήταν ασφαλές να πούμε ότι είναι ένα σύνηθες χαρακτηριστικό της οικογενειακής ζωής».

Όταν το πρώτο παιδί γεννιέται, απολαμβάνει την αποκλειστική προσοχή και φροντίδα των γονέων του. Ο κόσμος του παιδιού «κλονίζεται» και αλλάζει ξαφνικά με τον ερχομό ενός δεύτερου παιδιού, αφού αυτό συνεπάγεται τη μετατόπιση της σημασίας των γονέων στο νεογέννητο, ενώ η αποκλειστική σχέση παιδιού-γονέα αποτελεί πλέον παρελθόν. Η ζήλια είναι επίσης ένα αναμενόμενο συναίσθημα μεταξύ αδερφών. Σε μια προσπάθεια να κερδίσουν την αγάπη, τον θαυμασμό και την αναγνώριση από τη μητέρα και τον πατέρα, τα αδέλφια ξεκινούν από νωρίς να ανταγωνίζονται το ένα το άλλο. Ο Alfred Adler θεωρούσε πως τα αδέλφια «πασχίζουν για σημασία» μέσα στην οικογένεια. Υποστήριξε πως η σειρά γέννησης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξης της προσωπικότητας των παιδιών. Για παράδειγμα, τα πρωτότοκα τείνουν να έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν συναισθήματα κατωτερότητας, καθώς η κεντρική τους θέση στην οικογένεια αλλάζει, αφότου γεννηθεί το αδερφάκι τους. Από την άλλη, τα παιδιά που γεννιούνται αργότερα τείνουν να έχουν καλύτερες κοινωνικές δεξιότητες, καθώς καλούνται να αλληλεπιδρούν με αδέρφια καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Το πόρισμα της επιστήμης; Η αδελφική αντιζηλία και αντιπαλότητα συχνά υπάρχουν από την παιδική ηλικία και πολλές φορές συνεχίζουν ακόμα και καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Τα αδέρφια ή ακόμη και τα ξαδέρφια που επιδιώκουν τη μέγιστη προσοχή από γονείς ή θείους/θείες και την υπεροχή τους έναντι των άλλων, φέρουν αυτό το κατάλοιπο από τα παιδικά τους χρόνια και στην ενήλικη ζωή τους. Ο ανταγωνισμός στις ερωτικές σχέσεις δεν αποτελεί εξαίρεση. Εκεί λοιπόν πιθανόν να αποκτήσουν ένα περίεργο συναίσθημα έλξης προς τον ερωτικό σύντροφο των αδερφών ή ξαδέρφων τους. Σ’ αυτό το στάδιο είναι εξαιρετικά σημαντικό να κατανοήσει κάποιος πως δε χρειάζεται αυτό να μας δημιουργεί ντροπή. Η επιστημονική εξήγηση καλύπτει αυτό το ενδεχόμενο. Σε ένα δεύτερο στάδιο, το άτομο που νιώθει αυτή την «απαγορευμένη έλξη» μπορεί να την απενοχοποιήσει και να μην τρέξει να την κατηγοριοποιήσει ως «αγάπη» ή «έρωτα» για αυτό το πρόσωπο. Ιδού μια άτυχη, αλλά ρεαλιστική παρομοίωση: φανταστείτε να βλέπατε την αδερφή σας ή τον αδερφό σας με ένα ζευγάρι ολοκαίνουρια γυαλιά ηλίου. Αμέσως μπορεί να νιώθατε έντονη επιθυμία να τα πιάσετε στα χέρια σας, να τα δοκιμάσετε και εσείς, να δείτε αν σας πάνε. «Πρέπει να αποκτήσω αυτά τα γυαλιά ηλίου», σκέφτεστε. Δεν έχετε αποφασίσει καν αν σας αρέσουν, αν σας πάνε, απλώς θέλετε να τα αποκτήσετε. Ίσως και να ζητήσετε να τα «δανειστείτε» από τα αδέρφια σας. Κάπως έτσι λοιπόν η ζήλια και ο ανταγωνισμός κάνουν ελκυστικό στα μάτια σας τον/την σύντροφο των αδερφών ή ξαδέρφων σας.

Ακόμη κι αν αρχικά ο ανταγωνισμός μεταξύ αδερφών φαίνεται να αφορά τις σχολικές επιδόσεις, τα επιτεύγματα στη ζωή, αν ψάξουμε λίγο βαθύτερα, -όπως υποστηρίζει η ψυχαναλυτική επιστήμη- ο πραγματικός λόγος ανταγωνισμού είναι η αγάπη των γονιών. Κάθε παιδί στον κόσμο, είτε μικρό είτε μεγάλο, αναζητά και επιζητά την αγάπη, χωρίς διακρίσεις, χωρίς συγκρίσεις, αλλά για αυτό ακριβώς που είναι.