«Μόνο οι πιο σοφοί και οι πιο ανόητοι δεν αλλάζουν ποτέ»

Οι εποχές εναλλάσσονται σε έναν αέναο κύκλο διαδοχών. Είναι κλιματικά χαρακτηριστικά του πλανήτη μας, κάτι αδιαμφισβήτητο. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τις εποχές.  Από πολύ μικρή ηλικία, στο σχολείο μαθαίνουμε ότι ο κάθε χρόνος έχει τέσσερις εποχές (αν εξαιρέσουμε το γεγονός πως τώρα με την κλιματική αλλαγή αυτές οι τέσσερις εποχές κινδυνεύουν να γίνουν δύο). Θα διερωτάστε: «Πού το πάει αυτή;»

Ενώ βλέπουμε την αλλαγή των εποχών, πολλές φορές μέσα μας ευχόμαστε και την αλλαγή χαρακτήρα και συμπεριφοράς των ανθρώπων γύρω μας. Πόσες φορές πιάσατε τον εαυτό σας να το εύχεται αυτό;

«Μόνο οι πιο σοφοί και οι πιο ανόητοι άνθρωποι δεν αλλάζουν ποτέ» είπε πριν πολλά χρόνια ο Κινέζος φιλόσοφος Κομφούκιος και εξακολουθεί να είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχουν δύο είδη ανθρώπων: αυτοί που πιστεύουν και υποστηρίζουν θερμά πως οι άνθρωποι αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου, το λεγόμενο κίνημα «Μπορώ να αλλάξω κάποιον» και η άλλη μερίδα ανθρώπων που θεωρούν ότι ο χαρακτήρας είναι κάτι αμετάβλητο στη φύση του ανθρώπου, ίσως ακόμη και κληρονομικό χαρακτηριστικό, το κίνημα «Η ουρά του σκύλου δεν ισιώνει».

Μείνατε ποτέ με την εντύπωση ότι ένας άνθρωπος τσιγκούνης, ζηλιάρης, εγωκεντρικός θα μπορούσε να αλλάξει το χαρακτήρα του μετά από μία συγκεκριμένη ηλικία; Έχετε δει ποτέ άνθρωπο τσιγκούνη να αλλάζει; Από ‘κει που είχε καβούρια στην τσέπη να κερνάει όλη την παρέα; Έχετε δει ποτέ άνθρωπο ζηλιάρη να αλλάζει; Να γίνεται ως δια μαγείας τέρας ψυχραιμίας και χαλαρότητας; Δε χρειάζεται να απαντήσετε τώρα τις ερωτήσεις, εδώ παρέχουμε “food for thought” που λένε και οι Άγγλοι.

Από την άλλη, θα ήταν τουλάχιστον αφελές να μην αναφερθούμε σε περιπτώσεις ανθρώπων που μπορεί μεν να μην άλλαξαν χαρακτήρα, αλλά τρόπο συμπεριφοράς. Αυτό συμβαίνει συνήθως μετά από ένα life-changing-event όπως για παράδειγμα ένα σημαδιακό γεγονός στη ζωή κάποιου ατόμου, ένα ατύχημα, μια μεγάλη απώλεια, μια δοκιμασία με την υγεία. Παραδείγματα σαν το πιο πάνω θα βρείτε άπειρα, είτε με μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο, είτε μια απρόσμενη κουβέντα που θα έχετε με κάποιο γείτονά σας.

Επειδή όμως σ’ αυτήν εδώ τη στήλη αρεσκόμαστε στο να κάνουμε την έρευνά μας σε κάθε θέμα που ακουμπάμε, όσοι αναρωτιέστε ακόμα εάν αλλάζει η προσωπικότητα ή εάν παραμείνει η ίδια για μια ζωή, σας έχουμε (επιστημονική) απάντηση: αυτό που συμβαίνει όσο μεγαλώνουμε, είναι ένας συνδυασμός και των δύο!

Σε μία νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα από την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία (American Psychological Association) παρατηρήθηκε και καταγράφηκε η σταθερότητα της προσωπικότητας ενός μεγάλου δείγματος Αμερικανών και οι αλλαγές που παρουσιάστηκαν σε διάστημα 50 ετών (από 16 ετών μέχρι τα 66). Οι επιστήμονες εξέτασαν ιδιότητες που σχετίζονται με τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, όπως για παράδειγμα τα επίπεδα εξωστρέφειας, δεκτικότητας, συναισθηματικής σταθερότητας, επιμέλειας και πόσο ανοικτοί είναι οι συμμετέχοντες σε νέες εμπειρίες. Τα ευρήματα της έρευνας ίσως σας ξαφνιάσουν.

Κάποια χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των ανθρώπων δεν έμειναν πάντα τα ίδια κατά τη διάρκεια των πέντε δεκαετιών, με πολλούς ανθρώπους να δείχνουν εντυπωσιακές αλλαγές! Τα καλά νέα από την έρευνα, είναι ότι σε όσες περιπτώσεις υπήρξε σημαντική αλλαγή προσωπικότητας, η στροφή αυτή, ως επί το πλείστον έγινε προς μια θετική κατεύθυνση. Δηλαδή, όσο μεγαλώνουμε γινόμαστε πιο ευσυνείδητοι, πιο συναισθηματικά σταθεροί και πιο δεκτικοί.

Τόνοι από μελάνι έχουν χυθεί από τους υποστηρικτές του κινήματος «ο άνθρωπος δεν αλλάζει» αλλά και από το απέναντι κίνημα «μπορεί να αλλάξει». Η εξέλιξη της επιστήμης και των ερευνών μας δίνει μια ισοπαλία και για τις δύο πλευρές. Ο κάθε άνθρωπος φέρει τα δικά του βιώματα, τις δικές του αρχές, τον μοναδικά δικό του χαρακτήρα, σε ένα περιβάλλον που συνεχώς αλλάζει. Επομένως, η κάθε αλλαγή στον χαρακτήρα είναι ευπρόσδεκτη, αρκεί να είναι θετική.

Ευχή μας όσο μεγαλώνουμε, να γινόμαστε καλύτεροι, σαν το παλιό, καλό κρασί. Όσο για εσάς φίλοι μου, που περιμένετε να δείτε αλλαγές στο ταίρι σας, τους φίλους σας, κάποιο συγγενή, σας έχω μόνο μια ερώτηση: Με πόση υπομονή οπλίσατε τον εαυτό σας;