Την πρώτη απιστία δεν ακολουθούν υποχρεωτικά κι επόμενες

Η ερωτική σχέση ενός ζευγαριού δοκιμάζεται συνεχώς. Η δοκιμασία που φέρνει ίσως τις χειρότερες επιπτώσεις στη σχέση, είναι η απιστία. Υπάρχει ένα γνωστό ρητό που πολλοί χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε το γεγονός της απιστίας: “once a cheater always a cheater.” Η απιστία σαν όρος μεταφράζεται διαφορετικά από τον καθένα, υπάρχει όμως ένας επιστημονικός τίτλος, που χρησιμοποιείται στις έρευνες γύρω από το θέμα: «έξτρα δυαδική ερωτική εμπλοκή». Ορίζεται ως η πράξη της επαφής ενός ατόμου με κάποιο άλλο άτομο εκτός από τον/τη σύντροφό του, καθώς είναι δεσμευμένος σε μια αποκλειστική ερωτική σχέση (Glass & Wright, 1985). Αφού ξεκαθαρίσαμε τον όρο της απιστίας, πάμε στην «καυτή πατάτα». Τι οδηγεί ένα άτομο να απατήσει τον σύντροφό του την πρώτη φορά; Γιατί υπάρχει η εντύπωση πως άμα το έκανε μια φορά θα το ξανακάνει;

Σε μια προσπάθεια να καταρρίψουμε αυτή την απόλυτη άποψη, εξετάσαμε όλες τις πιθανότητες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένας συνδυασμός από λόγους οδηγούν ένα δεσμευμένο άνθρωπο να απατήσει το ταίρι του. Αν δεν ξέρουμε τι είναι αυτό που τον οδήγησε σε αυτή την πράξη, πώς θα γνωρίζουμε αν υπάρχει πιθανότητα να το επαναλάβει; Στην πολύ πρόσφατη έρευνα του Selterman και των συνεργατών του (2019), περίπου 500 συμμετέχοντες (ετεροφυλόφιλα άτομα) έδωσαν τους λόγους που τους οδήγησαν στην απιστία. Οι ερευνητές κατέληξαν σε οκτώ βασικά κίνητρα τα οποία αξίζει να αναφέρουμε για να κατανοήσουμε καλύτερα τον τρόπο σκέψης και δράσης κάποιου που απιστεί. Ποια ήταν αυτά;

1. «Μας τελείωσε η αγάπη». Το 77% δήλωσαν ότι η έλλειψη αγάπης για τον σταθερό σύντροφό τους, ήταν ένας αρκετά σημαντικός λόγος να απιστήσουν.

2. «Θέλω ποικιλία». Σχεδόν ένας στους 4 δήλωσαν πως το έκαναν ως αντίδραση στην πλήξη που ένιωθαν στην παρούσα σχέση τους.

3. «Νιώθω παραμελημένος/η από τον/την σύντροφό μου». Η απιστία ήταν η απάντηση στην έλλειψη προσοχής του συντρόφου τους.

4. «Το απρόβλεπτο των περιστάσεων». Μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων δήλωσε πως κάποιοι απρόβλεπτοι παράγοντες σε μια περίσταση τους οδήγησαν στην απιστία. Για παράδειγμα, ίσως να ήταν κάπου να έπιναν αλκοόλ ή να βρέθηκε μπροστά τους μια απρόσμενη ευκαιρία.

5. «Για να ενισχύσω την αυτοεκτίμησή μου». Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες (57%) δήλωσαν ότι η απιστία ενισχύει το δικό τους «εγώ» και την αυτοεκτίμησή τους.

6. «Απιστία από θυμό». Αυτός ήταν ακόμη ένας από τους λόγους που δόθηκαν στην έρευνα, θεωρώντας πως απατώντας το σύντροφό τους, κατά κάποιον τρόπο τον τιμωρούν ή τον εκδικούνται.

7. «Δεν αισθάνομαι αφοσιωμένος στη σχέση μου». Έχοντας χαμηλά επίπεδα αφοσίωσης στον ερωτικό σύντροφο, η έλλειψη αγάπης και η έλλειψη δέσμευσης, προκαλούν γενικά συναισθήματα δυσαρέσκειας μέσα στη σχέση και αυτά με τη σειρά τους δίνουν κίνητρο για απιστία.

8. «Λόγω ερωτικής επιθυμίας». Περίπου 1 στους 3 συμμετέχοντες ανέφεραν την ερωτική τους επιθυμία ως λόγο για την απιστία. Πιθανόν στην παρούσα σχέση τους να μην ήταν η συχνότητα η επιθυμητή ή το στιλ ή να μη λάμβαναν συγκεκριμένα πράγματα που επιθυμούσαν από το ταίρι τους.

Ενώ η απιστία μέσα σε μια ερωτική σχέση ξεκινάει με έναν λόγο, τελικά ένας συνδυασμός από τους παραπάνω οδηγεί σε αυτή τη συμπεριφορά. Τις επιπτώσεις της απιστίας σε ένα άτομο που μόλις ανακάλυψε πως εξαπατήθηκε, περιγράφει άψογα η Melinda Carver, σύμβουλος σχέσεων. «Γυρίζει ανάποδα ολόκληρος ο κόσμος σας όταν ανακαλύψετε ότι ο σύντροφός σας απατά, [και] αρχίζετε να βλέπετε τα πάντα στη σχέση σας ως ένα ψέμα ενώ η αυτοεκτίμησή σας πέφτει κατακόρυφα.» Κανένας νοήμων άνθρωπος δεν επιθυμεί να βιώσει τέτοια συναισθήματα. Πώς όμως απαντάμε στον φόβο πως «αν το έκανε μια φορά, σίγουρα θα το ξανακάνει» είτε στην τρέχουσα σχέση είτε στην επόμενη; Κι αν είστε εσείς η επόμενη σχέση του ατόμου που απάτησε στο παρελθόν, θα κοιμάστε με το ένα μάτι ανοιχτό; Πάρτε βαθιές ανάσες και διαβάστε παρακάτω. Οι προβλέψεις της επιστήμης δεν είναι και τόσο δυσοίωνες, όμως καλό θα ήταν να είστε προσεκτικοί.

Φτάνουμε λοιπόν στην ερώτηση του εκατομμυρίου: Εάν κάποιος απατήσει τον σύντροφό του σε μία σχέση, ποιες είναι οι πιθανότητες να το κάνει σε μια άλλη σχέση; Αυτό το ερώτημα απάντησε μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Ντένβερ που δημοσιεύτηκε το 2017. Το δείγμα περιλάμβανε άτομα ηλικίας 18 έως 34 ετών που ήταν σε σοβαρές ερωτικές σχέσεις, όχι όμως παντρεμένοι. Τα αποτελέσματα άκρως αποκαλυπτικά: το 45% των ατόμων που απατούσαν τον σύντροφό τους στην πρώτη σχέση, ανέφεραν ότι το έκαναν επίσης και στη δεύτερη, ενώ μόνο το 18% των ατόμων που δεν είχαν απατήσει το ταίρι τους στην πρώτη σχέση, απάτησαν στη δεύτερη. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως εκείνοι που ήταν άπιστοι σε μια σχέση, είχαν τρεις φορές παραπάνω πιθανότητες να είναι άπιστοι στην επόμενη, σε σύγκριση με άτομα που δεν απάτησαν τον σύντροφό τους στην πρώτη σχέση. Άλλα στοιχεία δείχνουν που δημοσιεύτηκαν κατά καιρούς πως τα παντρεμένα ζευγάρια βρίσκονται σε πιο ευνοϊκή θέση. Τα στατιστικά δείχνουν γενικό κίνδυνο για απιστία περίπου στο 20 τοις εκατό των περιπτώσεων, ενώ τα ποσοστά για ερωτική επαφή με κάποιον εκτός μιας τρέχουσας σχέσης είναι πολύ υψηλότερα μεταξύ εκείνων που είναι σε σχέση, αλλά χωρίς να έχουν παντρευτεί. Η εξήγηση είναι απλή: άτομα που έχουν κατασταλάξει και έχουν δεσμευτεί μακροπρόθεσμα ή εφ’ όρου ζωής με έναν σύντροφο έχουν λιγότερες πιθανότητες να απιστήσουν.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως οι “serial cheaters” υπάρχουν και ζουν ανάμεσά μας. Ανακουφιστικό να γνωρίζουμε πως τείνουν να απιστούν για λόγους που έχουν περισσότερο σχέση με την προσωπικότητά τους από τις περιστάσεις τους. Αποδεχόμαστε το γεγονός πως μερικοί άνθρωποι είναι απλώς πιο πιθανό από τους άλλους να (εξα)πατήσουν τους συντρόφους τους, ενώ υπάρχει και το εξής στατιστικό παράδοξο: μερικοί άνθρωποι είναι πιο πιθανό να επιλέξουν ταίρι που είναι άπιστο και αυτό να τους συμβεί σε περισσότερες από μια σχέση χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη εξήγηση γι’ αυτό το φαινόμενο. Το πόρισμα της επιστήμης, αλλά και το δικό μας είναι κοινό γι’ αυτό στην επόμενη σας σχέση καλό θα ήταν να το έχετε κατά νου: οι συμπεριφορές του παρελθόντος δε θα πρέπει να ορίζουν και το μέλλον. Φυσικά και εμπεριέχουν ρίσκο απιστίας οι σχέσεις μόνο με ένα ταίρι. Αυτό όμως δε θα πρέπει να μας εμποδίζει να χαρίσουμε την αγάπη και αφοσίωση μας στο ταίρι μας, μόνο και μόνο από το φόβο για κάτι που «πιθανόν να συμβεί».