Τι σχέση έχουν τα social media με την κατάθλιψη;

Social media, κατάθλιψη. Δεν είναι δύσκολο να τα συσχετίσουμε στο μυαλό μας. Αν έχετε λογαριασμούς σε διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πολύ πιθανόν να τσακώσατε τον εαυτό σας να νιώθει μια μελαγχολία καθώς χαζεύατε ειδήσεις, φωτογραφίες και βίντεο των φίλων σας ή των celebrities από τις διακοπές τους και την «υπέροχη» όπως δείχνουν ζωή τους. «Είμαστε μια λυπημένη γενιά με χαρούμενες φωτογραφίες» γράφουν οι millennials στα social media.

Δεν είναι κρυφό πως τα social media, μεταξύ όλων των προτερημάτων που μπορεί να μας προσφέρουν μας προκαλούν επίσης συναισθήματα όπως, άγχος, ζήλεια, στεναχώρια, ενώ μέσω αυτών προωθείται μια μη ρεαλιστική αναπαράσταση της πραγματικότητας, της καθημερινής ζωής. Έτσι λοιπόν, θελήσαμε να μάθουμε κατά πόσο αληθεύει η θεωρία πως όσο περισσότερο χρόνο περνάμε σε facebook, instagram κ.ά., τόσο πιο πιθανό είναι να πέσουμε σε κατάθλιψη.

Πολλοί ερευνητές σε διάφορα σημεία του κόσμου καταπιάστηκαν με αυτό το θέμα, φανερώνοντας πως η συσχέτιση των social media με την κατάθλιψη είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Έτσι για τα στατιστικά, σας παραθέτουμε μερικά συμπεράσματα. Μελέτη μεταξύ 1787 ενηλίκων στις ΗΠΑ, απέδειξε πως η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι συνδεδεμένη σε μεγάλο βαθμό με την κατάθλιψη (Lin et al., 2016). Συγκεκριμένα η μελέτη δείχνει ότι οι καταθλιπτικοί συμμετέχοντες είχαν την τάση να αλληλεπιδρούν έντονα με τα κοινωνικά μέσα. Παρομοίως και στην Αυστραλία όπου οι Hoare, Milton, Foster και Allender (2017) συμπέραναν ότι ένα υψηλότερο επίπεδο καταθλιπτικής διάθεσης ήταν διαδεδομένο μεταξύ 2967 Αυστραλών εφήβων που έκαναν έντονη χρήση του διαδικτύου. Οι Scherr και Brunet (2017) κατέδειξαν στη μελέτη τους ότι οι καταθλιπτικοί χρήστες είναι πιθανό να περνούν περισσότερο χρόνο στο Facebook για να απαλλαγούν από συμπτώματα άγχους.

Μελέτη που δημοσίευσε το Journal of Experimental Psychology (2018) κάνει αναφορά στον όρο «παθητική χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης» (PSMU) δηλαδή το σκρολάρισμα στα social media. Αυτή η συνήθεια έχει συσχετιστεί με συμπτώματα κατάθλιψης. Σε αυτήν τη μελέτη, 125 φοιτητές ανέφεραν πως είχαν την πιο πάνω συνήθεια και ταυτόχρονα βίωναν συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους 7 φορές την ημέρα για 14 ημέρες. Το πόρισμα; Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι συμμετέχοντες ξόδευαν περισσότερο χρόνο σε παθητική χρήση των social media, παρουσίασαν επίσης υψηλότερα μέσα επίπεδα κατάθλιψης και αισθημάτων μοναξιάς, απελπισίας και κατωτερότητας.

Σ’ αυτό το σημείο επιτρέψτε μας να σας συστήσουμε τον όρο “social media fatigue” (κόπωση των μέσω κοινωνικής δικτύωσης) τον οποίο θα συναντήσουμε πιο κάτω. Οι επιστήμονες το περιγράφουν ως μια κατάσταση κατά την οποία οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πάσχουν από ψυχική εξάντληση αφού βιώσουν διάφορες τεχνολογικές, ενημερωτικές και επικοινωνιακές υπερφορτώσεις μέσω της συμμετοχής τους και των αλληλεπιδράσεων τους στις διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες κοινωνικών μέσων.

Ακόμη μια πρόσφατη μελέτη που εντοπίσαμε στο International Journal of Information Management (2018) και επικεντρώνεται στη διαδικτυακή κόπωση που προκαλούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την ψυχολογική ευημερία των χρηστών. Τα ευρήματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι η παθολογική χρήση των social media έφερε κούραση και κορεσμό στους χρήστες, γεγονός που αργότερα τους προκάλεσε αυξημένο άγχος και κατάθλιψη. Ένας αυξανόμενος αριθμός χρηστών των social media απομακρύνεται και να αποφεύγει να συμμετάσχει σε αυτά λόγω της κόπωσης που αντιμετωπίζουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Guest Post, 2017). Ιδού και τα αποτελέσματα: η παθολογική χρήση των social media είναι αυτή που προκαλεί τη λεγόμενη «κόπωση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης». Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η αντιμετώπιση του “social media fatigue” μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη και άγχος.

Η δημοφιλία των μέσω κοινωνικής δικτύωσης μεγαλώνει χρόνο με το χρόνο, με νέες πλατφόρμες να προστίθενται στη λίστα. Δεν αγνοούμε φυσικά το γεγονός ότι έχουν και ευεργετικές επιπτώσεις για τους χρήστες σε διάφορες πτυχές της ζωής τους. Αυτό που τονίζει η επιστήμη είναι πως η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης φέρνει αναπόφευκτες αρνητικές συνέπειες.  Δεν ισχυριζόμαστε πως θα πρέπει να διακόψετε κάθε επαφή με τα social media, όχι. Όπως ισχύει για τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, όταν γίνονται με μέτρο, τότε περιορίζουμε τις πιθανότητες εθισμού και αρνητικών επιπτώσεων. Μπορείτε να θωρακιστείτε με μια συμβουλή: χαράξτε τη δικιά σας πορεία, προβάλετε το δικό σας στιλ και μην πιστεύετε όλα όσα τα μάτια σας βλέπουν online.

Να θυμάστε: “Happiness is a state of mind.”