Ξάφνιασε τον εαυτό σου!

Ξυπνάς κάθε μέρα στις 8. Σηκώνεσαι μετά από 10 λεπτά. Σκουντουφλάς στην καρέκλα που είναι χρόνια στη λάθος θέση, αλλά δε λες να τη μετακινήσεις. Πίνεις τον καφέ σου, όπως κάθε μέρα, στην ίδια κούπα. Ντύνεσαι και φοράς ένα απ’ τα δυο-τρία ίδια συνολάκια, που έχουν καταντήσει το σήμα κατατεθέν σου. Παίρνεις την ίδια διαδρομή και με το ίδιο μέσο κινείσαι προς τη δουλειά ή τη σχολή σου.

Σε μισή ώρα φτάνεις στον προορισμό σου και ξαφνικά όταν βρίσκεσαι στην κατάσταση όπου πρέπει να πάρεις νέες αποφάσεις και να χρησιμοποιήσεις το μυαλό σου αναρωτιέσαι πότε και πώς έφτασες εκεί. Ποια αόρατη δύναμη σε τάισε, σε έντυσε και σε έριξε μέσα στο αμφιθέατρο ή στο γραφείο σου;

Γνώριμη κατάσταση, σωστά; Αυτή κι άλλες τόσες είναι οι λεγόμενες στιγμές του αυτόματου πιλότου όπου μας μετατρέπουν σε άκρως προγραμματισμένα και συνεπώς προβλέψιμα όντα. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να έχουμε τέτοιες στιγμές, ιδιαίτερα σε φάσεις ρουτίνας, όμως πολλές φορές παρασυρόμαστε κι επεκτείνουμε αυτόν τον αυστηρό προγραμματισμό και σε άλλους τομείς της καθημερινότητας ή της συμπεριφοράς μας, όπου θα έπρεπε να έχουμε περισσότερη ευελιξία στη σκέψη μας. Συνεπώς, καταλήγουμε να δημιουργούμε συγκεκριμένα μοτίβα στις εκφράσεις μας, στον τρόπο δράσης μας μέχρι και στο πώς αντιλαμβανόμαστε το τι συμβαίνει γύρω μας. Κάπως έτσι, λοιπόν, πέφτουμε στην παγίδα και γινόμαστε προβλέψιμοι.

Προβλέψιμα άτομα θεωρούνται όσα λειτουργούν κατ’ επανάληψη με τον ίδιο τρόπο και διατηρούν την ίδια προσέγγιση για όλα τα θέματα της ζωής τους. Έτσι είναι αρκετά εύκολο να προβλεφθεί οτιδήποτε πρόκειται να κάνουν, να πουν και να νιώσουν. Για παράδειγμα, βάζουν στη ζωή τους συγκεκριμένους τύπους ανθρώπων, φλερτάρουν με τον ίδιο τρόπο, προγραμματίζουν τις διακοπές τους με κάθε λεπτομέρεια, με συνέπεια να χάνεται κάθε είδος πρωτοτυπίας και να χτίζονται περιορισμοί.

Απαγορεύουν την είσοδο στην πρωτοβουλία, στο καινούριο και στο ξένο διότι θα τους οδηγήσει στο ξεβόλεμα. Γίνονται πρωταγωνιστές σε μια ταινία όπου οι θεατές, απ’ τα πρώτα λεπτά, έχουν όλα τα στοιχεία για να τους ψυχολογήσουν, να ξεδιαλύνουν την υπόθεση κι επομένως να γνωρίζουν τι θα γίνει στο τέλος. Καμία ίντριγκα, καμία πλοκή. Μόνο μονοτονία.

Απ’ την άλλη, οι απρόβλεπτοι άνθρωποι δε ζουν και δε σκέφτονται σε καλούπια, οι πράξεις τους υποκινούνται κατά βάση απ’ το ένστικτό τους κι όχι απ’ την υπέρμετρη ανάλυση δεδομένων. Δεν ακολουθούν νόρμες, είναι δεξαμενές πρωτότυπων ιδεών και τους εξιτάρει το διαφορετικό. Δεν κόβουν και ράβουν τον εαυτό τους ώστε να ταιριάξουν και να βολευτούν μέσα στα πρότυπα, αλλά δημιουργούν τα δικά τους.

Όλοι γοητευόμαστε από αυτούς, τους θαυμάζουμε, αλλά και πολλές φορές νιώθουμε ένα ίχνος ενοχής κι ίσως μικρής ζήλιας, επειδή –ενώ έχουμε τη δυνατότητα να αποκτήσουμε κι εμείς αυτή τη νοοτροπία– δεν τολμάμε να τους μοιάσουμε. Αισθανόμαστε συνηθισμένοι κι άχρωμοι απέναντί τους, αφού η αύρα τους μας συναρπάσει κι ενισχύει την περιέργειά μας για το ποια θα ‘ναι η επόμενη σκέψη και κίνησή τους.

Βέβαια, οι απρόβλεπτοι άνθρωποι δεν κουβαλούν το μαγικό γονίδιο το οποίο τους οδηγεί σε αυτή τη στάση ζωής. Ούτε υπάρχει ο χρυσός κανόνας, τον οποίο αν ακολουθήσεις θα υιοθετήσεις αστραπιαία αυτόν τον τρόπο σκέψης. Είναι οι απλές πράξεις που έχουν τη δύναμη να σπάσουν την τυποποιημένη και τετριμμένη αντίληψή σου και να σε οδηγήσουν σε μη περπατημένα κι απρόβλεπτα μονοπάτια.

Μην παραγγείλεις σήμερα απ’ το ίδιο μαγαζί. Πάρε άλλη διαδρομή καθώς πας στη δουλειά σου ή στη σχολή σου. Πρότεινε σε εκείνη την παρέα, που λέτε μόνο το τυπικό «Γεια, τι κάνεις;», να βγείτε για έναν καφέ. Άσε για μια μέρα τις υποχρεώσεις σου στην άκρη και κάνε έκπληξη στο ταίρι σου, κανονίζοντας μια ημερήσια εκδρομή. Μίλα στο πρόσωπο που γδύνεις με τα μάτια σου κάθε φορά που συναντιέστε, όμως περιμένεις από ‘κείνο την πρώτη κίνηση. Μην πάρεις ένα ξερό τηλέφωνο τους γονείς σου, αλλά πρότεινέ τους να βγείτε να τα πείτε έξω κι επιτέλους, κλείσε εκείνο το εισιτήριο με ανοικτή ημερομηνία επιστροφής.

Φυσικά, είναι δύσκολο να βγούμε απ’ τη ζώνη άνεσης και τον καθημερινό τρόπο ζωής μας, καθώς καθετί καινούριο μας κάνει να νιώθουμε άβολα και μερικές φορές εκτεθειμένοι, αφού παύει να μας προστατεύει η νοητή ασφάλεια της συνήθειας. Ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος να μας αποτρέπει κάθε φορά που τολμάμε να κάνουμε κάτι νέο, κάτι που ξενίζει, είτε αυτό είναι απλό, όπως να δοκιμάσουμε ένα καινούριο γεύμα, είτε μεγάλο, όπως να μετακομίσουμε σε άλλη πόλη ή χώρα.  Αυτά, όμως, αποτελούν τη δίοδο για τις πιο συναρπαστικές κι αξέχαστες εμπειρίες της ζωής μας.

Μην είσαι, λοιπόν, βαρετός. Ξάφνιασε τον εαυτό σου. «Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική να τη συντρίβεις», όπως έγραψε ο Νίκος Καζαντζάκης. Τι περιμένεις;