Ο εγωισμός άλλοτε τυφλώνει κι άλλοτε μας ανοίγει τα μάτια

Εγωισμός∙ μία τόσο γνώριμη λέξη που επιχειρεί να περιγράψει ένα αρκετά πολύπλοκο στοιχείο του χαρακτήρα μας. Όπως σε όλα τα πράγματα υπάρχει καλή και κακή πλευρά, η έννοια του εγωισμού κρύβει κι αυτή ισχυρές αντιθέσεις. Ο αντίκτυπός του έχει προκαλέσει τεράστιες ζημιές στις ανθρώπινες σχέσεις αλλά κι αξιοσημείωτα θαύματα στη σχέση με τον εαυτό μας. Έχει τη δύναμη και την ευελιξία να μας πληγώσει ή να μας προστατέψει. Να μας τυφλώσει ή να μας ανοίξει τα μάτια. Τι είναι, όμως, ο εγωισμός και πώς μπορούμε να επωφεληθούμε απ’ την, ας πούμε, καλή του πλευρά;

Ο εγωισμός κουβαλά συνήθως αρνητική χροιά στο άκουσμά του, καθώς φέρνουμε στο νου μας έναν άνθρωπο ο οποίος δρα και σκέφτεται μόνο για το δικό του συμφέρον με αποτέλεσμα να παραμερίζει τις επιθυμίες και τις απόψεις των άλλων. Είναι ικανός να πληγώσει, να προδώσει και γενικά να καταστρέψει με οποιονδήποτε τρόπο στο βωμό μιας προσωπικής υπεράσπισης. Αρκεί να διατηρήσει την υπόστασή του αμετάβλητη και να αναδειχθεί στα μάτια των άλλων. Συνεπώς, ο εγωιστής είναι ο αδίστακτος, ιδιοτελής κι ανάλγητος άνθρωπος, που μόλις τύχει να γνωρίσεις κάποιον τέτοιον οφείλεις να τρέξεις μακριά του. Η λογική σου υπενθυμίζει τι κακό έχεις πάθει από τέτοια άτομα στο παρελθόν και πόσο σε πλήγωσαν κι έτσι οι άμυνές σου εντείνονται.

Μπορούμε να δούμε, όμως, την πλευρά του εγωιστή από άλλη οπτική γωνία; Υπάρχει περίπτωση να δούμε τον εγωισμό ως θετικό στοιχείο του χαρακτήρα κάποιου ή και του δικού μας; Μήπως, στην τελική, οι εγωιστές είναι εκείνοι που έχουν πληγωθεί υπερβολικά και προσπαθούν να προστατέψουν τον εαυτό τους;

Κανείς δε γεννήθηκε εγωιστής, αλλά εξελίχθηκε στην πορεία είτε από υπερβολική αγάπη, που τον έκανε να πιστεύει πως μόνο αυτός υπάρχει, μόνο αυτός έχει αξία κι είναι ανώτερος των υπολοίπων λόγω της τεράστιας προσοχής που είχε λάβει είτε από μια μεγάλη απογοήτευση, προδοσία ή έλλειψη σεβασμού κι εκτίμησης που βίωσε από κάποιον ή κάποιους κι έτσι θωρακίστηκε στον ασφαλή μικρόκοσμό του  κι έδωσε ο ίδιος στον εαυτό του το σεβασμό που δεν είχε κερδίσει.

Ο εγωισμός όμως, πέρα από όλες τις αρνητικές έννοιες που διαθέτει, σημαίνει επίσης κι αξιοπρέπεια. Πρέπει να υπάρχει μέσα μας καθώς μας υπενθυμίζει την αξία μας, τα όρια της ανοχής μας αλλά και τις πληγές μας. Είναι η προειδοποίηση όταν βλέπουμε πως μια σχέση μας παίρνει περισσότερα από όσα μας δίνει, το φρένο όταν κάνουμε κάτι ή είμαστε σε μια κατάσταση που είναι τοξική και το χέρι που χρειαζόμαστε για να μας σηκώσει όταν έχουμε καθηλωθεί στο πάτωμα μετά από μια απογοήτευση ή αποτυχία.

Χωρίς εγωισμό θα ήμασταν έρμαια των αποφάσεων των άλλων, θα λειτουργούσαμε με βάση τις προδιαγραφές που έχουν σχηματίσει οι άλλοι για εμάς και θα υποδουλώναμε τον εαυτό μας ώστε να ικανοποιήσουμε μόνο τις ανάγκες τους. Δεν υποστηρίζω πως από αύριο θα πρέπει όλοι να κοιτάμε μόνο την πάρτη μας, να μη νοιαζόμαστε για κανέναν και να ενεργούμε εις βάρος άλλων, αλλά μια μέση λύση θα μας γλύτωνε από περιττές πληγές. Αυτό που χρειάζεται να καταλάβουμε είναι πως χωρίς λίγο εγωισμό δεν μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι, να εκπληρώσουμε τους στόχους μας και να ζήσουμε τη ζωή μας στα δικά μας μέτρα και με τους δικούς μας κανόνες.

Οφείλουμε, λοιπόν, να αγαπάμε τον εαυτό μας και να αναγνωρίζουμε κάθε λεπτό την αξία μας, τη διαφορετικότητά μας, τα δυνατά κι αδύνατα σημεία μας και να είμαστε υπερήφανοι για καθετί που μας καθορίζει, από μια ατέλεια στην εξωτερική μας εμφάνιση μέχρι μια λάθος επιλογή.  Συνεπώς, όλοι χρειαζόμαστε δόσεις εγωισμού γιατί όσο αγαπάμε και προσέχουμε τον εαυτό μας, θα μας βοηθήσει να ενδιαφερθούμε περισσότερο και να αγαπήσουμε βαθύτερα και τους άλλους.

Εσύ πόσες δόσεις εγωισμού χρειάζεται να χορηγήσεις στον εαυτό σου;