Ψυχανάλυση∙ όσο νωρίτερα τόσο καλύτερα

Η διαδικασία της ψυχανάλυσης είναι καταδικασμένη –ακόμα και στις μέρες μας– να βρίσκεται συνεχώς σε μια υποτιμημένη και κυρίως προκατειλημμένη θέση, παρά τα ευεργετικά της αποτελέσματα. Όσοι σκέφτονται να την ξεκινήσουν, απορρίπτουν την ιδέα σύντομα, καθώς ο περίγυρός τους θα τους περιγελάσει κι αρκετοί απ’ όσους έχουν κάνει ή συνεχίζουν να κάνουν δεν το μοιράζονται, φοβούμενοι μήπως ο κοινωνικός τους κύκλος τους κολλήσει την ταμπέλα του ψυχικά αρρώστου στην καλύτερη και του «τρελού» στη χειρότερη. Αν μη τι άλλο, όμως, τα οφέλη της ψυχανάλυσης είναι πολύ πιο ισχυρά απ’ τις παραπάνω σκέψεις.

Η ανάλυση της ψυχής, όπως εύστοχα διατύπωσε πρώτος ο Σίγκμουντ Φρόιντ, ο «πατέρας της ψυχανάλυσης», βασίζεται στην εξερεύνηση του υποσυνείδητου, στη μελέτη των βιωμάτων του παρελθόντος και της αλληλουχίας συνειδητών ή μη συμπεριφορών και τέλος στην αναγνώριση του εσωτερικού, ψυχικού, κόσμου του ατόμου και τον διαχωρισμό του απ’ τον εξωτερικό. Είναι η διαδικασία όπου μέσω της συζήτησης και του ξεδιπλώματος σκέψεων κι εμπειριών στον ψυχαναλυτή διακρίνεται η ψυχική κατάσταση του ατόμου κι αποκαλύπτονται τα βαθύτερα χαρακτηριστικά του εαυτού του.

Δεν είναι απαραίτητο να αντιμετωπίζεις κάποιο ψυχικό πρόβλημα ή ασθένεια ώστε να ξεκινήσεις ψυχανάλυση. Αντιθέτως, όσο πιο νωρίς ξεκινήσει τόσο πιο καλά αποτελέσματα θα δεις, καθώς θα γνωρίσεις από νωρίς τι συνθέτει τον εαυτό σου, ποιες οι αδυναμίες σου και τα ευάλωτά σου σημεία, ποια μοτίβα διακρίνονται στον τρόπο σκέψης και δράσης σου και ποια αιτία κρύβεται πίσω από κάθε στάση και συμπεριφορά σου.

Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στα βιώματά σου κι ενώνοντας τα σημεία, θα ανακαλύψεις τα γεγονότα ή και τα πρόσωπα που έπλασαν τον χαρακτήρα σου και μετουσιώθηκαν σε κομμάτια της προσωπικότητάς σου και ποιες επιρροές που έλαβες είχαν θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο πάνω σου. Έχοντας αυτές τις πληροφορίες αποκτάς τον έλεγχο του εαυτού σου. Δεν είσαι πλέον ένα ον αποτελούμενο από τυχαία, ασυσχέτιστα και μη επαναλαμβανόμενα χαρακτηριστικά, αλλά αποκτάς μια ολοκληρωμένη αντίληψη του εαυτού σου και της ταυτότητάς σου.

Αναγνωρίζοντας τον εσωτερικό σου κόσμο και τα τρωτά του σημεία, οι άμυνές σου θα ενισχυθούν σε μελλοντικές απειλές της ψυχικής σου ισορροπίας. Μόνο η αντίληψη του τι μπορεί να κριθεί ψυχικά επιζήμιο για ‘σένα στο μέλλον σε βάζει στην πλεονεκτική θέση της πρόληψης και της πιο άμεσης αντιμετώπισης. Η Αχίλλειος πτέρνα δεν είναι στο ίδιο σημείο σε όλους μας όσον αφορά την ψυχική μας υγεία. Γι’ αυτόν τον λόγο, είναι ορθό να γνωρίζει κάποιος από νωρίς ποια συμβάντα και καταστάσεις μπορεί να τον επηρεάσουν, ώστε να εφοπλιστεί με επαρκή μέτρα αντιμετώπισης.

Με τη βοήθεια της ψυχανάλυσης θα αντιληφθείς μοτίβα κι αλληλουχίες στη συμπεριφορά και στον τρόπο σκέψης σου. Οι επαναλαμβανόμενες ενέργειες του ατόμου είναι πολύ εύκολα διακριτές απ’ τον ψυχαναλυτή και με αυτόν τον τρόπο μπορεί να εξάγει αρκετά συμπεράσματα για την ψυχοσύνθεση και την προσωπικότητά του. Συνεπώς, το άτομο μαθαίνει πώς δημιουργήθηκε και πώς μπορεί να εξελιχθεί η ταυτότητά του.

Η στάση που διατηρείς σε συγκεκριμένες καταστάσεις, η συμπεριφορά σου κι η αντίληψή σου δεν προήλθαν αυτούσιες ούτε παραμένουν σταθερές με το πέρασμα του χρόνου, κρύβεται μια αιτία από πίσω τους. Αυτή την αιτία η ψυχανάλυση είναι ικανή να την εντοπίσει και να στην γνωστοποιήσει. Άρα δε θα μάθεις μόνο ποιος είσαι και το πώς αλλά και το γιατί.

Τα αποτελέσματα που θα δεις θα σε εκπλήξουν, καθώς θα βρεθείς μπροστά σε αλήθειες και γεγονότα για τον εαυτό σου που μέχρι πρότινος τα αγνοούσες ή δεν μπορούσες να τα διακρίνεις καθόλου. Το να γνωρίσεις τον εαυτό σου δεν είναι μια διαδικασία εύκολη, ωστόσο δεν πρέπει να παραληφθεί. Αξιοποιώντας τις δυνατότητες της ψυχανάλυσης μπορείς να εξελιχθείς σε πιο ολοκληρωμένο κι ισορροπημένο άτομο.

Όλα τα παραπάνω οδηγούν στο συμπέρασμα πως η ψυχανάλυση δεν είναι μια διαδικασία που κάποιος πρέπει να νιώθει ντροπή, αν την ακολουθήσει, αλλά αντιθέτως είναι κάτι που πρέπει να ξεκινήσει από νωρίς κι ας μην αντιμετωπίζει κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα.  Οι προκαταλήψεις απέναντι στην ψυχανάλυση πρέπει κάποια στιγμή να αποτελέσουν παρελθόν και να βγουν στην επιφάνεια τα οφέλη της, όχι μόνο για ψυχικά διαταραγμένα άτομα αλλά και για τα θεωρητικά υγιή, ως μέθοδος αυτογνωσίας και ψυχικής πληρότητας.