Ένας από τους πρώτους συναισθηματικούς δεσμούς που αποζητούμε και αναπτύσσουμε ήδη από τη στιγμή της γέννησής μας είναι η εμπιστοσύνη. Εκείνη αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των μηχανισμών επιβίωσης και δομικό συστατικό των ανθρώπινων σχέσεων. Η εμπιστοσύνη συνδέεται με την ειλικρίνεια, την ασφάλεια και την αποδοχή, ενώ ευνοεί την ανάδειξη του πραγματικού εαυτού μας. Σαφώς, η έννοια της εμπιστοσύνης και όλα όσα συνδέονται με αυτή, δεν είναι γνωστή σε όλους. Υπάρχουν πολλοί εκεί έξω που χρειάζονται εντατικά μαθήματα -και πάλι χλωμό αν θα πιάσουν τη βάση.
Ζουν ανάμεσά μας, δε θα αναγνώριζαν τον όρο ούτε με κιάλια και κάνουν τη ζωή μας πατίνι, λες και δε μας έφταναν όλα τα υπόλοιπα. Το θετικό της υπόθεσης είναι πως έχουν κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία αν ξέρεις θα είσαι σε θέση να αναγνωρίσεις πιο εύκολα και να κρατήσεις τις αποστάσεις σου. Ποιες είναι, λοιπόν, οι πιο συνηθισμένες ιδιότητες των αναξιόπιστων ανθρώπων;
Αρχικά, ο λόγος τους δεν έχει καμία αξία. Δεν πρόκειται να τον τηρήσουν και δεν μπορείς να βασιστείς σε εκείνους σε καμία περίπτωση. Ακόμη, μπορεί να σε προδώσουν σε δευτερόλεπτα. Θα μοιραστούν κάτι που τους είπες εμπιστευτικά, πολλές φορές χωρίς καν να νιώσουν άσχημα. Δεν αναγνωρίζουν το λάθος τους και τις συνέπειες της πράξης τους, τα αγνοούν επιδεικτικά και προχωρούν τη ζωή τους σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Η δε τιμιότητα και η ακεραιότητα τούς είναι άγνωστες λέξεις.
Οξύμωρο είναι το γεγονός ότι οι αναξιόπιστοι διακατέχονται και από απίστευτη έλλειψη εμπιστοσύνης προς τρίτους. Δεν επιθυμούν να ανοίγουν τα χαρτιά τους, ενώ πολύ δύσκολα θα αφεθούν και θα ρισκάρουν να βρεθούν σε ευάλωτη θέση. Ακόμα, εκείνοι που δεν είναι να τους εμπιστεύεσαι είναι αφερέγγυοι. Θα κλείνετε, παραδείγματος χάριν, ραντεβού και είτε δε θα εμφανίζονται, είτε θα καθυστερούν υπέρ του δεόντως. Οι απαντήσεις τους στις αντιδράσεις σου απέναντι σε αυτή την παγιωμένη ανάρμοστη συμπεριφορά τους θα κυμαίνονται από παραδοχή της «γκάφας» τους χωρίς κανένα αίσθημα ουσιαστικής μεταμέλειας, μέχρι τη χειραγώγησή σου, σπέρνοντας αμφιβολίες με σκοπό να αμφισβητήσεις την αντίληψη, τη μνήμη και τη λογική σου (gaslighting).
Αναμφίβολα, οι αναξιόπιστοι γνωρίζουν ακριβώς εκείνα που πρέπει να πουν και να κάνουν για να προσπεράσεις τον τρόπο που συμπεριφέρονται και να σε κερδίσουν βγάζοντάς την καθαρή. Έχουν ανάγκη να φαίνονται υποδειγματικοί σε τρίτους, ενώ με ανθρώπους απέναντι στους οποίους αισθάνονται κατά κάποιο τρόπο ανώτεροι, ξεδιπλώνουν το πραγματικό ταλέντο τους. Τα όρια και οι κανόνες δεν είναι στοιχεία που σέβονται, ενώ για κάποιους φυσικό χάρισμά τους είναι η διπροσωπία.
Στο ίδιο μοτίβο, επιδεικνύουν υπερβάλλοντα ζήλο όσον αφορά την «ιδανική» συμπεριφορά, σε σημείο να σε φέρνουν σε δύσκολη θέση, κάνοντάς σε να αισθάνεσαι αμήχανα. Μοιράζουν δώρα, κομπλιμέντα ή οτιδήποτε άλλο σε πλεονάζοντα βαθμό, σε μια απεγνωσμένη, αλλά καμουφλαρισμένη προσπάθεια να σε προκαλέσουν να σχηματίσεις καλή γνώμη για εκείνους.
Προβάλλουν μια εκδοχή του εαυτού τους ιδιαίτερα ελκυστική, γοητευτική και συμπαθητική, γνωρίζοντας πολύ καλά πώς να σε υπνωτίζουν, πουλώντας σου ταχυδακτυλουργικά εκείνο που θεωρούν πως χρειάζεσαι για να τους εμπιστευτείς. Ταυτόχρονα, επικοινωνούν με τρόπο που αδυνατεί να συμπεριλάβει συνομιλητές και να ενσωματώσει κι άλλες απόψεις στον μονόλογό τους.
Τείνουν να επιβάλλονται και να υπερισχύουν στις υποτιθέμενες συζητήσεις, πηγαίνοντας το θέμα «μέσω Λαμίας» χωρίς να έχουν κάποιο σκοπό, κάποιο σημείο στο οποίο θα καταλήξουν. Υποθέτουν χωρίς να μοιράζονται γνώσεις και σε μπερδεύουν, επιθυμώντας απλώς να μιλούν διαρκώς, ώστε να δείχνουν πως έχουν τον έλεγχο. Η υπέρμετρη μυθοπλασία που τους χαρακτηρίζει γίνεται ιδιαίτερα αισθητή όταν συνειδητοποιείς τις αντιφάσεις στις οποίες υποπίπτουν αλλά και την έλλειψη προβλεψιμότητας όσον αφορά τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις και τις δράσεις τους.
Η διάθεσή τους αλλάζει τόσο γρήγορα και έντονα που βρίσκεσαι διαρκώς προ εκπλήξεως. Η αιτία, φυσικά, είναι η απουσία κάθε είδους ηθικής πυξίδας. Απλώς κάνουν ό,τι θέλουν, όταν το θέλουν, όπως το θέλουν, και δε δίνουν δεκάρα για τους υπόλοιπους. Επομένως, δε θα πέσεις από τα σύννεφα όταν καταλάβεις πως δεν υπολογίζουν τα συναισθήματα κανενός, ενώ μπορεί να είναι και αγενείς, χλευάζοντας και υποτιμώντας τους πάντες.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο βλέπουν οι ίδιοι τους εαυτούς τους. Πρόκειται για ναρκισσιστικά άτομα, που είναι πάντα θύματα και ποτέ υπαίτιοι οποιουδήποτε αρνητικού ζητήματος, παίζοντας μονίμως παιχνίδια στις πλάτες όλων και εξαπατώντας τους χωρίς ίχνος αντίληψης των στοιχειωδών κανόνων συμπεριφοράς, με αγενείς επικοινωνιακές συνήθειες και γλώσσα του σώματος που προδίδει τη φύση τους.
Πέρα από το να έχεις στον νου σου τυπικά γνωρίσματα των αναξιόπιστων ατόμων, μπορείς να ελέγχεις τον βαθμό ασφάλειας που αισθάνεσαι τόσο εσύ όσο και ο περίγυρος κατά την παρουσία τους. Είστε ευτυχισμένοι γύρω τους, με αυτοπεποίθηση και άνεση ή αμήχανοι, συγκρατημένοι και ανήσυχοι; Ακόμη, μπορείς να παρατηρήσεις πως εάν τους υποβάλλεις αρνητικά ερωτήματα σχετικά με τον εαυτό τους, για παράδειγμα τι θεωρούν πως οι ίδιοι έχουν κάνει λάθος σε μια δεδομένη συνθήκη, θα βρεθούν σε μεγάλη αμηχανία και κυρίως θα αντεπιτεθούν και θα προσπαθήσουν να σε τιμωρήσουν, κάνοντας τα πάντα για να αισθανθείς άσχημα που τόλμησες να τους εκθέσεις.
Τέλος, δώσε προσοχή στον τρόπο που σου απευθύνονται και ιδίως στο ότι συνήθως διατηρούν έντονη βλεμματική επαφή στην προσπάθειά τους να σε πείσουν για την αξιοπιστία τους ή να δοκιμάσουν το όριά σου αμέσως πριν ή αφού έχουν εκφράσει κάτι που γνωρίζουν πως θα σε φέρει σε άβολη θέση.
Θα χρειαστεί να συμβεί κάτι πολύ έντονο που θα ταρακουνήσει τις παγιωμένες αντιλήψεις σχετικά με την πραγματικότητα και τους μηχανισμούς διαχείρισής της που έχουν διαμορφώσει τον χαρακτήρα τους. Γι’ αυτό, είναι εξαιρετικά δύσκολο να τους βοηθήσεις να αλλάξουν. Εμπιστεύσου το ένστικτό σου και μη σε απασχολεί αν θα δείξεις αγενής. Απομακρύνσου χωρίς πολλά-πολλά, άμεσα και γρήγορα.
Φαίνεται να είναι καλύτερο να ακολουθείς τη συμβουλή του φίλου μας, Albert Einstein, «Μείνε μακριά από αρνητικούς ανθρώπους. Έχουν ένα πρόβλημα για κάθε λύση». Ένα είναι βέβαιο και πρέπει να το θυμάσαι: Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά.
Συντάκτης: Αγγελική Λεωνόρα Λαμπροπούλου
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
Επιμέλεια κειμένου: Βασιλική Γ.
