Ετυμολογικά, η δέσμευση ορίζεται ως εξής: δέσμευ(σις) (δέσιμο, φυλάκιση) + -ση, η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του δεσμεύω, ένα διαχρονικό δάνειο, το να αναλάβει κάποιος μια υποχρέωση. Όπως καταλαβαίνετε, μόνο από την ετυμολογία μάς πιάνει ένα σφίξιμο, πόσω δε μάλλον να την ορίσουμε και μέσα σε μια σχέση. Ωστόσο, αφήνοντας το άγχος της ίδιας της λέξης κι ενώ πάνω-κάτω γνωρίζουμε τι καθιστά κάποιον δεσμοφοβικό, υπάρχουν φαινομενικά άσχετες με τα ερωτικά συμπεριφορές που όμως μάς δείχνουν ότι έχουμε θέμα με τη δέσμευση. Συνήθειες και καταστάσεις που δε μας περνάει από το μυαλό πως σχετίζονται. Κι όμως, κάνουμε λάθος.
1. Διαλέγουμε δουλειές που δε μας νοιάζουν
Το να μένουμε και μάλιστα να επιμένουμε, σε μια δουλειά που ουσιαστικά δε μας γεμίζει, το να ξοδεύουμε όλο τον χρόνο και την ενέργειά μας κάνοντας πράγματα που βαθιά μέσα μας δε μας ενδιαφέρουν, είναι ένας πολύ καλός τρόπος να μην πληγωθούμε, γιατί δεν επενδύουμε συναισθηματικά. Διαλέγουμε να είμαστε απασχολημένοι, όχι όμως να απασχολούμαστε.
2. Αφήνουμε βιβλία και ταινίες στη μέση
Ένα ημιτελές μυθιστόρημα, ένα διαδικτυακό μάθημα το οποίο πληρώσαμε και μετά δεν ξεκινήσαμε καν, μια συνδρομή σ’ ένα γυμναστήριο που πήγαμε δύο φορές. Λέμε στον εαυτό μας «απλώς δεν είναι για μένα», αλλά η αλήθεια που ξέρουμε, κατά βάθος, είναι πως δε δώσαμε ποτέ την ευκαιρία να δούμε αν μας αρέσει κι ενδιαφερόμαστε τόσο πολύ το μάθημα/έργο/ στόχο που ένα ενδεχόμενο τέλος μας φέρνει δυσφορία, οπότε το αποφεύγουμε εξ αρχής.
3. Αποφεύγουμε την ταύτιση
Φοβόμαστε να δεσμευτούμε σε ό,τι ταιριάζει με τις προσωπικές μας αξίες κι έχει πραγματικά σημασία για εμάς. Στους ανθρώπους που πραγματικά μας ελκύουν και μας εμπνέουν και στις καταστάσεις που μας ενδιαφέρουν. Καταλήγουμε πάντα να συμβιβαζόμαστε με άλλα πράγματα, εν τέλει, εκείνα τα οποία δε μας αφορά να καταλάβουμε. Έτσι το αποτέλεσμα είναι μια ζωή στην οποία νιώθουμε αποξενωμένοι και χαμένοι.
4. Αποφασίζουμε τελευταία στιγμή
Δεν υπάρχει αποφασιστικότητα στη λήψη αποφάσεων (και τις αφήνουμε για την τελευταία στιγμή). Είμαστε στο «αχ δεν ξέρω» ακόμα και για απλές αποφάσεις. Συνήθως φοβόμαστε ότι θα κάνουμε λάθος και θα χάσουμε κάτι καλύτερο που δεν επιλέξαμε. Οι μεγάλες και σημαντικές αποφάσεις ζωής αφήνονται επίτηδες για τελευταία στιγμή, που σημαίνει ότι χάνουμε σημαντικές ευκαιρίες ή παίρνουμε ανόητες αποφάσεις υπό πίεση, καταλήγοντας στον φόβο της αποτυχίας, που μπορεί να συνδεθεί με τον φόβο της δέσμευσης.
5. Ποτέ δεν είμαστε εμείς, είναι πάντα «αυτοί»
Φαίνεται να έχουμε πάντα δύσκολους συναδέλφους, αναξιόπιστους φίλους ή ακόμα και κακούς θεραπευτές. Τα ζητήματα δέσμευσης μπορούν να αντικατοπτρίζονται στο ότι περιβαλλόμαστε από άτομα που δε μας αρέσουν, επομένως δε διακινδυνεύουμε τίποτα αν δεν κρατήσει η σχέση μας μαζί τους. Αποφεύγουμε οποιαδήποτε πραγματική σύνδεση, βρίσκουμε λόγους για να μη μηδενίσουμε τις αποστάσεις για να έρθουμε πιο κοντά, ακόμα κι αν σημαίνει ότι προβάλλουμε τις φοβίες μας σε οποιονδήποτε άλλον, μεταφράζοντάς τις ως ανεπάρκεια δική τους.
6. Είμαστε πάντα ελεύθεροι επαγγελματίες, ή με σύμβαση εξαμήνου
Η μη δέσμευση σε μια δουλειά ή η ατελείωτη εργασιακή εναλλαγή είναι επίσης πιθανές ενδείξεις ότι η δέσμευση δεν είναι το δυνατό μας χαρτί. Ή, ακόμα κι αν έχουμε μια σταθερή δουλειά, επιλέγουμε να μην προοδεύουμε στην εταιρεία ή να μην πηγαίνουμε για προαγωγές καθώς «δε σκοπεύουμε να μείνουμε πολύ εκεί». Περνάμε τον ελεύθερο χρόνο μας κοιτάζοντας αγγελίες εργασίας (αλλά σπάνια υποβάλλουμε αίτηση).
7. Μετακομίζουμε συχνά
Ο φόβος της δέσμευσης μπορεί να εκδηλωθεί ακόμα και στον τόπο που ζούμε. Κάθε εξάμηνο κι άλλο σπίτι, ενώ ξοδεύουμε ώρες την εβδομάδα σε σάιτ «πώς να ζεις στο εξωτερικό». Εάν αυτό συνοδεύεται από ατελείωτες βραχυπρόθεσμες σχέσεις κι ασταθείς δουλειές και κατά βάθος είμαστε εξαντλημένοι και δυστυχισμένοι, ίσως χρειαστεί να εξετάσουμε τα ζητήματα δέσμευσής μας.
8. Η ψυχοθεραπεία «δεν είναι για εμάς»
Ακόμα κι η ιδέα μάς κάνει να αισθανόμαστε παγιδευμένοι και ν’ ασφυκτιούμε. Ή, εάν έχουμε δοκιμάσει θεραπεία, πιθανότατα φύγαμε μετά από μία ή δύο συνεδρίες. Ο θεραπευτής ήταν περίεργος, ή δε νιώθαμε άνετα, ή απλώς ήμασταν σίγουροι ότι δε θα λειτουργούσε, μιας κι η θεραπεία είναι σαν μια σχέση. Κι όπως κάθε σχέση, χρειάζεται χρόνος και δέσμευση για να γνωρίζουμε αν μπορεί να λειτουργήσει. Συνιστάται να δοκιμάσουμε τέσσερις συνεδρίες πριν λάβουμε μια απόφαση για το αν ο ψυχοθεραπευτής μας είναι ο κατάλληλος για εμάς. Κι αν δεν είναι ο σωστός, ή αν δε διαλέξαμε τον κατάλληλο τύπο θεραπείας, ας μην αποφασίσουμε ότι όλοι οι τύποι είναι ακατάλληλοι για εμάς. Είναι πολύ απίθανο να μην υπάρχει κανένας, από τους πλέον εκατό που να μπορεί να μας ωφελήσει. Αντίθετα, η δέσμευση στη θεραπεία οδηγεί τις περισσότερες φορές σε μια ικανότητα δέσμευσης στη ζωή, που σημαίνει βελτιωμένη καριέρα, οικογενειακή ζωή και σχέσεις. Είμαστε έτοιμοι λοιπόν ν’ αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα της δέσμευσής μας μια για πάντα;
Συντάκτης: Φωτεινή Γιαμά
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
