Όταν είσαι μια προσωπικότητα «άσπρο ή μαύρο» ουσιαστικά υιοθετείς θέλοντας και μη μια νοοτροπία των άκρων. Κι ενώ το «όλα ή τίποτα» μπορεί να φαντάζει ρομαντικό και γοητευτικό, στην πραγματικότητα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά ρήγματα στις σχέσεις και τις ιδεολογίες λόγω αδιαλλαξίας. Όσο σκεφτόμαστε με ακραίο τρόπο γινόμαστε απόλυτοι κι αφαιρούμε από τον τρόπο σκέψης μας τον χώρο για κάτι ενδιάμεσο, που όμως μπορεί εν τέλει να είναι και μια καλύτερη λύση ή μια νέα οπτική. Πέντε είναι τα σημάδια που δείχνουν ένα τέτοιο τρόπο σκέψης αλλά όλο και κάτι μπορούμε να κάνουμε για να τον αλλάξουμε.
1. H αλλαγή θα είναι πάντα ο εχθρός
Ωραίες οι αλλαγές, μας δίνουν τη δυνατότητα να ξεφύγουμε από τα καθιερωμένα. Τι γίνεται όμως όταν έρχεται μια αλλαγή και στο ενδιάμεσο έρχεται ακόμη μία; Ναι, όπως καταλαβαίνετε υπάρχουν ορισμένοι άνθρωποι που όταν οι αλλαγές ακολουθούν η μία την άλλη μπορούν κι ανταπεξέρχονται. Από την άλλη, αν βρισκόμαστε σε δεινή θέση και μας είναι αδιανόητο το να προσαρμοστούμε στην πρώτη αλλαγή, ή χρειαζόμαστε ολοκληρωτική αναδιαμόρφωση της σκέψης μας για να το καταφέρουμε, μάλλον η απολυτότητά μας μάς έχει κερδίσει.
2. Η αγάπη και το μίσος στο πολύ τους
Υπάρχουν άνθρωποι που τους αγαπάμε από το πρώτο λεπτό ή τους μισούμε με το καλημέρα και πολλές φορές, μάλιστα, χωρίς καν να τους γνωρίζουμε. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι το παραπάνω αποτελεί και ίδιον ρατσισμού, καθώς εντάσσουμε τους ανθρώπους σε κατηγορίες με βάση τυχαία τους χαρακτηριστικά και δεν τους αφήνουμε να βγουν από αυτές, χωρίς να έχει καμία σημασία ο τρόπος που φέρονται ή (μάς) φέρονται.
3. Tο θέλω διακαώς μέχρι να πάψω να το θέλω
Ναι κι όμως γίνεται. Μια απόλυτη κάψα, μια μανία σχεδόν, ένα θέλω που δεν τιθασεύεται με τίποτα και δεν υπολογίζει κανέναν, ώσπου ξαφνικά παύει να υφίσταται το ίδιο απότομα και χωρίς καμία προειδοποίηση. Κι από τα πάντα, δε μένει τίποτα, ακόμα και μέσα σε μια νύχτα.
4. Εδώ και τώρα
Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε το μέλλον -προφανώς- και πολλές φορές χρειάζεται να πάμε βλέποντας και κάνοντας. Ωστόσο, όταν η ανυπομονησία μας κάνει να λειτουργούμε σπασμωδικά και πιεστικά απέναντι σε ανθρώπους ή προς τον εαυτό μας και προτιμούμε να γίνει κάτι τώρα κι ας σημαίνει αυτό πως πολύς κόσμος θα έρθει σε δύσκολη θέση, ίσως χρειάζεται να αναθεωρήσουμε την επιτακτικότητά μας.
5. Όλα ή τίποτα
Η σκέψη «όλα ή τίποτα» δε μας αφήνει διέξοδο προσαρμογής. Είναι σαν να προχωράμε σε μια ευθεία και να πέφτουν πέτρες γύρω μας, όσο εμείς δεν αποδεχόμαστε την παραμικρή παράκαμψη κι ας πέσουν στο κεφάλι μας. Έτσι, ένα άτομο με ακραία σκέψη χρειάζεται να προσπαθήσει πολύ περισσότερο από τους άλλους ώστε ν’ αναγνωρίσει τις διάφορες άλλες, ενδεχομένως πιο μετριοπαθείς επιλογές.
Μπορεί να υπάρχουν σημάδια για το ότι σκεφτόμαστε ακραία, όμως υπάρχουν πάντα κι οι λύσεις μετά τα σημάδια. Τι μπορούμε να κάνουμε όταν καταλαβαίνουμε πως κινούμαστε κι εμείς σε μια τέτοια κατεύθυνση στη ζωή μας; Μπορούμε, από τη στιγμή που έχουμε καταλάβει την ακραία σκέψη μας, ν’ αλλάξουμε γι’ αρχή τις λέξεις μας. Καταλαβαίνοντας πως εκτός του μαύρου ή του άσπρου υπάρχει και το γκρι ή ακόμα καλύτερα, χιλιάδες άλλα χρώματα. Δε χρειάζεται να χρησιμοποιούμε λέξεις όπως καλός ή κακός, τέλεια ή χάλια, μισώ ή λατρεύω και να εξερευνήσουμε πιο σύνθετες επιλογές.
Σε δεύτερο στάδιο, μπορούμε να αποποιηθούμε τη λατρεία της τελειότητας. Αυτό σημαίνει πως αν δεν αγγίζουμε την τελειότητα, δε φτάνουμε στο άλλο άκρο που είναι η αποτυχία. Φυσικά εάν κάτι μας απασχολεί περαιτέρω, υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να εντοπίσουν ακριβώς το πρόβλημα και με τις κατάλληλες μεθόδους να μας δείξουν τον τρόπο για ν’ αντιμετωπίσουμε τις ακραίες σκέψεις μας, ή να διαφοροποιήσουμε τη φιλοσοφία μας. Το ενδιάμεσο είναι πιο χρήσιμο απ’ ό,τι νομίζουμε. Καμιά φορά μάλιστα, είναι και το μόνο υπαρκτό σενάριο στο οποίο μπορούμε να ελπίζουμε.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου