Πόσο να συμβιβάζεσαι για να μη χάσεις εσένα;

Η ταυτότητά μας ως ανθρώπινα όντα μάς ακολουθεί σε όλη μας τη ζωή. Είναι μία σύνθετη έννοια, που έχει μελετηθεί εκτενώς από διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας και της φιλοσοφίας. Διαμορφώνεται από ποικίλους  παράγοντες, όπως το περιβάλλον, ο πολιτισμός, οι πεποιθήσεις, οι αξίες, οι εμπειρίες και οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, καθώς αντιμετωπίζουμε νέες καταστάσεις και προκλήσεις. Η ένταση μεταξύ ατομικής και κοινωνικής ταυτότητας μπορεί να δημιουργήσει ένα αίσθημα σύγκρουσης και ενοχής, ειδικά όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις, που απαιτούν συμβιβασμό πεποιθήσεων και αξιών.

Δεν ξέρω για εσάς, αλλά πολλές φορές εγώ έρχομαι αντιμέτωπος με τις πεποιθήσεις και τις αξίες μου. Όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο αυτές αλλάζουν, χωρίς να γνωρίζω αν είναι προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο. Φαντάζομαι ότι δεν είμαι ο μόνος που σε αυτό τον αγώνα, μεταξύ ατομικής και κοινωνικής ταυτότητας, βιώνω μία σύγκρουση, ειδικά μπροστά σε καταστάσεις που αφορούν θέματα επιβίωσης.

Πέρα από τον καθημερινό αγώνα -που δίνουμε όλοι μας, άλλωστε- για μένα υπάρχει και ο αγώνας του να κρατήσω τις αξίες και τις πεποιθήσεις μου αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου. Θέλω να πιστεύω ότι αυτός είναι αγώνας και πολλών άλλων ανθρώπων. Φυσικά, δεν μπορώ να πω ότι τα καταφέρνω, γιατί πολύ απλά υπάρχουν περιπτώσεις που κάνω συμβιβασμούς και υποχωρήσεις. Για παράδειγμα, ενώ διαφωνώ κάθετα με τις επιδοτήσεις που δίνει η εκάστοτε κυβέρνηση, είμαι από τους πρώτους που τρέχουν να συμπληρώσουν την αίτηση. Νιώθω ένα αίσθημα ενοχής, μια εσωτερική σύγκρουση, ότι συμβιβάζω τις αξίες και τις πεποιθήσεις μου για να πετύχω κάποιο όφελος, να έχω κάποιες παραπάνω ανέσεις στη ζωή μου.

Πριν αρκετά χρόνια, συμμετείχα σε πορείες και κλείσιμο δρόμων, τώρα χωρίς να το σκεφτώ σχεδόν καθόλου, όταν ακούω στο ράδιο ότι ο τάδε δρόμος είναι κλειστός λόγω πορείας, νευριάζω, θυμώνω και δε σκέφτομαι καθόλου ότι κάποτε έκανα τα ίδια. Και πρέπει να περάσουν αρκετές ώρες για να αναλογιστώ ότι αυτή μου η στάση είναι ένας συμβιβασμός, ένα είδος προδοσίας στις αξίες μου. Γνωρίζω φυσικά πως υπάρχουν περιπτώσεις που δεν μπορείς να κάνεις διαφορετικά, όπως για παράδειγμα να αποδεχτείς μία εργασία, η οποία δεν είναι η ιδανική, αλλά είναι απαραίτητη για να συντηρήσεις τον εαυτό σου, την οικογένειά σου, να πληρώσεις τους λογαριασμούς και τόσα άλλα.

Γνωρίζω την άποψη ότι οι καιροί αλλάζουν, ότι πρέπει να προσαρμοζόμαστε στις απαιτήσεις της εποχής, ότι πολλές φορές δεν έχουμε τον έλεγχο των καταστάσεων και απλώς ακολουθούμε, συμβιβαζόμαστε για να πετύχουμε τους στόχους μας. Αυτό όμως για μένα είναι μια εσωτερική σύγκρουση μεταξύ ατομικού συμφέροντος και ατομικών αξιών, μία ηθική σύγκρουση θα έλεγα.

Από την άλλη, προσπαθώ να παλέψω με τη σκέψη, ότι το να διαφωνώ, με τις πολιτικές της εκάστοτε κυβέρνησης δε σημαίνει απαραίτητα ότι πρέπει να απορρίψω όλες τις κρατικές υπηρεσίες ή παροχές. Ομοίως, το να απολαμβάνω, πολυτελείς διακοπές ή ακριβά ρούχα δε σημαίνει απαραίτητα ότι προδίδω τις αξίες και τις πεποιθήσεις μου. Άραγε, συμβιβάζομαι με τις αρχές μου για λόγους ευκολίας ή προσωπικού κέρδους και μετά αναρωτιέμαι αν έχω προδώσει τα ιδανικά μου ή έχω απλώς μεγαλώσει; Αυτή η ερώτηση, μου δημιουργεί μία αίσθηση εσωτερικής ασυμφωνίας και σύγκρουση με το εξωτερικό περιβάλλον, ιδίως με τους ανθρώπους που βρίσκονται δίπλα μου. Μερικές φορές οι επιλογές μου έρχονται σε αντίθεση με τα πιστεύω και τις αξίες φίλων, συγγενών ή της οικογένειάς μου. Προσπαθώ να κάνω μία ειλικρινή κουβέντα μαζί τους για τους λόγους που με οδήγησαν να πάρω μία συγκεκριμένη απόφαση, αλλά μου δημιουργείται η εντύπωση ότι απολογούμαι, ότι πρέπει να δώσω εξηγήσεις για ό,τι με οδήγησε στη συγκεκριμένη απόφαση.

Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι ο συμβιβασμός είναι μερικές φορές απαραίτητος στη ζωή. Ότι εξελισσόμαστε και προσαρμόζουμε τις πεποιθήσεις και τις αξίες μας με την πάροδο του χρόνου, καθώς αποκτούμε νέες εμπειρίες και ιδέες για τον κόσμο γύρω μας. Επίσης, οι αξίες και οι πεποιθήσεις μας δεν είναι σταθερές, καθώς η ανάπτυξη και η αλλαγή είναι ένα φυσικό κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας. Το να ζεις σε έναν κόσμο που δεν είναι τέλειος, σημαίνει πως αναπόφευκτα θα αντιμετωπίσεις καταστάσεις που οι αξίες θα αμφισβητούνται. Αναγνωρίζω ότι οι συμβιβασμοί που κάνω δε δηλώνουν ότι απαραίτητα έχω χάσει την ταυτότητά μου ή ότι προσποιούμε πως είμαι κάποιος άλλος, ένας δήθεν. Ή μήπως είμαι;