Πώς θα αλλάξει τη ζωή μας η τεχνητή νοημοσύνη;

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) είναι μια γρήγορα αναπτυσσόμενη τεχνολογία κι υπάρχουν πολλές πρόσφατες εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα οι οποίες διαρκώς ανανεώνονται. Αν ορίζαμε σε πολύ γενικές γραμμές το τι είναι, θα λέγαμε πως αφορά στον τομέα της επιστήμης των υπολογιστών που ασχολείται με την ανάπτυξη υπολογιστικών συστημάτων που μπορούν να εκτελούν εργασίες που απαιτούν ανθρώπινη νοημοσύνη. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει ήδη αλλάξει τη ζωή μας σε πολλούς τομείς κι αναμένεται να συνεχίσει να επηρεάζει τη ζωή μας στο μέλλον. Στόχος της είναι να αναπτύξει υπολογιστικά συστήματα που μπορούν ν’ αντιλαμβάνονται, να μαθαίνουν, ν’ αποφασίζουν και να επικοινωνούν με ανθρώπους και με άλλες μηχανές. Συνεργάζεται με διάφορες τεχνολογίες που βοηθούν τις μηχανές να λαμβάνουν αποφάσεις ταχύτερα από τους ανθρώπους, με αποτέλεσμα να γίνονται πιο γρήγορα κι οι ενέργειες. Η τεχνητή νοημοσύνη έχει πολλές εφαρμογές σε διάφορους τομείς της ζωής μας. Μερικά παραδείγματα είναι:

Υγεία: Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση ασθενειών και την παρακολούθηση της υγείας του ασθενούς. Η τεχνολογία της εικονικής αναπαράστασης μπορεί να βοηθήσει στην επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Μεταφορές: Για να βελτιώσει την ασφάλεια και την αποδοτικότητα των μεταφορών. Τα αυτόνομα οχήματα και τα συστήματα κυκλοφορίας μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τα ατυχήματα και τις καθυστερήσεις.

Υπηρεσίες πελατών: Μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών. Οι εικονικοί βοηθοί μπορούν να απαντούν σε ερωτήσεις και να βοηθήσουν τους πελάτες να βρουν αυτό που χρειάζονται σε ώρες και μέρες που το ανθρώπινο δυναμικό βρίσκεται εκτός υπηρεσίας.

Βελτίωση της ασφάλειας: Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει στoν εντοπισμό και την αντιμετώπιση ψηφιακών επιθέσεων κι απειλών, όπως κακόβουλο λογισμικό και διαδικτυακές απάτες.

Ψυχαγωγία: Χρησιμοποιείται σε πολλά παιχνίδια κι εφαρμογές ψυχαγωγίας, όπως οι εικονικές πραγματικότητες κι οι διαδραστικές εμπειρίες.

Αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι με διαφορά, ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήματα της τεχνητής νοημοσύνης είναι η ελαχιστοποίηση του ανθρώπινου λάθος. Όπως ξέρουμε άλλωστε όλοι μας, (πρόσφατο το παράδειγμα των Τεμπών) ο άνθρωπος κάνει πολλά λάθη, που, αν τα τεχνολογικά συστήματα προγραμματιστούν σωστά, μπορούν να τ’ αποφύγουν. Η μείωση λαθών σημαίνει, επίσης, για τις εταιρείες, σημαντική μείωση δαπανών και χρόνου, τα οποία είναι ανεκτίμητης αξίας. Φυσικά δεν είναι κρυφό, ότι τέτοια συστήματα απαιτούν μεγάλες δαπάνες, η αρχική και μόνο εγκατάστασή τους έχει ένα αρκετά μεγάλο κοστολόγιο, γιατί πέρα από την εγκατάσταση είναι κι η εκπαίδευση του προσωπικού, αυτό από μόνο του το κόστος το κάνει απαγορευτικό για τις εταιρείες (προς το παρόν).

Η εισαγωγή της τεχνητής νοημοσύνης στην αγορά εργασίας, ωστόσο, έχει δημιουργήσει ανησυχίες για τη μείωση θέσεων εργασίας. Είναι αλήθεια ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αντικαταστήσει ανθρώπους σε ορισμένες εργασίες, όπως για παράδειγμα σε εργασίες παραγωγής και συναρμολόγησης, σε διαδικασίες παρακολούθησης κι ελέγχου και σε εργασίες που απαιτούν ρουτίνα κι αναπαραγωγή στάνταρ διαδικασιών σε μια μονάδα παραγωγής. Η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται ν’ αλλάξει το εργασιακό σκηνικό καταργώντας κάποια πιο παραδοσιακά και χειροκίνητα επαγγέλματα τα οποία θ’ αντικατασταθούν γρήγορα, θέτοντας στο τραπέζι το ηθικό ζήτημα του κατά πόσο μπορούμε να κινούμαστε προς έναν δρόμο που παρακάμπτει τον άνθρωπο με σκοπό την πιο γρήγορη και κερδοφόρα παραγωγή. Όμως όσο και να μπορούν τα συστήματα ν’ αντικαταστήσουν μια ανθρώπινη εργασία, αυτό που δεν μπορεί ν’ αντικατασταθεί είναι ο παράγοντας του συναισθήματος.

Κι έτσι, παρ’ όλο που η τεχνητή νοημοσύνη έχει πολλά πλεονεκτήματα κι εφαρμογές, υπάρχουν επίσης αρνητικά στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Ορισμένα από αυτά είναι τα εξής:

Επιθέσεις στην ιδιωτικότητα: Η τεχνητή νοημοσύνη απαιτεί πρόσβαση σε μεγάλες ποσότητες προσωπικών δεδομένων για να λειτουργήσει κι αυτό μπορεί να αποτελέσει απειλή για την ιδιωτικότητα των ανθρώπων. Οι πληροφορίες που συλλέγονται μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία προφίλ και για παρακολούθηση της συμπεριφοράς των ανθρώπων με το κίνδυνο της κατάχρησης ή της παράνομης χρήσης αυτών των δεδομένων.

Λανθασμένες αποφάσεις λόγω σφάλματος κατασκευής: Μπορεί να λαμβάνει λανθασμένες αποφάσεις εάν οι αλγόριθμοι της δεν έχουν σχεδιαστεί σωστά.

Κοινωνικές επιπτώσεις: Αν δεν είναι προσιτή για όλους, το σίγουρο είναι ότι θα δημιουργήσει κοινωνικές ανισότητες, που είναι και το πιο πιθανό.

Σημαντικό πρόβλημα που θα πρέπει να λυθεί είναι η απόδοση ευθυνών σε περίπτωση δυσλειτουργίας των συστημάτων. Σε περίπτωση ατυχήματος με αυτοκίνητο χωρίς οδηγό, ποιος φέρει την ευθύνη; Ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου, ο κατασκευαστής, ή ο προγραμματιστής του; Εάν ο παραγωγός όμως ήταν απαλλαγμένος από κάθε ευθύνη, δε θα υπήρχε κίνητρο κατασκευής καλού προϊόντος ή μίας καλής υπηρεσίας, κάτι που σημαίνει ότι έτσι μπορεί να βλάψει την εμπιστοσύνη του κόσμου για την τεχνολογία. Από την άλλη πάλι, το να υπάρχουν πολύ αυστηροί κανονισμοί μπορεί να είναι εις βάρος της καινοτομίας.

Από όποια πλευρά κι αν το δει κανείς, η τεχνητή νοημοσύνη έχει μπει ήδη στη ζωή μας κι εγείρονται ζητήματα ορθής αξιοποίησής της, πια. Ίσως είναι νωρίς ακόμα για να έρθουμε αντιμέτωποι ή να συμπορευθούμε μαζί της, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι εδώ και μέρα με την μέρα εισέρχεται πιο πολύ στην καθημερινότητά μας. Υπάρχει φυσικά ο κίνδυνος να εξαρτηθούμε υπερβολικά από τη χρήση της, κάτι που θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες σε περίπτωση αποτυχίας ή δυσλειτουργίας του συστήματος. Όπως και να έχει, η τεχνητή νοημοσύνη είναι εδώ και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα είναι και στο μέλλον.