Αλήθειες που θα σε πονέσουν, αν είσαι workaholic

«Δεν μπορώ να μιλήσω, δουλεύω, θα σε πάρω αύριο γιατί πραγματικά πνίγομαι στη δουλειά.» Μια πρόταση που χαρακτηρίζει τους εργασιομανείς. Όταν κάποιος ζει κι αναπνέει για τη δουλειά του, έχει κάποιο κόστος και σίγουρα πολλές αρνητικές συνέπειες, στην προσωπική του ζωή αλλά και στην υγεία του. Ο όρος της εργασιομανίας χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1971, από τον Ουέιν Όουτς, για να περιγράψει τον εθισμό του ανθρώπου στην εργασία, σε βαθμό σωματικής και ψυχικής καταπόνησης.

Ο τρόπος που ζούμε που σχετίζεται με τη συνεχή ανάγκη για επιτυχία κι οι οικονομικές υποχρεώσεις, μάς κάνουν να δουλεύουμε συνεχώς περισσότερο και να εστιάζουμε στη δουλειά για να καλυφθούμε και συναισθηματικά, γι’ αυτό κι ο όρος εργασιομανία, έχει ενσωματωθεί στον καθημερινό λόγο μας και για μερικούς θεωρείται και προτέρημα! Φυσικά αυτό δε σημαίνει ότι κάποιος που εργάζεται πολλές ώρες δημιουργικά και με επιτυχία, μειώνοντας βέβαια τις ώρες προσωπικής ζωής, είναι εξαρτημένος. Όπως κι όλοι εκείνοι που δουλεύουν σκληρά λόγω οικονομικής δυσχέρειας, δε σημαίνει ότι έχουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα. Ο πραγματικός εργασιομανής, είναι αυτός που δεν μπορεί να διαχειριστεί την όλη κατάσταση και δεν κρατάει καμία ισορροπία. Είναι αυτός που εργάζεται ακατάπαυστα, χωρίς να μπορεί να απολαμβάνει κανέναν άλλο τομέα στη ζωή του. Τι γίνεται όμως αν η δουλειά σας απαιτεί ως προϋπόθεση να δουλεύετε τόσο σκληρά και υπερβολικά, γιατί πολύ απλά είναι από τη φύση της; Όπως το να είστε ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης, στέλεχος εταιρείας, γιατρός με μεγάλο πελατολόγιο κι επείγουσες ανάγκες ασθενών. Τότε ξέρετε συνειδητά ότι έχετε επιλέξει την καριέρα σας εις βάρος της σωματικής, ψυχικής σας υγείας, εις βάρος της ίδιας σας της ζωής.

Εργασιομανής λοιπόν είναι ο άνθρωπος που δουλεύει ασταμάτητα, χωρίς να ξεκουράζεται κι αποτελεί η εργασία του τη μοναδική του προτεραιότητα, με αποτέλεσμα ν’ ανταγωνίζεται όλες τις άλλες πτυχές της ζωής του. Αρχικά, μένει μόνος. Οι φιλίες και οι σχέσεις καταρρέουν, καθώς όλοι όσοι είναι γύρω σου νιώθουν παραμελημένοι. Έρευνες έχουν δείξει ότι το 55% των ζευγαριών, όπου το ένα μέλος τουλάχιστον, είναι εργασιομανής, καταλήγουν στον χωρισμό, όπως και η πιθανότητα ενός εργασιομανούς να πάρει τελικά διαζύγιο, είναι 40% μεγαλύτερη σε σχέση με κάποιον μη εργασιομανή. Ακόμα όμως κι αν το ζευγάρι δε χωρίσει, η αποξένωση και οι συγκρούσεις είναι σχεδόν αναπόφευκτες.

Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και τον παράγοντα υγεία, που ίσως είναι κι ο πιο σημαντικός. Η εργασιομανία επιφέρει υπερκόπωση, το σύνδρομο burn out, έντονο άγχος, σε σημείο να εκδηλώνεις κρίσεις πανικού και χρόνιο στρες , που επηρεάζει αρνητικά το σώμα. Έτσι, αν δουλεύεις συνεχώς, προκαλείς βλάβη στο νευρικό σου σύστημα κι ο εγκέφαλος χρειάζεται αρκετό χρόνο για να επανέλθει. Επιπλέον σε αντίθεση με ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι, η εργασιομανία επηρεάζει και την απόδοση στη δουλειά. Στην πραγματικότητα, η χρόνια κόπωση, το συνεχές στρες κι η ανησυχία, τελικά μειώνουν κατά πολύ την παραγωγικότητα. Άρα δουλεύεις περισσότερο και χειρότερα.

Αρκετοί ψυχολόγοι αναφέρουν ότι η εργασιομανία είναι η μάσκα της κατάθλιψης. Ότι όσοι καταφεύγουν μόνο στη δουλειά κρύβουν μια μεγάλη θλίψη και σε πολλές περιπτώσεις χρόνια. Μέσω της έντονης εργασίας, βρίσκουν διέξοδο από τα πραγματικά τους προβλήματα και προσπαθούν να τα καλύψουν, έχοντας διαρκή κι ασταμάτητη απασχόληση για να μη χρειαστεί να τα αντιμετωπίσουν. Αυτό συμβαίνει συχνά σε ζευγάρια, όπου το ένα από τα δύο μέλη, αποφεύγει την αντιμετώπιση ενός προβλήματος κι έτσι λείπει όλη μέρα στη δουλειά. Στο σημείο αυτό είναι απαραίτητο να διαχωρίσουμε τα άτομα με εργασιομανία, από τα άτομα που έχουν διάθεση για δουλειά κι η διαφορά τους είναι ότι οι δεύτεροι, αν το θελήσουν, μπορούν να χαλαρώσουν και να ξεχωρίσουν τη δουλειά από την προσωπική τους ζωή, σε αντίθεση με τους εργασιομανείς.

Είναι εμφανές ότι κάθε μορφή εθισμού ή ψυχαναγκασμού, απορρέει από τη σχέση του ανθρώπου με τον εαυτό του. Όταν ο άνθρωπος θεωρεί πως αξίζει μόνο όταν πετυχαίνει επαγγελματικά, τότε αναπτύσσει διάφορα συμπλέγματα κι υιοθετεί παράλογες αντιλήψεις. Επίσης, ένας εργασιομανής δεν μπορεί ποτέ να είναι καλός εργοδότης, ούτε και καλός συνάδελφος. Είναι άπληστος, μοναχικός λύκος. πολλές φορές νευρικός σε σημείο να μην μπορείς να επικοινωνήσεις μαζί του, άκαμπτος και χωρίς σεβασμό ορίων, αν κάτι αφορά τη δουλειά, που είναι πάνω απ’ όλα. Επίσης, οι εργασιομανείς δεν μπορούν να χαρούν την επαγγελματική τους επιτυχία, αφού μόλις κατακτήσουν έναν στόχο, σκέφτονται αυτόματα τον επόμενο. Έτσι δεν εισπράττουν ποτέ ικανοποίηση από τη δουλειά τους, δε σκέφτονται θετικά για τον εαυτό τους, με αποτέλεσμα να έχουν πάντα την αίσθηση του ανικανοποίητου. Τέλος, βλέπουν τους ανθρώπους που λειτουργούν με φυσιολογικούς ρυθμούς, ως τεμπέληδες. Έτσι τους απορρίπτουν εύκολα και τους επικρίνουν.

Η εργασιομανία συγκαταλέγεται στην κατηγορία της ψυχαναγκαστικής διαταραχής της προσωπικότητας, δηλαδή διαταραχή στην οποία μπορεί ακόμα και να αντιλαμβάνεται το άτομο ότι κάτι δεν πάει καλά ή υπάρχει πρόβλημα, αλλά δεν μπορεί να κάνει αλλιώς για να νιώσει καλά. Η κοινωνία, το γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά, ασκεί τεράστια πίεση σε όλους τους εργαζομένους, μπορούμε όμως να αναθεωρήσουμε τις προσωπικές μας αξίες και ν’ αποφασίσουμε τελικά πως ναι, η δουλειά δεν είναι πάνω απ΄ όλα.