«Ασήμωσε να σου πω τι βλέπω…» Σε κοιτάει με νόημα κι έπειτα αρχίζει να ρίχνει τα χαρτιά με τέχνη και μαεστρία. Ένα άγχος το ‘χεις, δεν είναι παίξε-γέλασε αυτά τα πράγματα. Αυτή τη στιγμή κρυφοκοιτάς το μέλλον σου μέσω της χαρτορίχτρας. «Ένα Μ. στον δρόμο σου… Ξανθό Μ., με καλή δουλειά και καταγωγή απ’ το εξωτερικό…»
Η ανάγκη των ανθρώπων να μάθουν τα μελλούμενα υπήρχε ανέκαθεν μέσα τους, χωρίς να ξεχωρίζει εποχή, φύλο ή χώρα. Ξεκινώντας απ’ τον μάγο της φυλής που διάβαζε τα οστά των ζώων, μέχρι τον Τειρεσία και τις μάγισσες του Μεσαίωνα, φτάσαμε στις σημερινές φιγούρες: καφετζούδες, χαρτορίχτρες κι αστρολόγους.
Στην αρχαία Ελλάδα ήταν οι μάντεις οι οποίοι μελετούσαν τα εντόσθια των ζώων για να αποφανθούν αν ο πόλεμος θα πήγαινε καλά. Επίσης υπήρχαν οι Πυθίες στα μαντεία που έδιναν τους χρησμούς μασώντας τα γνωστά φύλλα δάφνης ή βουτώντας τις άκρες των δακτύλων τους σ’ ένα μείγμα δαφνέλαιου κι ελαιόλαδου και μετά τα μύριζαν για να πουν τον χρησμό. (Από ‘κει βγήκε κι η γνωστή ρήση «Πώς να το ξέρω αυτό; Τα νύχια μου θα μυρίσω;» εννοώντας πως δεν μπορώ να μαντέψω κάτι.)
Στον Μεσαίωνα, οι μάγισσες είχαν διαφορετικές μεθόδους. Εφάρμοζαν την τελετή «Το Σάββατο των μαγισσών» και σύμφωνα με γραπτά της τότε εποχής προκαλούσαν ασθένειες στα ζώα, έφερναν καταιγίδες, εμπόδιζαν το γάλα να πήξει και διάφορες άλλες «καταστροφές». Αυτές ήταν και γνωστές για το πέταγμα με τη σκούπα.
Στην Ανατολή, οι μάγισσες έλεγαν το «κουπάκι» –το φλιτζάνι του καφέ, δηλαδή– ή έριχναν τα χαρτιά, συνήθως ημέρα Παρασκευή, για να δουν τα μελλούμενα, για να μάθουν αν ο αγαπημένος τους τις απατά ή αν θα παντρευτούν έναν πλούσιο άντρα. Πολλές φορές, έκαναν και τα λεγόμενα «ξόρκια», με σκοπό να ελκύσουν τον άντρα που ήθελαν, να απαλλαγούν απ’ την πεθερά τους ή να αυξηθούν τα κέρδη στις δουλειές των συζύγων τους.
Στην Κίνα, διάβαζαν τα φύλλα του τσαγιού για να προβλέψουν το τι μέλλει γενέσθαι.
Σήμερα, όσο παράξενο κι αν μας φαίνεται, η μαγεία ως τρόπος πρόβλεψης του αύριο είναι ακόμα ζωντανή και την εμπιστεύονται πάρα πολλοί άνθρωποι. Οδηγούμενοι από περιέργεια, ανασφάλεια ή και πονηριά καταλήγουν στο σπίτι της «χαρτούς» ή της «καφετζούς» –ενίοτε ισχύουν κι οι δύο ρόλοι– για να μάθουν πώς θα κινηθούν σε σχέση με το θέμα που τους απασχολεί. Πρώτα στη λίστα των ερωτήσεων βρίσκονται τα ερωτικά θέματα –«Με θέλει, θα επιστρέψει ή θα γυρίσει στο παρελθόν;»– κι ακολουθούν τα οικονομικά και τα θέματα καριέρας. Μία καλή μάντισσα θα βρει τις απαντήσεις στο κατακάθι του καφέ, ή στα χαρτιά, ή ακόμα και στον αστρολογικό σας χάρτη. Τι κρύβεται, όμως, πίσω από όλη αυτή τη μαγεία;
Ίσως μία έξυπνη μάντισσα να καταλάβει με δυο-τρεις ερωτήσεις ποιο είναι το πρόβλημα και ν’ αρχίσει να λέει διάφορα προσπαθώντας να πετύχει κάτι. Αρχίζει, λοιπόν, να περιγράφει γενικά ένα άτομο, εσύ συμφωνείς σε κάποια στοιχεία, οπότε αυτή πιάνεται από ‘κείνα και σου σερβίρει μια ωραία ιστορία, λέγοντάς σου ό,τι θέλεις ν’ ακούσεις. Σου μιλάει για κάποια φίλη και σε βλέπει ότι τσίμπησες; Τσουπ, άλλο ένα στόρι περί φιλίας αυτή τη φορά, ακουμπάς το πενηντάευρο και φεύγεις νιώθοντας ότι πήρες τις απαντήσεις που ήθελες, κι ας μην έχεις καταλάβει απολύτως τίποτα.
Αλλά δεν είναι πάντα έτσι. Είναι φορές που η μάντισσα αναφέρει λεπτομέρειες που δε θα μπορούσε να ξέρει παρά μόνο αν ήταν, όντως, παρούσα. Είναι πληροφορίες που σου δίνει και μέχρι να βγει ο μήνας έχουν επαληθευτεί. Εσύ είχες κάποια σχέδια, αλλά το χαρτί δείχνει ότι δε θα πραγματοποιηθούν και τελικά, όντως, ακυρώνονται. Έχει η μάντισσα κάποιο χάρισμα; Ή απλά από καθαρή τύχη πέτυχε διάνα;
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι αυτά τα άτομα έχουν το ταλέντο να βλέπουν το μέλλον και το παρελθόν. Κάποιοι πιστεύουν ότι λειτουργεί η αυθυποβολή, δηλαδή περνά στο υποσυνείδητό σου αυτό που σου είπε η χαρτορίχτρα κι ουσιαστικά από μόνος σου οδηγείς τα πράγματα εκεί που σου υπέδειξε. Κάποιοι άλλοι μιλάνε για «συντονισμό», δονήσεις δηλαδή που ταυτίζονται όταν ξεστομίζονται οι κατάλληλες λέξεις, κι αυτό συντελεί στο να γίνει πραγματικότητα αυτό που λέγεται.
Ίσως κάπου βαθιά να μπορούσαμε να συνδέσουμε τον ρόλο της μάντισσας με ‘κείνον του ψυχαναλυτή. Αρχικά, μπαίνεις στη διαδικασία να σκεφτείς ότι έχεις κάποιο πρόβλημα και να ορίσεις ποιο είναι το πρόβλημα αυτό. Μετά αρχίζεις να ψάχνεις τη λύση κι ανάμεσα στις μεθόδους επίλυσης είναι κι η γνώμη της καφετζούς. Το τι θα αποφασίσεις, τελικά, και το πώς θα απαλλαγείς από αυτό που σε βαραίνει είναι καθαρά δική σου υπόθεση. Θα δεις το πρόβλημα από διαφορετικές οπτικές γωνίες και στο τέλος, το ένστικτό σου είναι που θα σε οδηγήσει στη λύση που αρμόζει σε ‘σένα.
Ίσως το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον αλλά υπάρχουν πολλοί δρόμοι για να συναντήσεις το πεπρωμένο σου. Ας διαλέξεις τουλάχιστον τον πιο ευχάριστο και φρόντισε να ‘ναι δική σου η απόφαση.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη