Εξωσωματική γονιμοποίηση∙ μία εύθραυστη ψυχολογική διαδικασία

Μετά το 1978 η εξωσωματική γονιμοποίηση έγινε μία πολύ συνηθισμένη διαδικασία σ’ ολόκληρο τον κόσμο αλλά και στη χώρα μας. Ζευγάρια τα οποία δυσκολεύονται ν’ αποκτήσουν παιδιά με τον φυσιολογικό τρόπο σύλληψης, απευθύνονται στους ειδικούς για να καταφέρουν να φέρουν στον κόσμο τους δικούς τους απογόνους.

Μέχρι στιγμής, έχουν γεννηθεί πάνω από πέντε εκατομμύρια παιδιά με τον τρόπο αυτό, αν κι η αναλογία των κύκλων που εφαρμόζονται με τα παιδιά που γεννιούνται είναι σχετικά μικρή. Φαίνεται δηλαδή ότι το ποσοστό επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι γύρω στο 30-40%.

Οι λόγοι που οδηγούν ένα ζευγάρι σε μειωμένη γονιμότητα και στη λύση της εξωσωματικής γονιμοποίησης ποικίλουν. Στις μέρες μας η τεχνολογία έχει αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο, μειώνοντας την ταλαιπωρία των πολλών διαδικασιών που πρέπει οι υποψήφιοι γονείς να περάσουν.

Πώς αισθάνεται, όμως, ένα ζευγάρι που καταφεύγει σ’ αυτή τη λύση και ζητά τη βοήθεια των επιστημόνων;

Σε συζητήσεις που καταγράφηκαν, οι περισσότερες γυναίκες παραδέχονται ότι μετά τις πρώτες αποτυχημένες προσπάθειες να μείνουν έγκυες αρχίζουν να χάνουν την ελπίδα τους και να αισθάνονται ανίκανες, όπως χαρακτηριστικά λένε. Έχουν σημειωθεί περιπτώσεις γυναικών που πραγματοποίησαν πολλές εξωσωματικές γονιμοποιήσεις, αγνοώντας ακόμα και τις ιατρικές υποδείξεις για προστασία της υγείας τους. Λες κι η απόκτηση ενός παιδιού γίνεται αυτοσκοπός. Φαινόμενα κατάθλιψης, ορμονικές διαταραχές, τεντωμένα νεύρα, κλάματα, είναι μόνο μερικά είδη συμπεριφορών που οι ίδιες αναφέρουν ως συνηθισμένα μέχρι την πολυπόθητη επιτυχία της εξωσωματικής.

Στις έρευνες συνήθως παρουσιάζεται η ψυχολογική κατάσταση  των γυναικών, μιας κι είναι ο άμεσος δέκτης σ’ αυτή τη διαδικασία. Στο σκηνικό, όμως, υπάρχει κι ο σύντροφος  που είναι κατά το ήμισυ εμπλεκόμενος στην επίτευξη του στόχου, αλλά βιώνει τη διαδικασία –σωματικά, τουλάχιστον– από απόσταση.

Ποιος πρέπει να ‘ναι ο ρόλος ενός άντρα που συμμετέχει στην εξωσωματική γονιμοποίηση;

Απ’ ό,τι εξομολογούνται οι ίδιες οι γυναίκες, η παρουσία των συντρόφων είναι μεγάλης σημασίας, για να παίρνουν θάρρος να αντέχουν όλα αυτά που προβλέπει μία εξωσωματική γονιμοποίηση.

Οι ψυχολόγοι κι οι γιατροί συμφωνούν στο ότι η σχέση των ζευγαριών είναι εύκολο να κλονιστεί κατά τη διάρκεια αυτών των προσπαθειών. Η γυναίκα φορτίζεται συναισθηματικά και ταυτόχρονα υπομένει και σωματικό πόνο ενώ συχνά ο σύντροφος πελαγώνει μπροστά σε όλα αυτά που συμβαίνουν. Κι όμως, είναι αυτή η σχέση που θα ορίσει την ομαλή διεξαγωγή των κύκλων κι εν τέλει και την πολυπόθητη επιτυχημένη εγκυμοσύνη.

Σε συνεντεύξεις που δόθηκαν, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η στήριξη απ’ τον άντρα αποτελεί καταλυτικό παράγοντα για την όσο το δυνατόν ομαλότερη διαδικασία. Ο σύντροφος οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι το σώμα της γυναίκας του δεν του ανήκει, ότι η ίδια περνά μία επώδυνη διαδικασία κι ότι πρέπει κι οι δύο να ‘ναι σίγουροι και σύμφωνοι ότι επιθυμούν, στ’ αλήθεια, να γίνουν γονείς. Συχνά μια καλή κουβέντα δίνει θάρρος κι αναπτερώνει το κουράγιο, στηρίζει τη στιγμή που η κοπέλα κουράζεται κι αισθάνεται ότι δεν αντέχει άλλο να το περνάει όλο αυτό.

Πολύ συχνά ο περίγυρος παίρνει τον λόγο κι αρχίζει να λέει τα δικά του. Όλα αυτά όχι μόνο δε βοηθούν το ζευγάρι, αλλά προκαλούν επιπρόσθετο άγχος κι εκνευρισμό. Σε μία συνέντευξη, ένας σύζυγος εξομολογήθηκε ότι εκείνος κι η γυναίκα του άφησαν τις οικογένειές τους έξω απ’ όλη αυτή την προσπάθεια που έκαναν, ακριβώς γιατί ήξεραν πόση πίεση θα δέχονταν. «Δεν το κάνουν από κακό (οι συγγενείς)», συμπλήρωσε, «θέλουν να δείξουν ότι νοιάζονται, αλλά το κάνουν με λάθος τρόπο κι εμείς δε χρειαζόμασταν κανέναν να μας αγχώνει περισσότερο».

Φυσικά, η απόλυτη ευτυχία έρχεται όταν η τεράστια αυτή προσπάθεια στεφθεί με επιτυχία, δηλαδή η γυναίκα μείνει έγκυος κι η κύηση προχωρά κανονικά, μέχρι να έρθει στον κόσμο το λατρεμένο μωράκι. Τότε, οι γονείς πλέον, ξεχνάνε όλη την ταλαιπωρία που πέρασαν, όλα τα λεφτά που ξόδεψαν, μιας και τίποτα δεν μπορεί να επισκιάσει το χαρμόσυνο γεγονός της νέας ζωής που κατάφεραν να δημιουργήσουν.

Βέβαια, το τέλος δεν έχει πάντα happy ending. Στατιστικά, οι περιπτώσεις αποτυχημένων προσπαθειών καταγράφονται πολλές κι αφήνουν μια πικρία και μεγάλη στενοχώρια στους υποψήφιους γονείς.

Από συζητήσεις με ζευγάρια και των δύο περιπτώσεων καταλήγει κάποιος ότι ναι μεν αξίζει τον κόπο η εξωσωματική γονιμοποίηση, αλλά μόνο αν οι σύντροφοι είναι σίγουροι ότι αυτό θέλουν. Η μητρότητα κι η πατρότητα θα πρέπει ν’ αποτελούν ένα σοβαρό ρόλο κι όχι ένα κατόρθωμα που θα ικανοποιήσει το εγώ ή τους γύρω τους.