Σ’ ένα «όχι» τα σβήνουμε όλα;

Σε απασχολεί αυτό το «όχι» που σου είπε. Τρώγεσαι με τα ρούχα σου ήδη δυο μέρες και συνέχεια σκέφτεσαι την απόρριψη που νιώθεις ότι βίωσες. Γιατί ν’ αρνηθεί; Τόσο δύσκολο ήταν να δεχθεί την πρότασή σου; Μήπως δε σε υπολογίζει, δε σε εκτιμά;

Δικοί μας άνθρωποι μας λένε «όχι», καμιά φορά, κι αυτό μας τρελαίνει. Άτομα που αγαπάμε πολύ δεν ακολουθούν τη γνώμη ή τη συμβουλή μας, κι αυτό μας σοκάρει. Κάνουμε συζητήσεις επί συζητήσεων, αναλύουμε συμπεριφορές, κοιτάμε τις λεπτομέρειες, όμως ο άλλος εμμένει σε μία θέση που δε μας βρίσκει σύμφωνους, κι εκείνος αρνείται να καταλάβει. Ίσως ‘χει να κάνει με μας, ίσως με τον ίδιο, το αποτέλεσμα δεν αλλάζει: Παίρνουμε το «όχι» ως απάντηση.

Βέβαια, αυτή η λέξη, με τα τρία μόλις γράμματα και τη μεγάλη δυναμική, μπορεί να μη λεχθεί καν, αλλά η απάντηση, με έναν πιο κομψό κι ήπιο τρόπο να σημαίνει ακριβώς αυτό: Όχι.

Ενεργοποιούνται διάφορα συναισθήματα –τουτέστιν, τα παίρνεις πολύ άσχημα– και δυσκολεύεσαι να διαχειριστείς αυτό που συμβαίνει. Δεν είναι η άρνηση ακριβώς που ενοχλεί, είναι το γιατί να έρθει αυτή η άρνηση απ’ το συγκεκριμένο αγαπημένο πρόσωπο. Τι κολλητάρι είσαι, τι αδέρφια είμαστε, τι γονείς είναι αυτοί, κ η λίστα δεν έχει τελειωμό. Περίμενες το «ναι», περίμενες εύκολα να γίνει αποδεκτή η επιθυμία σου ή η πρότασή σου, αλλά τελικά σου ήρθε ένα μεγαλοπρεπές «όχι».

Ας κάνουμε μία παύση κι ας αφήσουμε τον εκνευρισμό και την τσατίλα στην άκρη. Τι σου φταίει, τελικά;

Αν δούμε πιο σφαιρικά τη συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου που σ’ έχει εκνευρίσει με την άρνησή του, υπάρχει όντως λόγος να θυμώνεις; Σου αρνείται πάντα ό,τι ζητήσεις ή απλώς έτυχε τώρα; Μήπως πρέπει να σκεφτείς ότι έχει κι εκείνος τις δικές του ανάγκες, το δικό του πρόγραμμα, τα δικά του «θέλω»; Γιατί να εστιάσεις σ’ εκείνη τη φορά που δε θα μπορέσει να σ’ εξυπηρετήσει; Ή που δε θέλει να σε ακούσει;

Κάτι μέσα σου κλοτσάει σ’ όλη αυτή την υπόθεση. Επιμένεις σ’ ένα «γιατί» και δυσκολεύεσαι να καταλάβεις. Τι, δηλαδή, θα βρίσκεις δικαιολογίες για τη συμπεριφορά του άλλου; Θα εθελοτυφλείς μέχρι να σου ‘ρθει η αλήθεια στα μούτρα; Και ποια αλήθεια..! Ότι η αγαπημένη σου φίλη, η μητέρα σου που τόσο αγαπάς, ο ξάδερφός σου που του έχεις τόση αδυναμία, ο κολλητός σου απ’ το γυμνάσιο, δε σου συμπαραστέκονται, δε σε βοηθάνε, ούτε καν σε καταλαβαίνουν. Πόσο παράλογο ήταν πια εκείνο που ζήτησες! Πόσο άδικο να είχες σ’ εκείνη την άποψη που εξέφρασες και δεν την άκουσαν!

Ξέρεις κάτι, όμως; Ο κάθε άνθρωπος έχει μία προσωπικότητα που δημιουργείται τόσο απ’ το περιβάλλον του όσο κι απ’ τον γενετικό κώδικα. Η δυναμική, λοιπόν, ενός χαρακτήρα δεν είναι μονοδιάστατη∙ ένα «όχι» δεν πρέπει να καταδικάζει έναν άνθρωπο.

Θυμήσου τις φορές που χρειάστηκες βοήθεια ή ήθελες μια ειλικρινή γνώμη ή κάποιον να σε πάει στο αεροδρόμιο. Σκέψου εκείνο το βράδυ που έπρεπε να μιλήσεις σ’ ένα δικό σου άτομο κι ο άλλος ξενύχτησε μαζί σου. Μέτρα την εκτίμηση που σου έχει και πώς μιλάει για ‘σένα μπροστά σε τρίτους, πώς σε υπερασπίζεται και πώς σε προσέχει. Αναλογίσου πόση βαρύτητα δίνει στη γνώμη σου ακόμα κι όταν δεν είσαι παρών. Διαγράφονται όλα αυτά για ένα «όχι»;

Προτού καταδικάσεις κάποιον και πριν τον εξορίσεις απ’ τη ζωή σου, μέτρησέ τον. Ναι, οι σχέσεις μπορεί να μην είναι πόσα έδωσες εσύ, πόσα έδωσε ο άλλος, όμως οι απολογισμοί είναι χρήσιμοι και θα πρέπει να γίνονται κατά καιρούς. Μας κάνουν να βλέπουμε πού πατάμε και να μην πιανόμαστε κορόιδα σε ανισόρροπες και τοξικές σχέσεις. Αν, λοιπόν, το «όχι» προήλθε από κάποιον που έχει αποδείξει την αξία του ως δικός σου άνθρωπος, γιατί σε ενοχλεί τόσο; Μήπως πρέπει να κατανοήσεις αυτό το «όχι»; Να συνειδητοποιήσεις κι έναν άλλο τρόπο σκέψης ή μια ανάγκη μεγαλύτερη απ’ τη δική σου;

Ας μην κολλάμε σε μεμονωμένες περιπτώσεις για να κρίνουμε μέσα μας ποιος μας νοιάζεται και ποιος αξίζει να ‘ναι μαζί μας. Ο εγωισμός είναι χρήσιμος όταν ενεργοποιείται μετά από ουσιαστική σκέψη κι όχι ως παιδιάστικη αντίδραση -«αφού δε μου πήρες καινούργιο μπλουζάκι, μπαμπά, δε θα διαβάσω για το διαγώνισμα των μαθηματικών!»

Ο καθένας μας έχει τις αγωνίες του, τις ανασφάλειές του, τα λάθη του. Τους ανθρώπους δεν τους μετράμε με τα «ναι» που μας έχουν πει, αλλά με τις φορές που ήταν εκεί χωρίς να τους το ζητήσουμε καν.