Το θράσος κάθε νέας γενιάς καλωσορίζει αλλαγές

Αν σου ‘χει τύχει να σχολιάσει η γιαγιά ή η μαμά το σκισμένο σου τζιν ή το κοντό σου μπλουζάκι, σίγουρα η ατάκα που ακολούθησε ήταν «Τον καιρό μας ήταν αλλιώς», και τσουπ, σου ‘ρχεται στο μυαλό η ασπρόμαυρη φωτογραφία με τα ευτυχισμένα πρόσωπα να χαμογελάνε πλατιά. Λες και πάντα η προηγούμενη γενιά περνούσε τέλεια, ενώ η επόμενη τα ‘χει κάνει σαλάτα κι η ζωή δεν είναι πια όμορφη.

Κάπως έτσι δημιουργείται το χάσμα γενεών. Απ’ τα πρώτα σκισμένα μέχρι τα “βρόμικα” τζιν –που αναστέναξαν στις χλωρίνες της μαμάς, αλλά δεν καθάρισαν ποτέ φυσικά– κι απ’ τα πολλά σκουλαρίκια στ’ αφτιά μέχρι τα τατουάζ, η κάθε καινούργια γενιά έρχεται φωνακλάδικη και με θράσος για να διεκδικήσει τη δική της πορεία στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ναι, όσο κι αν σου ακούστηκε βαρύγδουπο, ο ρόλος της νέας γενιάς είναι τρομερά –και τρομακτικά– σημαντικός για την εξέλιξή μας ως είδος κι ως κοινωνία. Η αποστολή δεν είναι εύκολη, ακριβώς επειδή δεν είναι συνειδητή. Οι νέοι άνθρωποι κινούνται αυθόρμητα και χωρίς να το αναλύσουν, χαράζοντας το μονοπάτι για τους επόμενους. Ίσως γίνεται ακριβώς λόγω του ότι είναι νέοι κι όταν είσαι νέος, αισθάνεσαι πιο δυνατός, πιο όμορφος, πιο ριψοκίνδυνος. Πράττεις χωρίς να ζυγίσεις πάντα τις συνέπειες κι αυτή η παρόρμηση που σε διακατέχει οδηγεί σ’ ένα πράγμα: Το θράσος.

Έτσι ξεκινά η αλλαγή. Τα χωριστά σχολεία αγοριών και κοριτσιών έγιναν μεικτά, το δικαίωμα στην ανώτερη κι ανώτατη μόρφωση εφαρμόστηκε και στα δύο φύλα, η φούστα ανέβηκε πάνω απ’ το γόνατο, μακριά μαλλιά μπορεί να έχει όποιος ή όποια θέλει, η μέση ηλικία γάμου έχει αυξηθεί κατακόρυφα κι η τεκνοποίηση δεν προαπαιτεί μια βόλτα στην εκκλησία. Άσε που η βόλτα αυτή μπορεί άνετα να γίνει κι απ’ το δημαρχείο ή να μη γίνει και καθόλου.

Απ’ τις μικρές αλλαγές, από αυτές τις ασήμαντες επαναστάσεις –τα πιο κοντά παντελόνια στις κοπέλες, αποτρίχωση στα αγόρια και λοιπά– ξεκινά η μεταστροφή και στα μεγάλα πράγματα. Το κλειδί για να αρχίσει η ρόδα να κυλά έχει το όνομα «θράσος», γιατί αυτές οι αλλαγές δεν απαιτούν μόνο τόλμη, δεν είναι απλά κάτι διαφορετικό απ’ το προηγούμενο. Είναι αυτό που θα σταθεί μπροστά στη μέχρι τώρα συνήθεια και θα πει «μέχρι εδώ ήτανε, αναλαμβάνω εγώ τώρα».

Δύσκολα δέχονται οι άνθρωποι τις αλλαγές και το καινούργιο φέρνει συχνά φόβο. Πάντα είναι καλύτερα αυτά που ξέρουμε κι έχουμε συνηθίσει. Το άγνωστο μας προκαλεί άγχος, ακριβώς γιατί δεν ξέρουμε τι επιφυλάσσει. Γι’ αυτό η εξέλιξη είναι καθήκον της νέας γενιάς που έχει –σχεδόν– άγνοια του κινδύνου. Με θράσος, λοιπόν, διεκδικείται η νέα τάξη πραγμάτων. Κι ας λέγεται κάθε φορά «τον καιρό μας ήταν καλύτερα».

Πότε, όμως, οι αλλαγές είναι όντως οι σωστές; Μπορούμε, άραγε, να ξέρουμε ότι αυτή η επανάσταση θα φέρει υγιή αποτελέσματα ή θα γίνουν όλα χειρότερα από πριν; Κάθε φορά ξεκινά να μεταβάλλεται ο τρόπος ντυσίματος, η εξωτερική εμφάνιση και μετά οι κανόνες κοινωνικοποίησης, οι κώδικες ανθρώπινης συναναστροφής και τελικά οι ίδιοι οι νόμοι της κοινωνίας μας. Η επίδραση της όποια μεταβολής είναι μεγαλύτερη απ’ ό,τι, στ’ αλήθεια, φαίνεται. Απ’ τις χωριστές παραλίες ανδρών και γυναικών και τα ολόσωμα γυναικεία μαγιό που έφταναν μέχρι τη μέση των μηρών, βρεθήκαμε να συζούμε χωρίς κάποιο επίσημο έγγραφο, παρά μόνο ως άνθρωποι με ελεύθερη βούληση.

Βέβαια, οι μέχρι τώρα αλλαγές ανάμεσα στην κάθε γενιά στερούνταν έναν βασικό παράγοντα: Την τεχνολογία. Σήμερα μιλάμε για την προηγούμενη γενιά που μεγάλωσε με παιχνίδια στην αλάνα, ενώ η καινούργια έπαιζε παιχνίδια στον υπολογιστή. Πόσο αυτό επηρεάζει το χάσμα που θα χαρακτηρίσει αυτές τις δύο γενεές; Μήπως οι αλλαγές αυτή τη φορά θα είναι βαθύτερες, σημαντικότερες κι ίσως ανησυχητικές; Αν σκεφτούμε ότι πιο παλιά οι νέοι βλέπονταν μόνο σε κοινωνικές εκδηλώσεις και πάντα παρουσία γονέων, ενώ αργότερα μπορούσαν να πάνε για καφέ και να συναναστραφούν πιο ελεύθερα, σήμερα μιλάνε τόσο εύκολα στο κινητό και στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χάνοντας την ουσιαστική ανθρώπινη επαφή, κρυμμένοι πίσω από μια οθόνη. Απ’ την άλλη, σχέσεις από απόσταση συντηρούνται αναμφισβήτητα πιο εύκολα απ’ ό,τι παλιότερα που περίμεναν να φτάσει ένα γράμμα για να μάθουν νέα -κι αυτό το γράμμα μπορεί να μην έφθανε και ποτέ.

Ο ρόλος της κάθε νέας γενιάς είναι η βάση για τη ζωή της επόμενης, σαν να λέμε ότι κρατάει το μέλλον στα χέρια της -κυριολεκτικά. Χρειάζεται πυγμή και θράσος για να εκπληρωθεί η αλλαγή και να έρθει η εξέλιξη. Το ανησυχητικό είναι ότι αυτή τη φορά η καινούργια γενιά έχει ένα ανώτερο όπλο, που ονομάζεται «τεχνολογία». Μπορεί να πετύχει σημαντικές αλλαγές, αλλά, ταυτόχρονα, να κάνει και τρομακτικά λάθη. Θα καταφέρει, άραγε, το σήμερα να θεμελιώσει ένα υγιές αύριο;