Φοράμε ακόμα Μάρτη «για να μη μας κάψει ο ήλιος»

Την άνοιξη την αγαπάμε λίγο παραπάνω. Την αγαπάμε γιατί φέρνει την ανάσταση στις ψυχές μας, τον ζεστό ήλιο και τη φύση στα καλύτερά της. Είναι ο προάγγελος του καλοκαιριού κι έχει έθιμα και παραδόσεις που μας θυμίζουν τις ρίζες μας και μας φέρνουν πιο κοντά.

Ένα απ’ τα αγαπημένα έθιμα της άνοιξης και πιο συγκεκριμένα του Μάρτη είναι το έθιμο που φέρει το ίδιο όνομα του μήνα, δηλαδή «Ο Μάρτης ή «Η Μαρτιά». Έρχεται σε μας απ’ τα πολύ αρχαία χρόνια κι είναι ευρέως διαδεδομένο σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και των Βαλκανίων, αλλά και στην Κύπρο. Ιστορικές αναφορές μας κάνουν να πιστεύουμε ότι έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι μύστες έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι.

Σύμφωνα με το έθιμο, την 1η Μαρτίου, που σηματοδοτεί και τον ερχομό μιας νέας εποχής, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, «τον Μάρτη ή Μαρτιά», για να τα προστατεύει απ’ τον πρώτο ήλιο της άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός.

Όλα αυτά σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, τις οποίες λατρεύουμε να μαθαίνουμε και να πράττουμε, όμως, ας μην ξεχνάμε να βάζουμε και το αντηλιακό μας για πραγματική προστασία απ’ τον ήλιο. Ο «Μάρτης» προφυλάσσει επίσης, όπως πιστεύεται, απ’ τα κουνούπια και τους ψύλλους, ενώ απομακρύνει τις αρρώστιες και πολλά κακά.

Συνήθως, φτιάχνεται απ’ τις ίδιες γυναίκες που το φοράνε ή από φίλες και γνωστές την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη, πριν βγουν απ’ το σπίτι. Είναι μια πολύ εύκολη, διασκεδαστική και δημιουργική διαδικασία που δε στοιχίζει σχεδόν τίποτα. Αν οι κατασκευές κοσμημάτων δεν είναι το φόρτε σας ή δεν έχετε τον απαραίτητο χρόνο να τα φτιάξετε, μπορείτε να τα αγοράσετε έτοιμα. Πολλοί είναι αυτοί που επιλέγουν να τα φτιάχνουν μαζικά για να τα πουλούν σε πολύ καλές τιμές.

Σε μερικές περιοχές ο «Μάρτης» φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μη σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το φοράνε μέχρι και τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να το πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους. Αλλού, το καίνε με το αναστάσιμο φως του Πάσχα.

Η Ορθόδοξη εκκλησία, σύμφωνα με τον Ιωάννη Χρυσόστομο, θεωρεί το έθιμο ειδωλολατρικό από τον 5ο αιώνα, όμως, αυτό δεν έπληξε καθόλου το πόσο δημοφιλές είναι, μέσα στο πέρασμα των χρόνων.

Πέραν, απ’ το κάψιμο του ήλιου, το έθιμο αυτό έχει και συμβολικό χαρακτήρα, αφού τα βραχιολάκια με κόκκινες κι άσπρες κλωστές τα φοράμε για να προστατευτούμε και από το κακό μάτι. Συμβολικά το λευκό και το κόκκινο χρώμα τα συναντάμε συχνά στη δεισιδαιμονία όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό. Πρώτοι σε αυτά αναφέρονται οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς.

Ο Μάρτης είναι εδώ! Εσείς φτιάξατε το δικό σας βραχιολάκι;