Το κλείσιμο ενός κύκλου, ο τερματισμός μιας κατάστασης, ένας χωρισμός, αφήνουν ένα γλυκόπικρο συναίσθημα. Δε μας αρέσουν οι αποχωρισμοί, δε θέλουμε να αφήσουμε το φοιτητικό μας σπίτι, φοβόμαστε στη σκέψη ενός χωρισμού. Συνήθως τα αρνητικά συναισθήματα υπερτερούν για ένα διάστημα και μετά υποχωρούν. Τι γίνεται όμως όταν δεν υποχωρούν, αλλά μένουν εκεί, θυμίζοντάς σου αυτά που έχασες;
Σύμφωνα με αρκετές μελέτες (Mearns 1991, Monroe, Rohde, Seeley, & Lewinsohn, 1999), άτομα που έχουν προσφάτως τερματίσει μια ρομαντική σχέση είναι πιο ευάλωτα στην εκδήλωση κάποιας μορφής κατάθλιψης. Κάποιες φορές, ένας χωρισμός καθίσταται τραυματική εμπειρία. Όντας εντόνως συναισθηματικά φορτισμένος, ένας χωρισμένος συγκεντρώνει σωρεία συναισθημάτων, που δεν ξέρει πώς να διαχειριστεί. Ο πόνος κι ίσως ο θυμός δεν υποχωρούν, αφήνοντας τον φρεσκοχωρισμένο στο έλεός τους.
Αντίστοιχες περιπτώσεις, στις οποίες αυξάνεται η πιθανότητα εκδήλωσης κατάθλιψης που σχετίζεται με τις σχέσεις, αποτελούν ο έρωτας χωρίς ανταπόκριση κι η απιστία. Ένας άνθρωπος ερωτευμένος με ένα πρόσωπο, το οποίο δεν εκδηλώνει τα αντίστοιχα συναισθήματα, μπορεί να μεταφράζει λανθασμένα τα σήματα που λαμβάνει και να τρέφει ελπίδες για κάτι παραπάνω. Όταν, εν τέλει, απορριφθεί από το πρόσωπο που τον ενδιαφέρει, η απογοήτευσή του είναι διπλή, καθώς, όχι μόνο «χάνει» αυτόν τον άνθρωπο (που ποτέ δεν είχε), αλλά και τη φαντασίωση που είχε δημιουργήσει στο μυαλό του. Αυτή η διπλή απογοήτευση είναι ικανή να προκαλέσει την εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης. Τέλος, ο άνθρωπος που βιώνει ή έχει βιώσει την απιστία από τον σύντροφό του βαδίζει σε έναν δρόμο γεμάτο θυμό, τύψεις, απογοήτευση και λύπη. Τα προαναφερθέντα συναισθήματα αποτελούν προοικονομία της κατάθλιψης.
Τι γίνεται, λοιπόν, όταν ένα άτομο διανύει μια τέτοια ψυχολογική κατάσταση; Τι ακριβώς χρειάζεται και τι μπορείς να κάνεις; Εμείς οι άνθρωποι έχουμε ένα σοβαρό ελάττωμα: προσπαθούμε υπερβολικά πολύ. Ειδικά τους ανθρώπους τους οποίους νοιαζόμαστε πολύ, προσπαθούμε να τους «φτιάξουμε» όταν δεν είναι καλά. Βλέπεις τον αδερφό σου, τον κολλητό σου, τον σύντροφό σου στις μαύρες του και κάνεις τα πάντα για να βελτιωθεί η διάθεσή του. Όμως, η κατάθλιψη δεν είναι απλώς η «κακή διάθεση». Είναι τραύμα στην ψυχολογία μας, το οποίο μπορεί να μη διακρίνεται, αλλά υπάρχει, είναι εκεί.
Τα άτομα με κατάθλιψη δεν μπορείς να τα «κάνεις καλά». Δεν μπορείς να τους συμβουλέψεις, δεν μπορείς να πεις πως τα καταλαβαίνεις και ξέρεις τι περνάνε. Κι αν προσπαθήσεις να τους σύρεις στην επιφάνεια του βυθού τους, το πιθανότερο είναι να τους βουλιάξεις και περισσότερο. Δεν ξέρεις τι να κάνεις, αισθάνεσαι αβοήθητος. Δεν ξέρεις τι να πεις και πώς να βοηθήσεις όσο και να θέλεις. Πρέπει να τους δώσεις χώρο ή να προσπαθήσεις να τους πείσεις να ανοιχτούν;
Η απάντηση είναι απλή: άκου. Δε θέλουν να σε ακούσουν. Δε ζητούν τις συμβουλές σου. Δε θέλουν να τους πεις πως «όλα θα πάνε καλά στο τέλος, θα δεις, θα τα καταφέρεις, είσαι δυνατός». Θέλουν να τους ακούσεις. Να ακούσεις τι έχουν να πουν χωρίς να τους διακόπτεις. Θέλουν κατανόηση κι αντικειμενικότητα, απόσταση καμιά φορά. Θέλουν να ξέρουν ότι είσαι δίπλα τους και πως θα παραμείνεις δίπλα τους χωρίς να πιέζεις για μια άλλη εικόνα και διάθεση. Μην τους υπόσχεσαι καλύτερες μέρες. Μείνε δίπλα τους στις χειρότερες. Θα το ξεπεράσουν μόνοι τους, ή με τη βοήθεια των ειδικών, που σαφώς ξέρουν πώς να δράσουν. Εσύ δε χρειάζεται να κάνεις κάτι παραπάνω από το να τους ακούσεις, όταν θα θέλουν να μιλήσουν.
Ένας νέος έρωτας στο προσκήνιο πάντα καλυτερεύει τα πράγματα, είτε βιώνεις μελαγχολία και θλίψη είτε όχι. Μπαίνοντας σε μια νέα ρομαντική σχέση, η κατάθλιψη δεν εξαφανίζεται μονομιάς, σαφώς κι ούτε πρέπει να υποτιμάται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Χρειάζεται χρόνος κι υπομονή. Μπορεί να μη φύγει και ποτέ, αλλά ας μην πάμε στο σενάριο αυτό. Θα υπάρχουν άσχημες μέρες. Αλλά θα υπάρχουν και οι φωτεινές, μέρες τις οποίες θα μπορείς να εκτιμήσεις και να απολαύσεις το ότι ο άνθρωπος που αγαπάς, σε αγαπάει. Μέρες που θα αξίζουν περισσότερο.
Συντάκτης: Χρυσούλα Τ.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου
